Zoveel water wordt er verspild voor jouw kleding

Even de vuile was over de kledingindustrie buitenhangen: voor iedere nieuwe aankoop die we doen, zijn duizenden liters water nodig of dragen we bij aan de plastic soup in onze oceanen.

Even de vuile was over de kledingindustrie buitenhangen: voor iedere nieuwe aankoop die we doen, zijn duizenden liters water nodig of dragen we bij aan de plastic soup in onze oceanen.

Wie zuinig wil zijn met water en een lage vloeibare voetafdruk wil hebben koopt een waterbesparende wasmachine, doucht niet te lang, laat de kraan niet lopen tijdens het tandenpoetsen en sproeit het gazon niet te vaak. Tegelijkertijd verspillen we duizenden liters water zonder dat we er erg in hebben. Dat komt omdat we het water niet letterlijk te zien krijgen, enkel het eindproduct waar het water voor nodig was: onze kledij. Dat concept wordt virtueel water genoemd en zit vervat in heel wat vervuilende industrieën, zoals de kledingindustrie.

Een heel groot deel van onze kledij wordt al eeuwenlang van katoen gemaakt. Het is een populaire grondstof voor kleding omdat het aangenaam aanvoelt, onze huid laat ademen en relatief gemakkelijk grootschalig kan worden verbouwd. Tijdens het shoppen is een etiket met 100% katoen ook vaak een teken van kwaliteit en een reden voor mensen om een kledingstuk aan te schaffen. Helaas betalen het milieu en de mensen in het Zuiden de prijs voor ons verlangen naar katoenen kleding.

De landen waarin katoen wordt geteeld, zoals India, China, Pakistan, exporteren onrechtstreeks miljoenen liters water, en dat terwijl de arme bevolking amper toegang heeft tot veilig drinkwater of propere sanitaire voorzieningen. Het water voor de katoenindustrie wordt onttrokken aan rivieren, meren of ondergrondse waterreserves. Uit onderzoek blijkt dat het water dat geconsumeerd werd om katoen te produceren in India in 2013 genoeg zou zijn om 85% van het land een jaar lang te voorzien van 100 liter water per persoon iedere dag. En dat terwijl er meer dan 100 miljoen mensen in India geen toegang hebben tot proper drinkwater.

Het watertekort dat verschillende industrieën, waaronder de textielindustrie, teweegbrengen heeft niet alleen economische en ecologische, maar ook sociale gevolgen. Voornamelijk voor de mentale en lichamelijke gezondheid van vrouwen in landen zoals India is het watertekort nefast.

De manier waarop in veel landen aan katoenteelt wordt gedaan is zo milieubelastend dat de werkelijke kost van kledij veel groter is dan het prijskaartje dat we in de winkel te zien krijgen. De katoenboeren houden er een schamel loon aan over, kloppen onmenselijke uren en kampen met tal van gezondheidsproblemen. Dat laatste komt omdat de arbeiders dag in dag uit te maken krijgen met giftige stoffen.

Hoewel maar 2,4% van de wereldwijde landbouwgrond met katoen is beplant, neemt de katoenindustrie toch respectievelijk 24% en 11% van de wereldwijde verkoop van insecticiden en pesticiden voor zijn rekening. De ziektegevoelige katoenplant wordt in sommige landen tot wel veertig keer per jaar besproeid om een mooie oogst te verzekeren.

Op deze manier kan de katoenteelt niet verder: de productie moet milieuvriendelijker, efficiënter en minder mensonterend. Gelukkig zijn er boeren die biokatoen telen en hebben modemerken en non-profitorganisaties de handen in elkaar geslagen voor het Better Cotton Initiative. Het is nog lang niet genoeg – slechts 1% van de totale katoenteelt wordt gebruikt voor biologische katoenproductie – maar het zijn hoopgevende signalen dat het anders en beter kan.

Naast biokatoen of katoen dat geteeld wordt volgens het BCI principe, kunnen we ook kijken naar alternatieven, zoals linnen en hennep. Hennep vereist minder energie, water, pesticiden, insecticiden en kan geteeld worden op kleinere oppervlakten land.

Synthetische stoffen worden vaak als het redmiddel voor de duurzame mode gezien. Er is aanzienlijk minder water voor nodig dan voor katoen en behoeft geen pesticiden en insecticiden om te groeien. Helaas wil dat niet zeggen dat deze stoffen milieuvriendelijk zijn en onze wateren niet vervuilen.

Textiel gemaakt van gerecycleerde PET-flessen wordt beschouwd als een duurzame oplossing omdat het afval recycleert en er geen nieuwe grondstoffen voor aangeboord moeten worden. Maar recente studies tonen aan dat dit soort synthetische materialen het probleem van de plastic soup niet oplossen, maar in stand houden.

Tijdens het slijt- en wasproces van synthetische kledingstukken verliezen ze namelijk microplastics in grote getale. Die komen terecht in de natuur en in de oceaan. Op die manier komen de plastic deeltjes terecht aan het begin van onze voedselketen en op termijn dus ook in het menselijk lichaam. We vervuilen niet alleen de oceanen met microplastic, maar uiteindelijk ook ons eigen lichaam.

In een rapport van IUCN (International Union for Conservation of Nature) kunnen we lezen dat 35% van de microplastics in de oceanen afkomstig is van het wassen van synthetisch textiel. Europa en Azië dumpen op die manier samen het equivalent van 54 plastic zakjes per persoon per week in onze oceanen. Tussen 2004 en 2014 is de plasticproductie overigens gestegen met 38%. Het lijkt dus alsof er heel wat gerecycleerd wordt, wat natuurlijk beter is dan nieuw plastic produceren, maar eigenlijk vechten we tegen de bierkaai.

Is dat nu zo erg dat vissen plastic slikken en wij bijgevolg ook plastic in ons lichaam krijgen? Absoluut. Voor zeedieren is het plastic in onze oceanen een dodelijke bedreiging, maar ook voor mensen is dit slecht nieuws. Niet alleen raakt de biodiversiteit hierdoor in de war, het kan ook schadelijk zijn voor onze gezondheid. Wetenschappers vrezen dat de chemicaliën in plastic en de chemicaliën die zich vasthechten aan plastic in de natuurlijke omgeving vergiftiging, onvruchtbaarheid en genetische afwijkingen kunnen veroorzaken.

De mode-industrie zet dus het water aan de lippen van ons milieu door zoveel water te verspillen en te vervuilen. Het is hoog tijd dat er massaal wordt geïnvesteerd in minder watervervuilende productiemethoden voor de mode, want wanneer de dijken breken is het te laat.

RiverBlue

A Plastic Ocean

A Plastic Ocean from Brainstorm Media on Vimeo.