Nederlandse prinses Beatrix opent het Rembrandtjaar

De Nederlandse prinses Beatrix, moeder van koning Willem-Alexander, heeft in het Mauritshuis in Den Haag het themajaar ‘Rembrandt & de Gouden Eeuw‘ geopend. Op 4 oktober is het 350 jaar geleden dat de kunstenaar overleed. Tal van musea organiseren speciale exposities. In het Mauritshuis is dat om te beginnen ‘Rembrandt en het Mauritshuis’.

Te zien zijn alle achttien schilderijen van het Mauritshuis die ooit als een Rembrandt zijn verworven: elf echte, vijf afvallers en de twee twijfelgevallen die weer worden onderzocht.

Het Mauritshuis wil met de expositie tonen hoe er in de loop der tijden tegen Rembrandts werk is aangekeken en hoe ermee is omgesprongen.

Ex-koningin Beatrix werd er verwelkomd als officiële eerste bezoekster. Juist op de dag dat haar zus Christina in New York een Rubens liet veilen, kreeg ze een rondleiding langs onder meer ‘De anatomische les’. Haar voorvader koning Willem I hield de dreigende veiling van dit werk tegen en wist te regelen dat het in zijn geliefde Mauritshuis kwam.

Niet iedere Oranje ging voorzichtig met de Rembrandts om: stadhouder prins Willem IV liet de hoeken van ‘Het loflied van Simeon’ afzagen, want een ronde top paste beter naast een werk van Gerrit Dou dat ook ronde hoeken had. Ook ‘Het Loflied’ bevindt zich nu in het Mauritshuis.

Het Rijksmuseum en het Rembrandthuis in Amsterdam, De Lakenhal in Rembrandts geboorteplaats Leiden en nog andere musea komen met een of meer exposities in het kader van het herdenkingsjaar. NBTC Holland Marketing verwacht dat het evenement 600.000 mensen op de been zal brengen, van wie 250.000 uit het buitenland. Die zouden samen 175 miljoen spenderen aan hun direct aan Rembrandt gerelateerde bezoeken.

Tovernaar of genie?

‘Rembrandt is niet dood, hij leeft nog elke dag’, aldus Rijksmuseum-directeur Taco Dibbits voorafgaand aan de opening over al die belangstelling. Het Rijks toont vanaf half februari alle werken van de meester uit de eigen collectie voor het eerst tegelijk: 22 schilderijen, zestig tekeningen en driehonderd prenten.

Mauritshuis-directeur Emilie Gordenker vindt het herdenkingsjaar een ideale gelegenheid om Rembrandt in ‘de context van vandaag’ te kunnen laten zien. Lakenhal-directeur Meta Knol zegt dat we nog altijd onder de indruk zijn van de tovenaar Rembrandt, maar stelt de vraag of we hem een genie moeten noemen: ‘Hij heeft het moeten leren, het was een strijd.’

De waardijns van het Amsterdamse lakenbereidersgilde, bekend als ‘De Staalmeesters’, 1662. Bruikleen van de gemeente Amsterdam.

Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem, 1630. Aankoop met steun van particulieren, de Vereniging Rembrandt en de Stichting tot Bevordering van de Belangen van het Rijksmuseum

Schutters van wijk II onder leiding van kapitein Frans Banninck Cocq, bekend als de ‘Nachtwacht’, 1642. Bruikleen van de gemeente Amsterdam

Zelfportret als de apostel Paulus, 1661. Legaat van de heer en mevrouw De Bruijn-van der Leeuw, Muri, Zwitserland

Zelfportret met de onderarm leunend op een stenen dorpel, 1639. Rijksmuseum

De anatomische les van Dr Nicolaes Tulp, 1632

Portret van Rembrandt (1606-1669) met ringkraag, na c.1629

Portret van een oude man, 1667. Verworven met steun van de Stichting Vrienden van het Mauritshuis, het Ministerie van OCW, de Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit, de Bankgiro Loterij, het VSB Fonds, de Vereniging Rembrandt, het Prins Bernhard Cultuur Fonds, de ING Groep, de heer Prof. Dr Drs A.C.R. Dreesmann, de Stichting Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds en particulieren, 1999

Brillenverkoper, ca. 1624, Museum De Lakenhal, Leiden

Pablo Picasso, Rembrandt en drie vrouwenhoofden, 1934, ets, 139 x 208 mm

Jan Lievens, Portret van Rembrandt, ca. 1629, olieverf op paneel, 57 x 44 cm, Rijksmuseum, Amsterdam (particuliere bruikleen)

Rembrandt, Portret van Jan Six, 1647, ets, droge naald en burijn, staat IV (4), 245 x 191 mm, Museum Het Rembrandthuis, Amsterdam

Rembrandt, Portret van de apotheker Abraham Francen, 1655-1659, ets, droge naald en burijn, 159 x 210 mm, Amsterdam Museum