Herinnering: we hoeven niet te menstrueren

Menstruatie is voor veel vrouwen een noodzakelijk kwaad dat inherent verbonden is aan hun vrouw-zijn en een vast terugkerend agenda-item wordt. Niet voor niets noemt men het “maandstonden” of “die periode van de maand”. Maar wat velen schijnen te vergeten is dat we helemaal niet hoeven te menstrueren.

Laat ons even iets uitklaren: wij zijn heus niet van het soort dat vindt dat zaken als menstruatie niet besproken mogen worden omdat het “onrein” of “privé” zou zijn. Integendeel zelfs. We vinden het fantastisch dat vrouwen in opstand komen omdat Instagram foto’s van menstruatiebloed verwijdert en dat Heleen Debruyne tijdens Van Gils en Gasten haar uitleg over de mooncup mag komen doen (beluister trouwens zeker de podcasts die ze samen met Anaïs Van Ertvelde onder de naam ‘Vuile Lakens’ de wereld instuurt)

De laatste weken hebben we op weekend.be zelfs extra aandacht besteed aan menstruatie. We zetten projecten die deze bloedingen wat aangenamer maken voor vrouwen die in armoede leven in de schijnwerpers, toonden recycleerbaar maandverband om de afvalberg te verkleinen en maakten mannen bewust van wat maandstonden eigenlijk zijn en hoe je een tampon inbrengt. We toonden enkele tenenkrullende maandverbandreclames uit de jaren tachtig die de gruwel die we vandaag vaak op tv zien kunnen relativeren en schreven over streetart acties die het stigma rond menstruatie moeten opheffen.

Het is belachelijk dat iets wat zo natuurlijk is bedekt moet worden met de mantel der stilzwijgen en een hele dikke laag watten. Het is zoals kakken. We weten dat iedereen het doet, maar er mag nooit bewijs van zijn.

En toch. Toch wil het openlijk praten en schrijven over een fenomeen niet zeggen dat we het moeten omarmen en op gejuich moeten onthalen. Er zijn vrouwen, zoals Sarah Ogden Trotten, die vindt dat we deze schroom en afkeer van iets wat zo natuurlijks is moeten omarmen en kracht moeten vinden in “het bloed dat ons verenigt”, maar er zijn evenzeer vrouwen die ongesteld worden simpelweg een pain in the, nuja, niet ass vinden.

De krampen, de migraine, de huilbuien en het constante gefriemel in toiletten is allerminst aangenaam en één van de hoofdredenen waarom ik mijn Nuva-ring (een spiraal werkte niet voor mij) maanden aan een stuk doorneem zonder een stopweek in te lassen. Zelfs in een gezelschap dat uitsluitend uit vrouwen bestaat kunnen zulke opmerkingen nog steeds op fronsen onthaald worden.

Onnatuurlijk?

Is dat dan niet onnatuurlijk? En waar gaat al dat bloed en slijmvlies dàn naartoe?

Generaties vrouwen zijn er van uit gegaan dat menstrueren noodzakelijk is voor de gezondheid: het zou je lichaam op één of andere manier van onzuiverheden reinigen. Dat klopt helemaal niet, schreef Marleen Finoulst eerder al voor dit blad. De menstruatie is het gevolg van een samenspel van hormonen: de binnenbekleding van de baarmoeder wordt in de eerste helft van de menstruele cyclus opgebouwd en aangedikt om een bevruchte eicel te ontvangen. Vindt er geen bevruchting plaats, dan wordt dat slijmvlies in de tweede helft van de cyclus weer netjes afgebroken en uitgestoten. Dat gaat met bloedverlies gepaard.

Bij de ontwikkeling van de eerste anticonceptiepillen in de jaren 60 heeft men rekening gehouden met dit bijgeloof: bloeden is reinigen. Bovendien wilden vrouwen ook een manier om te weten of ze al dan niet zwanger waren. De pil werd zo geconcipieerd dat na 3 weken inname een bloeding optreedt in de pilstopweek. Dat is een geen echte menstruatie (de pil onderdrukt immers de eisprong), maar een dervingsbloeding die door de synthetische hormonen in de pil wordt uitgelokt.

TLDR: Wanneer je je voorbehoedsmiddel doorneemt en geen stopweek inlast, wordt die synthetische bloeding gewoon niet uitgelokt. Er is geen “afval” dat zich ophoopt in de baarmoeder en je zal niet plots ontploffen omdat je lichaam zich heeft gevuld met baarmoederlijk slijm. “De wetenschappers hadden evengoed een pil kunnen ontwerpen zonder die maandelijkse bloeding, maar dan was het gigantische succes zeker uitgebleven”, aldus Finoulst.

We mogen niet vergeten dat de pil het begin markeerde van vrouwen die controle kregen over hun eigen lichaam. Niet alleen over hun vruchtbaarheid, maar ook over hun maandstonden.

Ook nadelen

Het uitstellen van je regels (zij het voor enkele weken of maanden) is slechts één van de keuzes die vrouwen vandaag voor zichzelf maken. Natuurlijk komt ook deze keuze gepaard met nadelen: het is niet helemaal waterdicht, aangezien je een aantal keer per jaar nog wel een doorbraakbloeding zal hebben. Eentje die dan niet te timen valt. Bovendien krijg je zo veel meer hormonen binnen dan wanneer je af en toe een stopweek inplant, iets wat zeker vandaag toch afschrikt. De populariteit van hormonale voorbehoedsmiddelen als de pil of de vaginale ring ligt immers sterk onder druk omdat veel vrouwen het idee van “hun lichaam vol hormonen te pompen” niet bijzonder aantrekkelijk vinden.

Naar aanleiding daarvan publiceerde Alana Massey een stuk op The Atlantic waarin ze de voordelen van het spiraal uitvoerig beschrijft, uitgaande van dezelfde veronderstelling: we hoeven heus niet maandelijks te bloeden. Toch is ook het spiraaltje niet voor iedereen de goede oplossing.

Of je nu graag je regels regelt, onderdrukt of gewoon alles zijn loopje wil laten: het belangrijkste is dat jij je er goed bij voelt. “Niets moet, alles mag” is misschien sterk uitgedrukt, maar weet dat jij in jouw onderbroek de baas bent. (KS)