Meer gezwam: 2022 was het jaar van de paddenstoel

Schimmels een schimmige trend? Allesbehalve. Van design en mode tot huidverzorging en voedingssupplementen: afgelopen jaar waren we in de ban van de zwam.

Zoals gewoonlijk had de Mushroom Mania-trend wat aanlooptijd nodig. Dat is niet zo verwonderlijk, aangezien westerlingen doorgaans eerder mycofoob zijn, wat betekent dat we bang zijn van (giftige) paddenstoelen. Stilaan worden we in onze contreien ook meer mycofiel, wat zich vertaalt in heel wat toepassingen.

Filmische fungi

Documentaires zoals ‘Fantastic Fungi’ (2019) plaveiden de weg. In 2020 ging het team van Gwyneth Paltrow al trippen op paddo’s in Jamaica voor The Goop Lab en in datzelfde jaar publiceerde de Britse bioloog Merlin Sheldrake zijn bestseller ‘Entangled Life’, over hoe zwammen ons leven beter maken. Ook journalist Michael Pollan wijdde in zijn boek en documentairereeks ‘How To Change Your Mind’ veel aandacht aan ‘magische’ zwammen die depressies en trauma’s kunnen bestrijden. Psilocybine, de psychoactieve stof die gebruikt wordt voor deze therapie, dook het voorbije jaar ook in kleine dosissen op in België toen de start-up Aydoo het concept van microdosing lanceerde in ons land.

Food for thought

In het overzicht van de culinaire trends voor 2022 schreef collega Barbara Serulus al dat geneeskrachtige paddenstoelen hip zijn. Je koopt de voedselsupplementen gemaakt van fungi doorgaans niet in pilvorm, maar als tinctuur of poeder. Het gaat dan niet over paddenstoelen met hallucinogene eigenschappen, maar met andere positieve gezondheidsvoordelen. Zo is de chaga paddenstoel een traditionele immuniteitsbooster in Scandinavië. Het gitzwarte poeder van deze zwam kan je door je smoothie roeren of er een straffe thee mee zetten. Ook lion’s mane en reishi zijn populaire supplementen.

Hoe weten we dat mensen in 2022 gefascineerd waren door zwammen? Er werd afgelopen jaar lustig gegoogeld naar ‘paddenstoelenkoffie’, ‘psilocybinechocolade’, ‘mushroom fashion’ en ‘mushroom skincare’. We willen paddenstoelen blijkbaar niet alleen plukken en in onze mond stoppen, maar ook op onze huid smeren. Zo ook Harry Styles, die met zijn genderneutrale beautymerk ‘Pleasing’ een psychedelische seventiescollectie uitbracht onder de noemer ‘Shroom Bloom’. Deze lijn bestaat niet alleen uit handcrèmes gemaakt van paddenstoelenextract, maar ook uit T-shirts met paddenstoelenprint. De popster/ondernemer beet naar verluidt ooit het puntje van zijn tong af onder invloed van paddo’s, maar blijft alsnog fan van zwammen in allerlei vormen.

In de Chinese geneeskunde is huidverzorging op basis van zwammen zeer ingeburgerd, maar in de westerse wereld groeide de interesse voor de werkzame stoffen van paddenstoelen pas recent. De meest voorkomende zwammen in skincare zijn tremella fuciformis (ook bekend als de ‘Fountain of Youth’ of de sneeuwpaddenstoel), reishi, shiitake, maitake, fomes officinalis, coprinus comatus, chaga en albatrellus ovinus (noordelijke truffel).

Het Belgische, duurzame beautylabel Moro Essentials gebruikt paddenstoelen niet in, maar rond hun product. De verpakking is namelijk vervaardigd van landbouwafval en mycelium* (een netwerk van schimmeldraden), gekweekt in Nederland. Ze kiezen voor dit materiaal omwille van ecologische redenen. Bomen moeten eerst vijf tot zeven jaar groeien voor ze worden ingezet voor de productie van karton. Mycelium heeft slechts zeven dagen nodig om te groeien en je kunt de verpakking na gebruik in kleine stukjes breken en in je compost of tuin strooien.

Het biologisch afbreekbare karakter van mycelium schept een waaier aan mogelijkheden. In het pop-upmuseum rond circulaire economie MUCE, opgericht door Nina Maat, zagen we bijvoorbeeld een myceliumdoodskist van Loop Biotech. Zo kan je na je dood één worden met de natuur en de bron vormen voor nieuw leven.

Helende zwammen en mushroomcore

Er gingen in 2022 niet alleen meer mensen jagen op paddenstoelen tijdens wildplukwandelingen, zwammencrèmes smeren voor een zachtere huid en psilocybine microdosen voor meer focus, maar ook de mode was in de ban van de zwam. Mr Porter schreef vorig jaar al over Mushroomcore en ‘goblin mode’ werd dit jaar uitgeroepen tot woord van het jaar door Oxford Dictionary. Onder deze trend verstaan we gedrag dat lui en genotzuchtig is, zonder je iets aan te trekken van sociale normen. Rondlopen in een wel zeer chille outfit hoort erbij, maar ook prints van regenwormen, slakken en paddenstoelen maken deel uit van goblincore, de afgeleide modetrend van ‘goblin mode’. Het moeten niet altijd bloemen zijn, ook de meer aardse en ruwe kant van de natuur inspireert. Ook bij bekende modemerken, zoals Alexander McQueen, Stella McCartney, Ashley Williams en Rodarte, dansten de zwammen over de catwalk.

(Klik op de foto’s voor de volledige looks)

1/7

Brandon Maxwell

© Getty

2/7

Acne Studios

3/7

Stella McCartney Spring/Summer 2022

© Getty

4/7

Stella McCartney Spring/Summer 2022

© Getty

5/7

Rodarte

© Getty

6/7

Rodarte

© Getty

7/7

Trui AW22 Alexander McQueen

© Net-a-porter

1/7

Brandon Maxwell

© Getty

2/7

Acne Studios

3/7

Stella McCartney Spring/Summer 2022

© Getty

4/7

Stella McCartney Spring/Summer 2022

© Getty

5/7

Rodarte

© Getty

6/7

Rodarte

© Getty

7/7

Trui AW22 Alexander McQueen

© Net-a-porter

Dit najaar raakte bekend dat de VUB deelneemt aan baanbrekend onderzoek (Fungateria) dat levende schimmels gebruikt voor nieuwe materialen. Hermès, Adidas, Stella McCarthey experimenteren al met vegan leder gemaakt van mycelium, maar als de onderzoekers van de VUB in hun opzet slagen, wordt het materiaal nog interessanter.

In huidige toepassingen wordt de schimmel aan het einde van de productiefase gedood, maar het onderzoek van Fungateria stelt de vraag: wat als we de organismen laten leven? Zo zouden schoenen of handtassen uit schimmelleer zichzelf kunnen helen als er krassen op komen. Dat zijn pas magic mushrooms! En nu we toch bezig zijn over wonderlijke toepassingen: wetenschappers hebben ontdekt dat sommige zwammen plastic kunnen opeten. Goed nieuws voor onze planeet, die stilaan verstikt geraakt van plastic afval. Een andere duurzame toepassing van de zwam vinden we bij ‘Fabulous Fungi’ van de Nederlandse ontwerpster Ilse Kremer. Zij ontwikkelde een duurzame textielverf gemaakt van schimmels.

Als ietwat excentrieke uitsmijter maken we jullie graag attent op ‘Mushroom Music’, een microtrend op TikTok waarbij een soundsystem wordt aangesloten op de hoedjes van paddenstoelen, wat spacy sounds doet weerklinken. Om de paddenstoelenparty compleet te maken knippen we de gezellige vintagelamp ‘Nesso’ aan, een paddenstoelvormig design uit 1967 van Giancarlo Mattioli voor Artemide. Een feestjurk is niet nodig, ga gerust volledig in goblin mode.