Het nest kort

Marina Abramovic (1946) leeft in Amsterdam. Ze werd geboren in Belgrado, waar ze aan de kunstacademie studeerde. Ze werd wereldwijd beroemd om haar zeer theatrale en fysieke performances. In het begin van haar artistieke loopbaan legde ze zich toe op fotografie, schilderkunst, klankinstallaties en tekeningen. Later komen daar video, film en vooral performances bij. In 1974 heeft ze een performance waarin ze onder meer een geladen revolver en een mes aan het publiek geeft en het de toelating verleent met haar te doen wat het wil. In andere performances legt ze zich langere tijd op een kruis en een vloer van ijs.

Wanneer ze de Duitse kunstenaar Uwe Laysiepen (Ulay) ontmoet, worden performances waarin ze trachten hun beider energie te versmelten een waarmerk. Ze lopen steeds sneller op elkaar toe om uiteindelijk steeds harder te botsen. Ze knopen hun haren aan elkaar vast om zich dan snokkend van elkaar te bevrijden. Later is het publiek er getuige van hoe de twee elkaar bewegingloos en zwijgend zitten aan te kijken. In 1988 worden ze solisten.

Abramovic verbleef langere periodes bij de Tibetaanse monniken en de Australische aboriginals, en daalde af in de Braziliaanse mijnen. De jongste jaren maakt ze sterk fysieke theatervoorstellingen. Boa’s kronkelen rond haar lijf. Duizenden ratten lopen over het podium.

Twee jaar geleden won ze de Gouden Leeuw op de 47ste Biënnale van Venetië met haar video-installatie Balkan Baroque, waarin ze o.m. videobeelden van interviews met haar ouders laat zien, terwijl ze zelf op de scène op een berg bloederige rundbeenderen zit. Recent was in Amsterdam haar uitgebreide egodocument Balkan Baroque te zien, een film waarin Abramovic haar leven en haar werk reconstrueert. “Ik wilde het publiek van de performances vervangen door een filmcamera”, zegt ze. De film werd opgenomen door de Franse regisseur Pierre Coulibeuf. Abramovic heeft geprobeerd het in roulatie komen te verhinderen. “Er bestaan twee versies van deze film. De eerste eindigt met een shot waarin ik als een wulps meisje vanuit een Cadillac naar de wereld wuif. Het is een belachelijke manier om mij te presenteren. Deze film is nu net bedoeld als een verzet tegen de Joegoslavische mythe van het sterrendom. Ik wil dat die versie vernietigd wordt. De tweede versie is wat mij betreft in orde. Die vertelt het verhaal van mijn geboorte.”

Werk van Abramovic is ook te zien in het SMAK in Gent.

Onlangs verscheen Artist Body, een overzicht van het werk van Abramovic bij uitg. Charta, Milaan.

Anna Luyten