Omdat Joost het vraagt

Nathalie Le Blanc staat stil bij de frappante feiten die ze al lezend opmerkte.

Een breedlachend jong koppel op de top van een vulkaan, met een lichtgroen polaroidtoestel in hun handen, het is een van mijn favoriete foto’s van mijn reis naar Hawaï. Uiteraard was de zonsondergang op Mauna Kea fantastisch en de rit van zeeniveau naar 4000 meter onvergetelijk. Maar wat me het meeste is bijgebleven, is die jongeman uit Wisconsin die verlegen kwam vragen of ik een foto wou maken. Hij gaf me een 50 jaar oude polaroidcamera die van zijn vader geweest was. Hij en zijn kersverse vrouw hadden op hun bruiloft een – ondertussen zeer zeldzaam – filmpje voor die geërfde camera gekregen, zodat ze op hun huwelijksreis 12 memorabele instantfoto’s konden verzamelen. Eentje daarvan maakte ik die avond, met ietwat knikkende knieën van de stress.

Vluchtige ontmoetingen op reis voelen als een geschenk van het universum. Alleen, ik durf nooit te vragen of ik een foto van hen mag maken

Ik heb wel vaker van die korte ontmoetingen met interessante mensen op reis. De jonge Tibetaanse hotelreceptioniste die me toen ik hoogteziek in bed lag een zakje onduidelijke bruine pilletjes kwam brengen, “herbal medicine from the Dalai Lama”. De Amerikaanse vrouw die op een boot op het Comomeer vertelde hoe ze de Navy in ging omdat haar familie geen ingenieursstudie kon betalen, en ze nu aan haar eerste ‘vrije’ reis na zeven jaar op een vliegdekschip bezig was. Omdat ik vaak alleen reis, voelen die vluchtige ontmoetingen als een soort geschenk van het universum. Alleen, ik durf nooit te vragen of ik een foto van hen mag maken. Te veel schroom, toch, ook al zou ik het oprecht fijn vinden om die waardevolle momenten vast te leggen. Ik ben dan ook een beetje afgunstig op iemand als Dino Serrao, een bekend-op-TikTok-fotograaf die de wereld rondreizend mensen aanspreekt om portretten van hen te maken. Had ik maar zijn Italiaanse flair om mensen tot poseren te charmeren.

Maar misschien vind ik binnenkort toch de moed om dat te doen. Het duwtje in mijn rug komt in de vorm van het boekje One Photo a Day Keeps the Doctor Away van de Vlaamse fotograaf Joost Joossen, met wie ik 20 jaar geleden vaak heb samengewerkt. Hij bedacht 160 originele foto-opdrachten die je kunnen helpen om betere foto’s te maken, maar je vooral een blijere mens zullen maken omdat ze je doen stilstaan en kijken naar de wereld en de mensen om je heen. “Een foto nemen is als een spot op iets schijnen en dat even het belangrijkste ding in de wereld maken,” schrijft hij, “samen stoppen we zo de klok.” Joost schrijft zijn opdrachten fotodoktergewijs voor voor die momenten waarop je een pauze nodig hebt of alles je een beetje te veel wordt. Neem je fototoestel of gewoon je telefoon en ga op zoek naar een beeld, als een soort minivakantie midden in je dag. Fotografeer het seizoen zonder in clichés te vervallen, of alles wat je vandaag eet, of de horizon. Recreëer een oude familiefoto, spendeer 20 minuten aan foto’s maken van een boom of ga op zoek naar alle nummer zevens. En ook: spreek iemand aan die je niet kent, zeg dat je een foto-opdracht hebt, stel vragen, maak een praatje en een mooie foto. Kijk, daar kan ik iets mee. Neem je tijd, raadt Joossen aan. “We willen mensen vaak niet storen, maar haast resulteert niet altijd in de beste foto’s. (…) Geef de dingen en mensen die je fotografeert je volle aandacht.” Door te vertragen bevries je de tijd even en bewaar je vluchtige momenten voor altijd. Een bestaan op autopiloot vindt de fotograaf namelijk intens jammer, want er is zo veel magie te vinden in een leven dat aandachtig geleefd wordt. Bij deze heb ik mijn voornemen voor 2023 gevonden: excuseer, mag ik even een foto maken, alsjeblieft?