Gozo

Gozitans zijn erg gesloten en gesteld op hun rust. Daardoor is het minibuureilandje van Malta bijna intact gebleven: op Gozo vind je zowel prehistorie en barok als heuvelend groen en rotsformaties waar de duiker zijn hart ophaalt. De stilte doet er vanzelf onthaasten.

Gozitans zijn erg gesloten en gesteld op hun rust. Daardoor is het minibuureilandje van Malta bijna intact gebleven: op Gozo vind je zowel prehistorie en barok als heuvelend groen en rotsformaties waar de duiker zijn hart ophaalt. De stilte doet er vanzelf onthaasten.

De inwoners van Malta en van het zustereilandje Gozo willen niet over één kam worden geschoren, ook al leven ze binnen gezichtsafstand van elkaar. Maltezen zijn opener, mondainer, meer gericht naar de rest van de wereld.

Gozitans zijn gesloten, spaarzaam, gesteld op hun rust. Zij nemen voor alles de tijd en zijn er trots op dat hun eiland en zelfs hun taal nog veel authentieker zijn. Juist doordat ze zo ‘op zichzelf’ zijn, is het eilandje vrij ongerept gebleven.

Gozo mag dan cultuurhistorisch minder interessant zijn dan Malta, het heeft zijn eigen troeven. Het eilandje is ook vandaag nog een oase van rust en door zijn kleine omvang beter geschikt voor wandelaars en fietsers dan voor auto’s. De in terrasvorm aangelegde heuvels zijn zelfs in de zomer nog groen en de kust, met haar door de zee uitgevreten grillige rotsformaties, biedt een boeiend spektakel en een paradijs voor duikers.

De verleiding van Odysseus

Het eiland telt nauwelijks hoge gebouwen. Ook de moderne reiziger kan hier nog, net als de mythische Odysseus, de tijd vergeten. Want volgens de overlevering strandde de Troje-held tijdens zijn omzwervingen op Gozo en verbleef hij er, verleid door de nimf Calypso, zeven jaar in een grot.

Die Calypso-grot, boven Rambla Bay aan de noordkust, is nog altijd een toeristische trekpleister. De maanvormige baai bij de grot lijkt sinds de tijd van Odysseus nauwelijks veranderd en biedt een van de mooiste zandstranden van het eiland.

De zee is voor Gozo altijd van levensbelang geweest. Maar terzelfder tijd bracht zij ook gevaar mee van buitenaf. Gelegen halverwege Sicilië en Tunesië is de Maltese archipel altijd een strategisch kruispunt in de Middellandse Zee geweest, zowel voor handelaars als voor veroveraars.

Feniciërs, Romeinen, Byzantijnen, Arabieren, Noormannen, Aragonezen, de hospitaalridders van St. John, de Fransen onder Napoleon en ten slotte de Britten overheersten achtereenvolgens de eilanden, die pas in 1964 onafhankelijk werden.

Werk van een reuzin

De eerste bewoners van het eiland leefden in rotsholen en primitieve stenen bouwsels, maar hadden een voor die tijd gesofisticeerde cultuur. Zo bouwden zij tussen 3600 en 3000 voor Christus de mysterieuze tempel van Ggantija op een heuveltop nabij het dorp Xaghra. Hij wordt beschouwd als de oudste losstaande stenen tempel ter wereld, ouder dan de Egyptische piramiden en dan Stonehenge in Engeland.

Het dorpje Xaghra zelf wordt gedomineerd door de barokke kerk en doet nog zeer Engels aan met zijn rode telefooncabines en postbussen. Het kleine hoofdstadje van Gozo werd in 1897 Victoria herdoopt ter gelegenheid van het Diamanten Jubileum van de Queen.

Maar zoals de Gozitanen hun eiland blijven noemen bij zijn negende-eeuwse Arabische naam, Ghawdes, zo blijven zij ook Victoria bij zijn oorspronkelijke naam Rabat noemen. De dikke kalkstenen muren moesten de inwoners beschermen tegen Turkse veroveraars die Gozo in 1551 plunderden. Nog steeds omsluiten de machtige muren de kathedraal, enkele musea, winkeltjes met ambachtelijk werk en nog wat gammele middeleeuwse huizen.

Alle wegen leiden naar de zee

Vanaf de muren van de citadel kijk je in alle richtingen uit over het hele eiland. Op bijna elke heuveltop is een honingkleurig dorp genesteld. Ze zijn verbonden door vruchtbare valleien die in terrasvorm zijn aangelegd.

Aan de voet van de citadel wandel je door nauwe, kronkelige stegen die er meer Arabisch dan mediterraan uitzien. Op het centrale marktplein worden tussen gevlochten manden, hoeden en goedkope kleren, wijntjes, honing, verse groenten en fruit verkocht.

Ronduit spectaculair is een zonsondergang op Dwerja Point aan de westkust. Aan de ene kant kijk je op de Azure Window, een enorme natuurlijke boog in de rots, uitgevreten door de zee. De twee reusachtige rotskolommen, elk met een doorsnede van zo’n 40 meter waarop een immens rotsblok rust van zo’n 100 meter lang en 20 meter hoog, biedt een fascinerend zicht.

Aan de andere kant van de baai ligt de fameuze Fungus Rock. De paddenstoelen die destijds op deze rots groeiden, waren door de ridders van St. John erg begeerd omwille van hun geneeskrachtige eigenschappen. De rots werd bewaakt vanuit de Qawra-toren, die op de klip ertegenover was gebouwd.

Een andere herinnering aan de hospitaalridders vind je nabij Qbajjar aan de noordkust. In de late namiddag accentueert het licht van de zakkende zon het honingraatpatroon van de zoutpannen die honderden jaren geleden door de ridders werden uitgegraven in de kalksteen. Ze lieten ze vollopen met zeewater om later, na verdamping, het achtergebleven zout te recupereren.

In de tijd van de Romeinen werden lonen zelfs uitbetaald onder de vorm van zout, zo belangrijk was de specerij voor het bewaren van voedsel. Maar ook vandaag nog worden sommige pannen uitgebaat. Gozitans leven nog steeds op het ritme van de alomtegenwoordige zee.

Bron: Weekend Knack