Van Knossos tot Sans Souci: deze gifs tonen hoe deze vernielde paleizen er vroeger uitzagen

We kunnen deze zeven vernielde paleizen niet meer in hun oorspronkelijke staat bezoeken, maar we kunnen op deze gifs wel zien hoe schitterend ze vroeger geweest moeten zijn.

Wat is een paleis en wat is het verschil met een kasteel? Omdat ze allebei gebruikt worden als benaming voor een koninklijke residentie worden de twee worden vaak door elkaar gebruikt. Toch is er een verschil: kastelen zijn in de eerste plaats bedoeld als militaire bouwwerken en pas in tweede instantie als woning. Bij paleizen geldt het omgekeerde: ze zijn eerst en vooral huizen voor – meestal – koninklijke families. Toch kregen ook paleizen het in het verleden vaak zwaar te verduren. Heel wat paleizen overleefden vijandige aanvallen, rovende bendes en opstanden van het volk niet.

Om te laten zien hoe zeven ooit schitterende, maar vernielde paleizen er in het verleden uitzagen, sloegen Budget Direct en grafische ontwerpers de handen ineens en creëerden ze deze gifs waarin het paleis van toen weer tot leven komt.

Dit paleis bij de Haïtiaanse stad Milot wordt wel ‘Versailles van de Caraïben’ genoemd. Het werd tussen 1810 en 1813 gebouwd in opdracht van Henri Christophe, de generaal die in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog in 1778 meevocht tegen de Britten en in 1807 president werd van Haïti. Het is het grootste fort op het westelijk halfrond

In 1811 riep hij het Koninkrijk Haïti uit met zichzelf als koning Hendrik I. Hij wilde een monarchie stichten naar Europees voorbeeld en daar paste een paleis in de stijl van Versailles bij. Het paleis met de tuinen, zwembaden, amfitheater, ziekenhuis, stallen, regeringsgebouwen, arsenaal, barakken, werkplaats en gevangenis bestrijkt samen een oppervlakte van acht hectare. Het paleis kenmerkte zich door een klassieke gevel en een grote trap in barokstijl.

In 1820 pleegt koning Hendrik I zelfmoord nadat hij eerder een beroerte had gehad. Het paleis fungeert daarna niet langer als een politiek centrum en raakt door een aardbeving in 1842 ook nog eens zwaar beschadigd. De koning zelf ligt begraven in de nabijgelegen Citadel Laferrière die samen met het paleis een belangrijke toeristische trekpleister is in het land.

Dit fort werd in de derde eeuw gebouwd op de grens van het Sassanidische Rijk, dat tussen de tweede en zevende eeuw heerste in Iran. De stichter van het rijk, Ardashir I, liet het neerzetten op een heuvel bij Fars en liet zijn eigen vertrekken inrichten op de tweede verdieping. Strikt genomen is Qal’eh Dokhtar een kasteel omdat het in de eerste plaats een defensieve functie had, maar omdat de buitenmuren zo prachtig waren en oogden als een paleis, is het toch opgenomen in deze selectie van vernielde paleizen.

Het kasteel is een vroeg (wellicht het vroegste) voorbeeld van de Chahartaq stijl. Kenmerkend zijn de vier tongewelven en een koepel. Dit werd later een belangrijk kenmerk van de Iraanse architectuur.

Het Knossos paleis op het Griekse eiland Kreta is het oudste op deze lijst. Het werd rond 1700 voor Christus gebouwd en is dus bijna vier milennia oud. Het stamt uit de tijd van de Monoïsche beschaving waarover nog altijd veel onbekend is. Het paleis had niet alleen een politieke functie, maar was ook een religieus en economisch centrum.

Het is niet helemaal bekend waardoor het vernietigd werd. In ieder geval hebben een vulkaanuitbarsting op Santorini in 1628 voor Christus en invallen door vijandige volkeren een rol gespeeld.

Omdat van het Minoïsche schrift slechts een paar woorden bewaard zijn gebleven, is het lastig om precies te weten hoe het paleis er in zijn bloeitijd eruit heeft gezien. De gevonden fresco’s zijn daarom belangrijk om de Minoïsche cultuur te reconstrueren.

De Britse archeoloog Arthur John Evans heeft in het begin van de twintigste eeuw jaren onderzoek gedaan in en rond Knossos en vervolgens het paleis van beton gereconstrueerd. Over die ingreep zijn de meeste archeologen tegenwoordig niet te spreken.

Dit paleis in het gelijknamige dorpje Ruzhany werd in eerste instantie gebouwd door de adellijke Pools-Litouwse familie Sapieha. Tijdens een strijd met een rivaliserende prins werd het rond 1700 vernield. De familie herbouwde het paleis in neoklassieke stijl. Eromheen lieten ze tuinen in Engelse stijl aanleggen. Ook kwam er een bibliotheek, orangerie en theater. In die tijd werkten er zo’n honderd mensen in het theater.

Na de Pools-Pruisische oorlog werd het paleis in 1831 onteigend en kwam het in gebruik als textiel- en weeffabriek. Die nijverheid bracht de lokale joodse bevolking veel weelde. Aan zowel het paleis, de joodse gemeenschap als de politieke onafhankelijkheid kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog op een gewelddadige manier een einde. Enkel een ruïne bleef overeind staan. Momenteel wordt het paleis gerenoveerd.

Dit paleis in de voormalige hoofdstad Aksum van een machtig rijk dat zich uitstrekte van Egypte tot Jemen wordt ook wel ‘het paleis van de koningin van Sheba’ genoemd. Maar het is zeer twijfelachtig of deze koningin uit het Oude Testament hier wel gewoond heeft en of ze wel bestaan heeft.

Het werd gebouwd in de zesde eeuw en telde destijds zo’n vijftig kamers waaronder een badhuis, keuken en kroningszaal. Er is verder niet veel bekend over de geschiedenis van het paleis.

Van dit ooit indrukwekkende paleis bij Salisbury staat nu nog maar één muur overeind. Clarendon verrees rond 1130 als jachthuis. De opeenvolgende koningen Henry I en Henry II breidden het landgoed uit en maakten er een koninklijke residentie van. Het paleis groeide uit tot een complex van 240 bij 80 meter.

Bij dit paleis startte de vete tussen koning Henry I en Thomas à Beckett die uiteindelijk tot de dood van de aartsbisschop zou leiden. Het paleis bleef een geliefd verblijfsoord tot het begin van de Tudor periode. Het paleis werd niet meer onderhouden en raakte steeds meer in verval.

Het eiland Kilwa Kisiwani was ooit een van de belangrijkste sultanaten in het ‘Swahili coast’ handelsnetwerk waardoor Oost-Afrika verbonden was met de Arabische wereld. Meer dan 300 jaar lang passeerde er dagelijks goud, ivoor, Chinese zijde en porcelein door de haven.

Sultan al-Hassan ibn Sulaiman liet het paleis in de veertiende eeuw bouwen van lokale koraalsteen. Het telde meer dan honderd kamers, een achthoekig zwembad, een podium… Maar de sultan overspeelde zijn hand en kon er maar kort wonen voordat het werd verlaten.