‘Vroeger dacht ik dat de slimste aap in de hoogste boom terechtkwam’

‘Ik ben geboren tijdens een bombardement,’ zegt ze aan de telefoon, ‘en als het zo doorgaat, lijkt het mij niet uitgesloten dat ik op die manier deze wereld ook verlaat.’ Het is niet wat je wil horen van je moeder, die binnenkort eenentachtig wordt. Ze volgt het nieuws als geen ander en is op de hoogte van alle details, tot en met onderzeese kabels en Franse kernwapens. ‘Breken gloriedagen aan voor de Belgische wapenindustrie?’ jubelt de krant. ‘Als we samenwerken, kunnen we topproducten maken.’ Je zou vergeten dat het gaat om dingen die dood en verderf zaaien.

‘Je vader zou nogal opgekeken hebben,’ zegt mijn moeder, ‘had hij geweten wat wij nu meemaken.’ Maar papa is dood sinds 1986, net voor Tsjernobyl, toen de Koude Oorlog op zijn einde liep en het internet nog moest worden uitgevonden.

’s Avonds kijk ik op Netflix naar Trump: An American Dream, een documentaire over het pad van dit felle blaasinstrument naar de macht. De president blijkt dol op casino’s, worstelwedstrijden, kooigevechten en meer van die dingen waar je mij met geen stok naartoe zal krijgen. Intrigerend vind ik zijn manier van onderhandelen. Eerst komt hij met iets dat zo grof is dat het iedereen slaat met verbijstering en schrik. Zijn tegenstanders zijn opgelucht als ze uiteindelijk de kans krijgen een voorstel te accepteren dat net iets minder van de pot is gerukt.

Het moet een kick geven, zo de pestkop uit te kunnen hangen op de speelplaats van de wereldpolitiek. Het fascineert iemand als ik, die het al lastig vindt om op de vlooienmarkt af te pingelen.

Vroeger dacht ik dat de slimste aap in de hoogste boom terechtkwam. Sinds enige tijd weet ik dat het grilliger is dan dat. De macht heeft veel donkere kanten, maar zelden is het zwart-wit.

De bijnaam van Richard Nixon was Tricky Dick. Hij ging de geschiedenis in als paranoïde leugenaar, maar minder bekend is dat hij ook een begenadigd pianist was. Van Lyndon B. Johnson wist ik al dat hij graag pronkte met zijn geslachtsorgaan. Hij noemde het liefkozend ‘jumbo’, en toch wordt hij gerekend tot de tien belangrijkste presidenten ooit.

JFK, de lieveling van het publiek, was volgens sommigen niet zo sympathiek. ‘Het is goed mogelijk dat hij leed aan een seksverslaving’, lees ik in Help, de president is gek geworden, een boek van voormalig Amerika-correspondent Hans Klis over de vele presidenten met psychische aandoeningen. ‘Al kan hij in dit MeToo-tijdperk ook omschreven worden als een seksueel roofdier. Zo dwong Kennedy een negentienjarige typiste, die al na vier dagen in het Witte Huis door hem ontmaagd werd, om orale seks te hebben met een van zijn adviseurs.’

Het staat er bijna achteloos, halverwege pagina 227. Toch vernoemen wij tot op vandaag straten, parken, pleinen en luchthavens naar de man – tot zelfs een bedrijventerrein in Kortrijk.

Sommigen worden onschuldig aan de schandpaal genageld, anderen komen met de grofste feiten weg. Hoe meer je het nieuws volgt, hoe schrijnender die kloof wordt. Soms krijg je de indruk dat alle grote woorden waar we in geloofden – de rechtsstaat, het recht op een eerlijk proces, de vrijheid van meningsuiting – slechts fabels voor volwassenen waren. Een luxe voor mensen die het geluk hadden te leven in de korte tijdspanne waarin de vorige oorlog nog niet vergeten was.

Toch behoort de toekomst aan wie gelooft in de schoonheid van zijn dromen. De zon schijnt, ik hoorde al de eerste mug en ondanks alles hangt de lente in de lucht. Ik zit op een terras naast drie jonge vrouwen, die zich verbazen over een oud fotoapparaat dat blijkbaar weer hip is geworden. Een van hen heeft het gevonden in de kast van haar vader, ze kunnen niet geloven dat het daar zomaar stof lag te vergaren. Ze maken foto’s van elkaar en lachen onbezorgd.

Net op dat moment passeert er een auto met nummerplaat GOODLUC. Dat soort toevalligheden vind ik grappig – vooral als er ook echt een Luc aan het stuur zit.

Misschien, denk ik na het tweede glas, komen we er zonder bombardement van af.

Lees ook: ‘De belangrijkste oorzaak van verkeersongevallen is het risicogedrag dat blijkbaar eigen is aan het mannelijk geslacht’