Op schattenjacht aan zee: ontdek de architectuurparels van onze kust

Van onze ontdekkingstocht tussen De Panne en Knokke onthouden we minstens een dozijn bijzondere bouwwerken en architectuurlandschappen: van villa’s tot een staketsel en een scheepswerf.

Sint-Idesbald

Voor het mooiste zicht op de zee van onze kust klimmen we op de Mieke Hill (hoek Zeedijk-Strandlaan) waar je op de duin een van de laatste vrijstaande villa’s bewondert. Ooit was het een tearoom, nu een ietwat surrealistische hermitage, een perfect decor voor Paul Delvaux die in deze gemeente een ondergronds museum heeft. Op weg naar Nieuwpoort passeer je midden in de duinen de twee vooroorlogse betonnen pakketboten, La Péniche en de Normandie, twee folly’s uit het Interbellum.

De Panne

De Dumontwijk van rond 1900 is de meest pittoreske villawijk van de kust. Voor de schattigste huizen wandel je door de Hoge Duinenlaan en de Kykhillweg, het hoogste punt vanwaar de vissersvrouwen destijds hun mannen uitwuifden. In de buurt van de Leopold II Laan zijn de villa’s jonger en gebouwd in een grappige Hollywoodstijl.

Nieuwpoort

Het staketsel van Nieuwpoort-bad is een impressionistisch schilderij met wandelaars en voorbijschuivende schuiten: een puik voorbeeld van maritieme houtbouw. Voor wie aan de drukte wil ontsnappen zijn er twee mogelijkheden : een lommerrijke wandeling in de omgeving van de Mosweg, waar schitterende villa’s uit de jaren zestig en zeventig staan van Peter Callebaut of een bezoek aan het ronde Albertmonument. Mocht Zaha Hadid voor de oorlog hebben geleefd, dan had dit monument van haar hand kunnen zijn. Dit riante rad uit 1938 werd ontworpen door de onbekende Julien De Ridder. Klim via het betonnen trapje naar boven en geniet van een uniek vergezicht.

Westende

Hier spreken we eerst af aan de Rotonde, ook bekend als het Grand Hôtel Belle-Vue, uit 1911 van de beroemde architect Octave Van Rysselberghe, zowat het meest elegante flatgebouw van de kust. Helemaal in het centrum bezoeken we het interieur van de villa Les Zéphyrs, met een origineel interieur van Henry Van de Velde in pure art nouveau.

Oostende

Eerst drinken we een glas in de Duivenschieting (Sportstraat 48), thans het clubhuis van de Wellington Golf. Op deze rustige en stijlvolle plek kwam de beau monde in 1900 op levende duiven schieten, later werd die ‘sport’ verboden. Hier heb je een enig zicht op de Wellington Renbaan en het Thermae Palace. Vlakbij hou je halt bij de stallen van Leopold II (Koninginnelaan 76), in 1903 opgetrokken naar de plannen van de Noor Ivar Knudsen. Dit unieke houten ensemble in vikingstijl wordt in de volgende jaren hopelijk gerestaureerd.

Voor het spannendste stadslandschap rij je naar de Oostoever waar je naast de vuurtoren, de Lange Nelle en het Fort Napoleon, over de slipway, tussen de loodsen door, geniet van alle torens van de stad. Via de overzet kom je zo het centrum in.

De Haan

Ben je in een nostalgische bui, dan voel je je in De Haan kiplekker tussen al die monumenten uit de belle époque. Uit de talrijke mooie gebouwen pikken we er voor een keertje niet het plat gefotografeerde tramstation uit, maar de witte villa’s van de Rembrandtlaan, net na 1920 opgetrokken door de Gentse architect Valentin Vaerwyck.

Blankenberge

Wat moet Blankenberge ooit mooi zijn geweest, bedenk ik, kuierend door de Sint-Rochuswijk waar je onder meer de Villa Olga met sierlijke tegels bewondert. In deze buurt leeft de belle époque nog een beetje voort. Wandelend door het centrum zie je hier en daar nog prachtige tegeltableaus tussen de banale nieuwbouw. Voor meer tegels verwijzen we je naar het belle-époquecentrum (Elisabethstraat 24). De paravent uit 1908 aan de jachthaven is ongetwijfeld een van de bijzonderste architectuurcreaties uit de glorietijd van de stad.

Zeebrugge

Zeebrugge mag dan bijna verdwijnen in de schaduw van zijn haven, toch valt er heus wat te zien, zoals de houten villa in Scandinavische stijl die Peter Callebaut begin jaren zestig samen met Fernand Sohier ontwierp op de dijk. Achter de vismijn ligt de neogotische Sint-Donaaskerk met daarachter een grote arbeiderswijk, waarvan het uitzonderlijk ronde Admiraal Keyesplein vol Brugse trapgevels een blikvanger van sociale architectuur is. We vergeten weleens dat boten tot het patrimonium van de maritieme architectuur behoren. In het dok naast de Vismijn bezoek je het lichtschip Westhinder uit 1950 en een Russische onderzeeër.

Knokke

Fiets door de pittoreske villawijken van Duinbergen, Knokke en Het Zoute naar het Zoutekerkje in de Sparrendreef. Het witte kerkje met kruisgang uit 1927, ontworpen door Joseph en Luc Viérin en Antoine Dugardijn is niet alleen een oord van bezinning. Hoewel neoromaans van stijl oogt het minimalistisch modern, bijna net zo modern als Het Zwart Huis uit 1924 van Huib Hoste (Dumortierlaan 8) of de dubbelvilla Noordhinder-Westhinder op de zeedijk van Henry Van de Velde.

Voor de intiemste hoekjes van Het Zoute wandel je het Vlaams Pad, het Pools Pad, het Brits Pad, het Zweeds pad en het Deens pad af. Alleen jammer dat veel ouderwetse villa’s de plaats ruimen voor rustieke pastiches.