WWF: biodiversiteit ging afgelopen 30 jaar in België licht vooruit

De biodiversiteit in België is er de voorbije dertig jaar licht op vooruit gegaan met een stijging van 0,2 procent per jaar.

Dat blijkt uit het eerste Living Planet Report voor ons land van het WWF. Er zijn wel veel verschillen naargelang de soort en het habitattype.

Voor het eerst werd in ons land een Living Planet Index (LPI) berekend om de toestand van de biodiversiteit in kaart te brengen. Zo werd de gemiddelde verandering in populatiegrootte van 283 soorten vogels, zoogdieren, amfibieën, reptielen en insecten gemeten voor de periode 1990-2018. Er werd een lichte stijging van 0,2 procent per jaar vastgesteld en de voorbije tien jaar stabiliseerden de cijfers.

Het WWF spreekt over een ‘bemoedigend’ resultaat, al zijn er wel enkele nuances. Zo zijn er veel verschillen tussen soorten en habitattypes. Soorten die specifiek zijn voor natte gebieden en natuurlijke open omgevingen, zoals graslanden en heidevelden, vertonen gemiddeld een lichte toename van hun populaties. Voor bepaalde vlinders en sprinkhanen gaat het om een gemiddelde toename van 15 procent. Soorten die in en om zoetwater leven (uit moerassen, beken en stilstaand water) laten een gemiddelde stijging zien van 47,6 procent.

Die stijging toont in bepaalde gevallen aan dat ambitieuze natuurherstelprojecten werken. Zo verwijst het rapport naar de toename van populaties libellen en waterjuffers. Die kan enerzijds toegeschreven worden aan de opwarming van de aarde, maar anderzijds kan de stijging ook te maken hebben met de inspanningen om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en vijvers te beschermen. ‘Deze resultaten suggereren dat ambitieuze natuurherstelprojecten, zoals bijvoorbeeld uitgevoerd in het Scheldebekken in Vlaanderen en op de Ardeense hooglanden in Wallonië, een gunstige impact hebben gehad op de biodiversiteit’, klinkt het. ‘Momenteel verkeert echter slechts 27 procent van de oppervlaktewaterlichamen in ‘goede ecologische toestand’ in België.’

Tot hier het goede nieuws over de diversiteit in ons land. Want in agrarische omgevingen en voor bepaalde bossoorten is de achteruitgang wel dramatisch. Zo zijn vogelpopulaties gemiddeld met 60,9 procent afgenomen. Dat komt onder meer door de intensivering van de landbouw. Bij intensieve landbouw wordt bijgedragen aan bodemdrainage, overmatig gebruik van pesticiden en de uniformisering van landschappen, wat schadelijk is voor het milieu. Door het verwijderen van verschillende elementen van het ecologische netwerk lopen wilde bloemen, insecten en vogels gevaar.

In de bossen zijn de onderzochte populaties met gemiddeld 26,6 procent gedaald. Hier is het moeilijk om een hoofdoorzaak aan te duiden, luidt het. De achteruitgang van bepaalde vogels zoals de wielewaal of van vlinders zoals morgenrood, staat in contrast met de spectaculaire terugkeer van soorten zoals de zwarte ooievaar of de vooruitgang van de zwarte specht en middelste bonte specht.

Het Living Planet Report Belgium is ontstaan uit een samenwerking tussen WWF, Natagora, Natuurpunt, Belgian Biodiversity Platform, het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en meer dan twintig experts van universiteiten, openbare instellingen en natuurbeschermingsorganisaties. Vorige week lanceerde het WWF nog het Living Planet Report wereldwijd. Daaruit blijkt dat er sinds 1970 68 procent minder gewervelden op aarde zijn en ook de bodembiodiversiteit gaat erop achteruit.