‘De echte waarde van een cadeau zit in de waarde die je er zelf hebt ingelegd’

Bang dat de ontvanger van jouw cadeau er zo blij mee zal zijn dat het meteen na het feest op een tweedehandssite terecht zal komen? Oxfam-medewerker Tom Ysewijn geeft mooie tips om het perfecte geschenk uit te kiezen.

Stijgt met de feestdagen in zicht bij jou ook de cadeautjesstress? Dat is nergens voor nodig. Want waarop is die stress eigenlijk gebaseerd? Op het eerste zicht lijkt het alsof je niet kan kiezen. Je vindt geen inspiratie, je weet niet wat de ander pleziert, je hebt geen zicht op wat die al heeft,… Kortom, de stress komt voort uit je veronderstelling dat er zoiets is als een verkeerd cadeau.

In plaats van je het hoofd te breken over welk product je moet geven, volstaat het om je de kunst van het geven opnieuw eigen te maken. Er is immers niet één juist geschenk voor de ander. Er zijn wel foute cadeaus, maar die zijn eerder het pijnlijke gevolg van totale desinteresse in de ontvanger of – vaker – van een gebrekkig inzicht in de kunst van het geven. Laten we daar dus eens op ingaan.

De echte waarde van een cadeau zit in de waarde die je er zelf hebt ingelegd.

De kunst van het geslaagd geven verloopt volgens twee mogelijke principes die geheid succes opleveren.

Het eerste spoor is het simpelste en noemen we het bruikbaarheidsprincipe. Ga bij de persoon die je een cadeau wil geven na of die verstoken is van een alledaags voorwerp. Denk aan: een kurkentrekker, een kookboek, warme sokken, wasknijpers, een houten tandenborstel… Indien hij of zij zoiets nodig heeft, hoef je niet verder te zoeken. Je hebt gegarandeerd succes als je met zo’n cadeau komt aanzetten. Door zoiets te schenken, toon je dat je vertrouwelijk met elkaar om wilt gaan. Dat zelfs het alledaagse samen bijzonder is en een geschenk verdient.

Het tweede spoor volgt het overbodigheidsprincipe en is iets gewaagder. De meesten van ons leven in een wereld waarin we niet veel tekort komen. In een tijd waarin iedereen alles al heeft, lossen cadeaus geen acute, materiële nood van de ontvanger op. Aanhangers van het overbodigheidsprincipe beheersen de kunst om de ontvanger iets te geven waaraan die totaal geen nood heeft, maar waarmee die wél heel blij is. Net onze overvloed stelt ons in staat voluit te gaan voor betekenisvolle cadeautjes. Die mogen best bruikbaar of lekker zijn, maar dat hoeft niet.

Let echter goed op! Want hier loert om de hoek de ‘val van het foute cadeau’. Hoe die te vermijden? Waaraan moet zo’n nodeloos, maar gewaardeerd geschenk dan wel voldoen?

De waarde van een cadeau zit niet in de aankoopwaarde.

Wat je alvast mag uitsluiten, is de aankoopwaarde. Het is onnodig om jezelf in financiële bochten te wringen om met je geschenk uit te drukken hoeveel iemand voor je waard is. Dat is onbegonnen werk, en het is bovendien riskant. Want wat als blijkt dat je iemand over- of ondergewaardeerd hebt? Dat is gegarandeerd nefast voor de feestvreugde.

Waar de waarde van een cadeau dan wél in zit, is een vraag die je wellicht zelf kan antwoorden door even terug te blikken. Wat zijn de cadeautjes die jij zelf ooit kreeg en nu nog koestert? Wellicht was je daar ook al blij mee toen je ze openmaakte. Cadeautjes zijn geslaagd als ze hun waarde behouden.

De echte waarde van een cadeau zit hem in de waarde die je er zelf hebt ingelegd. Uit onderzoek is gebleken dat het er niet zozeer toe doet wát je geeft, maar wel welke boodschap je ermee overbrengt. De meest gewaardeerde geschenken vertellen iets over jou als persoon. Je hoeft daarom niet zelf iets in elkaar te knutselen, maar het is wel belangrijk dat je een persoonlijke toets geeft aan het geschenk. Zo onderstreep je dat je met de ontvanger een band hebt die je koestert en dat de ander ertoe doet voor jou.

Of je nu het bruikbaarheidsprincipe volgt of het overbodigheidsprincipe: belangrijk is dat je iets unieks geeft. Dat wordt niet in gebruikswaarde uitgedrukt maar in waarderingsgehalte. Met je generositeit toon je je verbondenheid en appreciatie. Klinkt dat melig? Misschien, maar het klopt wel. En als we ooit eens melig mogen zijn, dan is het wel rond Kerstmis.

Hoe staat het nu met de geefstress? Hopelijk al wat beter. Je weet immers wat je te doen staat. Vraag gewoon een verlanglijstje of ga op zoek naar iets authentieks, iets ‘helemaal jou’ om weg te geven.

Tot slot zijn er nog twee belangrijke succesfactoren die de Kunst van het Geven perfectioneren. Ten eerste: geef eerlijk. Je wil toch niet dat je hoogstpersoonlijke gift sporen van uitbuiting of miserie bevat? Koop fairtradeproducten, dan weet je dat de boerin of ambachtsman die het gemaakt heeft er ook beter van wordt. Zo is het voor iedereen feest.

Ten tweede: geef duurzaam. Mijd plastic brol. Koop iets degelijk, gezond of natuurlijk. Door te kiezen voor producten die een lang leven beschoren zijn, beleeft de ontvanger extra lang plezier aan jouw melige generositeit. Wedden dat die ervan geniet?