Parende pinguïns kijken en ijsberen tussen de ijsbergen: verslag van een waanzinnige trip naar Antarctica 

Antarctica prijkt zowat bovenaan het rijtje van meest onwaarschijnlijke reisbestemmingen ter wereld. Het grote witte continent is bijzonder afgelegen, ontzettend kwetsbaar en door de barre weersomstandigheden ook niet bepaald gastvrij. Ik trok erheen voor een tiendaagse trip met een expeditieschip van Seabourn. 

Een luide ‘plop’ gevolgd door een repetitieve ‘fuck fuck fuck’.  

Gedurende een tiental seconden bevind ik me in oceaanwater van min 2 graden Celsius. Overal om me heen drijven ijsblokken. De paniek is er eerst, dan de kou en tot slot: de euforie. Ik ben zowel uitzinnig, overdonderd en onderkoeld als compleet ontspannen.  

Voor alle duidelijkheid: ik ben níét van boord gesukkeld. Ik heb deelgenomen aan de fameuze polar plunge. Dat is de traditionele ijsbeersessie voor de passagiers van de Seabourn Venture, het expeditieschip dat tien dagen dienstdoet als our home away from home. De polar plunge is de apotheose van een tiendaagse trip naar Antarctica.  

De plek is zo’n beetje het equivalent van Mars op aarde. Nergens is de natuur rauwer, de omgeving onherbergzamer. Er zijn nauwelijks sporen van menselijke beschaving en geen enkel land zwaait er officieel de plak. In het spoor van ontdekkingsreigers als Shackleton en de Belg Adrien de Gerlache begeef je je naar een continent dat vele honderden miljoenen jaren compleet onaangeroerd gebleven is. De ijslaag is er gemiddeld genomen zo’n 2300 meter dik. De totale ijsmassa bedraagt maar liefst 12 miljoen vierkante kilometer. Dat soort gedachtes noopt tot bescheidenheid, terwijl je de omgeving door het raam van je terrace suite ziet veranderen en verstillen.  

De eerste ijsberg! 

Wie in Antarctica wil raken, moet er wat voor overhebben. Ik vlieg eerst naar Madrid, vervolgens naar Buenos Aires om daar na een nachtje slapen een chartervlucht te nemen naar Ushuaia, het meest zuidelijke punt ter wereld. Ooit een beruchte strafkolonie, nu de charmante uitvalsbasis voor cruisetoeristen onderweg naar The Great White Continent. Een ironische knipoog van de geschiedenis.  

Vanuit Ushuaia is het nog zo’n volle twee dagen varen door de beruchte Drake Passage, de woelige zeestraat waar de Atlantische en de Stille oceaan elkaar kruisen en die in het verleden meer dan één leven eiste. De golven hier kunnen tot 12 meter hoog zijn. Het resultaat: een enthousiast dansend schip en passagiers die zich een onhandig dronkenmansloopje aanmeten – of die twee dagen hun kamer niet uit komen wegens een even enthousiast dansende maag, dat ook. Om te voorkomen dat de glazen en borden aan boord collectief sneuvelen spant het personeel in ijltempo folie over de buffettafels.  

Op dag drie is het dan eindelijk zover. Zo’n 96 uur na vertrek wordt via de intercom de allereerste ijsberg aangekondigd. Iedereen holt naar het dek, verbazing is de grootste gemene deler. Nu begint het avontuur pas écht.  

Kajaktocht 

Nauwelijks een paar uur later mogen we voor het eerst op expeditie. Voor mij staat een kajaktocht op het menu. Ingepakt in drie lagen thermische kledij, een ski-jas, muts en twee paar handschoenen stap ik in de Zodiac, het gemotoriseerd rubberen bootje dat ons naar het vertrekpunt van de kajaktocht brengt. We zijn gezegend met een helderblauwe lucht en royale zonnestralen: eind november is dit de eerste echt mooie dag van het seizoen. In zo’n kajak lig je recht op het water en voel je je nog veel meer één met deze bijzondere biotoop. Door de ijsblokken peddelen is alsof je jezelf een weg baant door een slush puppy: de dikke textuur wegduwen heeft iets buitengewoon bevredigend.  

Op sommige plekken is het water onder de boot zo helder dat je de bodem van de oceaan kan zien. Of de pinguïns die vlak onder de boot voorbijschieten. Afgezien van wat gespetter is er volstrekt niets te horen terwijl we geleidelijk tussen de sculpturale ijsbergen glijden. Van dichtbij zien de met poedersneeuw bedekte ijsrotsen eruit alsof ze er net zijn neergelegd door iemand met een uitzonderlijk oog voor detail en esthetiek. De royale welvingen, de subtiele kleurnuances, de breuklijnen: het klinkt volslagen belachelijk, maar ik word er zowaar door ontroerd.

Penguin porn 

Minstens even innemend als de ijsbergen zijn de pinguïns die erop rondwaggelen. Ze bewegen zich op het land met de onverstoorbaarheid van een boeddhistische monnik en de onhandigheid van een kleuter in een oversized blazer. Als je ze zo knullig ziet strompelen en struikelen is het nauwelijks te geloven dat ze al die jaren hebben weten te overleven. ‘Op het land hebben ze geen natuurlijke vijanden’, weet een gids ons te vertellen. ‘Er is dus ook geen enkele noodzaak om snelheid te ontwikkelen op het land. Zolang ze maar genoeg vet hebben om de winter door te komen.’ De pinguïns nemen dan ook geen aanstoot aan onze aanwezigheid in hun habitat, maar doen gewoon hun ding. Dat mag je letterlijk nemen. December is het paarseizoen en we worden herhaaldelijk getrakteerd op een portie penguin porn. 

Geen zekerheden, geen risico’s 

Het is vreemd hoe de tijd hier voorbijvliegt, terwijl elke vorm van haast in dit landschap totaal afwezig lijkt. Je leeft hier echt op het ritme van de natuur, met een planning die staat of valt met gunstige weerscondities. Op dat vlak zijn er geen zekerheden en wordt er ook geen enkel risico genomen: te barre weersomstandigheden betekent binnenblijven, al is dat niet bepaald een straf.  

Het schip is uitgerust met elke denkbare luxe. Je kan hier de klok rond kaviaar krijgen, de champagne is inbegrepen en op simpel verzoek wordt je lievelingscocktail koud gezet in je persoonlijke frigo op de kamer. Eten is er altijd en overal. Aan je kajuit geleverd via de roomservice, of in een van de vijf restaurants aan boord. Ook aan sport en ontspanning is uiteraard gedacht. Er is een gym – met personal trainer, desgewenst -, een kapper, een spa en een sauna. Die laatste heeft een gigantisch raam dat uitkijkt op de oceaan en waar je met wat geluk walvissen achteloos voorbij ziet zwemmen.

Toch schuilt de grootste luxe aan boord niet in het materiële, maar in het menselijke. Het personeel aan boord heeft ogen op de rug. Draag je een zwarte jurk? Dan krijg je een zwart servet. Begrijp je een ingrediënt op de kaart niet? De ober legt het je uit nog voor je de vraag daadwerkelijk kan stellen. Velen van hen werkten aan land in een sterrenrestaurant, of bedienden beroemdheden als Kim Kardashian en Ban Ki-moon.  

Cruiseclichés 

Bovendien is dit geen klassieke cruise, maar een expeditie. Dat lijkt een hol marketingbegrip, maar in de praktijk is er wel degelijk een verschil. Aan boord vind je weinig cruiseclichés: nergens blasé bejaarden of beschonken Britten te bespeuren. De focus ligt hier niet op het verzetten van sloten alcohol in een mooie omgeving.  

Mijn medepassagiers zijn daadwerkelijk geïnteresseerd in de natuur rond hen én in elkaar. In de loop van de week eet ik bijvoorbeeld zelden alleen, er schuiven steevast medereizigers van over de hele wereld – en van alle leeftijden – bij mij aan tafel. Ook de wetenschappelijke lezingen worden gretig bezocht. Of je het nu wilt of niet, je stapt hier onvermijdelijk wijzer van boord.  

Stilte inhaleren  

Een reis richting Antarctica is een lesje in bescheidenheid. De natuur is hier heer en meester, jij bent er de ietwat onhandige gast die niet veel meer kan doen dan dankbaar knikken en proberen elke seconde te onthouden. In totaal gaan we zo’n tiental keer van boord en elke trip is meer dan memorabel. Op een uitje bezoeken we het meest afgelegen postkantoor ter wereld (Port Lockroy), dan weer dalen we in een kleine onderzeeër 44 meter af tot de bodem van de zee of wordt onze Zodiac omsingeld door een school walvissen in Paradise Bay. Het is moeilijk te bevatten dat dat allemaal echt gebeurt. 

Op sommige momenten heb het ik het gevoel dat ik beland ben in een door AI gegenereerd landschap. Het is bijna té mooi en té perfect. De zonsondergang duurt hier bijvoorbeeld op een heldere dag met gemak twee uur en heeft de spektakelwaarde van het Olympisch kampioenschap turnen. Bij de eerste kleurverschillen rep je je naar het terras, je bestelt een drankje, vergaapt je aan de roze weerspiegelingen op de ijsblokken en spot dan ook nog eens een school walvissen – letterlijk – badend in een zee van roze licht. National Geographic is er niets tegen.  

Na twaalf dagen stap ik van boord als een ander mens. Elke vorm van stress is kordaat uit mijn systeem verwijderd. Ruis is vervangen door rust. ‘Voor de reis had ik vaak last van black-outs en stotteren’, vertrouwt een televisiepresentator aan boord me toe. ‘Dat is volledig weg. Er is weer ruimte in mijn hoofd. Ik kan weer ademen.’ Dat is exact het gevoel dat ik probeer op te roepen wanneer ik terugdenk aan deze waanzinnige reis.