De Phar West, antifascistische schoonheid en stuurloze modehuizen: dit waren de hoogte- en dieptepunten van de mannenmodeweken

Nu de economie hapert, speelt de mannenmode grotendeels op veilig. Maar er mag ook nog gedroomd worden. Onze journalist Jesse Brouns volgde de mannenmodeweken in Milaan en Parijs vanop de eerste rij. Dit is hem bijgebleven.

1- Het modesysteem hapert

Het gaat, op het eerste gezicht, niet bijzonder goed met de mode. De verkoop slabakt, de economische vooruitzichten zijn niet denderend. Veel grote huizen lijken stuurloos. Bovendien begint het modesysteem ook steeds meer barsten te vertonen.

Er zijn te veel kleren, en er komen te veel kleren bij. Elk seizoen, elke week, elke dag. Dat is niet nieuw. Maar nu blijkt dat die overvloed aan collecties, drops en producten (en, in het geval van de modeweken, shows en presentaties) ook creatief een domper zet. Op de verbeelding van de ontwerpers, enerzijds, en op de capaciteit van modeliefhebbers (en journalisten) om die overvloed aan spul en impulsen nog enigszins te verwerken, anderzijds. Kortom: er stond geen maat op de mannenmodeweken, die gisteren in Parijs werden afgesloten door de comeback van het in Berlijn gevestigde label GmbH. Een zaak van bos en bomen, die je beide op den duur niet meer zag in het elektrische waas van de spotlichten.

En terwijl de mastodonten van de luxe ons grotendeels koud lieten (en het was al zo koud), zagen we toch nog genoeg interessante kleren — kleren die ons interpelleerden, die ons deden lachen, of die we gewoon onmiddellijk wilden aantrekken — om te besluiten: jà, de komende winter wordt de moeite.

2- K-popsterren en voetballers kregen een prominente plek

De luxemerken blijven uitpakken met exclusieve ambassadeurs, en elk seizoen wordt een nieuw busje kpop-sterren op Parijs en Milaan losgelaten. Er stonden nog altijd veel fans voor de dranghekken bij onder meer Dior, maar de hysterie van enkele seizoenen geleden leek toch ietwat gaan liggen. Bij Dior maakte de boyband Tomorrow X Forever zijn opwachting (en Haerin, een van de meisjes van NewJeans, en de al wat oudere Taiwanese zanger Jay Chou, die de week voordien stadions uitverkocht in Londen en Parijs voor zijn concerten). Bij Louis Vuitton zaten de jongens van Riize op de frontrow.

We signaleerden rappers, acteurs, voetballers. Bij de Amerikaanse designer KidSuper liep Ronaldinho mee op de catwalk. Achteraf klonk er van de backstage luidruchtig voetbalgezang. Bij Yohji Yamamoto verscheen plots regisseur Wim Wenders op de catwalk. Zelf gingen we, op uitnodiging van Hermès, aan tafel met de acteurs van The Young Royals, de Zweedse Netflix-serie waarvan in maart het derde (en laatste) seizoen begint.

3- Pharrell trok naar de ‘phar west’

Groot, groter, grootst: de luxemerken gaan graag crescendo. Maar voor Louis Vuitton, dat vorig seizoen de Pont Neuf huurde voor het catwalkdebuut van Pharrell Williams als creatief directeur van de mannencollecties, was nòg meer niet haalbaar.

De show vond dit keer plaats in een tent naast de Fondation Louis Vuitton. Op de muren binnenin werd een rotslandschap uit de Far West geprojecteerd, zodat de inspiratie meteen duidelijk was — cowboys en indianen, yeehaw. Dat soort letterlijke verkleedpartijmode is gemakkelijk, en ook een beetje voorbijgestreefd, zelfs als je, zoals Pharrell, over de beste ateliers en de mooiste materialen kunt beschikken. Het leek allemaal op een collectie van Dsquared circa 2012, maar dan zonder humor. Want Pharrell mag dan wel houden van alles wat speels is en ‘cute’ (zie ook zijn monsterhit ‘Happy’), hij neemt zichzelf ook heel erg ernstig.

Pharrell verscheen op het eind met een cowboyhoed en een T-shirt van Human Made, het label van zijn kameraad Nigo, waar hij sinds vorige week officieel creatief adviseur is. En ook Nigo, die sinds een paar jaar Kenzo leidt, kwam na zijn show in de leeszaal van de oude Bibliothèque Nationale zwaaien in een T-shirt van een van zijn andere werkgevers, Nike. Dat is alsof wij hier zouden schrijven dat De Standaard Magazine ook heel goede artikels over mode publiceert (totaal ondenkbaar).

Het was de vijfde collectie van Nigo voor Kenzo, dat net als Vuitton eigendom is van luxegroep LVMH. De getalenteerde Japanner, een favoriet van streetwearspecialisten, vond nooit helemaal zijn weg bij Kenzo. Dit keer waren er minder rechtstreekse verwijzingen naar de archieven van Kenzo Takada. Nigo focuste op materialen, details, en bruggetjes tussen Tokio en Parijs. Hij heeft hetzelfde probleem als Pharell: zijn mode is pretentieus, vol van zichzelf, maar hol.

4- Van Beirendonck blijft relevant

Walter Van Beirendonck had een intieme show in een klassiek Hausmanniaans appartement, met modellen die elk met hun eigen soundtrack door de kamers wandelden, en zich soms voorstelden (‘I am from Spain’ sprak een van de jongens, en Belgium’s Next Top Model Sieme liep ook mee). De kleren waren gloednieuw, maar de styling, haartooien, accessoires en make-up waren geïnspireerd uit ninetiesshows van Wild & Lethal Trash, het label waarmee Van Beirendonck destijds een voorloper was van de megaspektakels die de luxehuizen tegenwoordig opvoeren. Het blijft fijn om te zien hoe Van Beirendonck als een van de weinige ontwerpers van zijn generaties relevant blijft, en avontuurlijk. De collectie kreeg de titel Banana Wink Boom’ ‘Het betekent alles en niks tegelijk,’ zei Van Beirendonck. ‘Ik speelde een Frankensteiniaans kunstspel met mijn eigen geest.’

5- ‘Schoonheid is antifascistisch’: er was hoop

Het mannenmodeseizoen begint gewoontegetrouw in Firenze, met Pitti, waar dit keer de Italiaanse designer Magliano, de jonge Brit S.S. Daley (tere Engelse public schooljongens) en de Amerikaanse veteraan Todd Snyder (gedegen Amerikaanse luxe in de linie van Ralph Lauren) op het affiche stonden. De Fin Achilles Ion Gabriel, creatief directeur van het Spaanse schoenenmerk Camper, onthulde er zijn eigen label, waarvan de esthetiek rijmt op Diesel. Nicolai Marciano, telg van de familie achter Guess, lanceerde een nieuwe, minder vervuilende denimlijn, Guess Jeans. De eerste van allicht honderden boetieks opent komende lente in Amsterdam.

We zeggen al een jaar of drie, vier dat Luca Magliano de grote hoop is van de Italiaanse mode, en daar zijn we nog altijd van overtuigd. Hij won vorig jaar de belangrijke Karl Lagerfeld Prize. De show van Magliano, in een sportzaal, was indrukwekkend: de modellen, mannen en vrouwen, kwamen traag afgedaald van een trap in het midden van de tribune, naar het voorbeeld van een legendarische modeshow op de Spaanse trappen van Rome, met in de finale een lied van de oude Italiaanse protestzanger Fabrizio de Andre. Magliano werkt sinds het begin rond genderidentiteit en populaire cultuur. Tijdens een voorbeschouwing merkte de ontwerper op dat ‘schoonheid antifascistisch is’. Hij voegde eraan toe: ‘We hebben de elegante van de rechtelozen als maatstaf gekozen, dat is het sociale en politieke aspect van wat we doen.’ Je kunt oeverloos filosoferen over de daklozenesthetiek van Magliano (en, voor hem, onder meer Martin Margiela en Vêtements), maar dat gaan we hier niet doen.

6- Gucci blijft een bouwwerf

Het grote geschut werd in Milaan boven gehaald. Er werd vooral uitgekeken naar Gucci. Dat merk nam meer dan een jaar geleden afscheid van creatief directeur Alessandro Michele. Hij liet net geen decennium de kassa’s rinkelen, waarna zijn succesformule uitgewerkt bleek, en het tijd werd voor iets nieuws. En daarvoor wordt gerekend op Sabato de Sarno, lang de rechterhand van Pier Paolo Piccioli bij Valentino. Vorige week showde hij in Milaan zijn eerste mannencollectie. Zijn debuut in september, tijdens de damesweek, werd lauw ontvangen. Ook zijn tweede worp, die in de lijn lag van de eerste, met een aantal silhouetten die adaptaties waren van silhouetten uit de damescollectie, kon niet helemaal overtuigen. Al lagen de verwachtingen misschien gewoon te hoog. Michele opvolgen, is immers niet evident.

Gucci is in 2024 terug meer zoals vroeger. Niet rechttoe rechtaan sexy zoals in het tijdperk van Tom Ford, al zijn er wel voorzichtige echo’s naar die periode. Maar wel elegant, degelijk, en commercieel, een beetje zoals in het daaropvolgende tijdperk, toen Frida Giannini de creatieve leiding had en de shows van Gucci al bij al weinig bijdroegen tot de modegeschiedenis.

Ford was, naar luxenormen, enigszins wild, Giannini veel braver. Michele: wild, De Sarno: braver. En zo slingert de mode altijd tussen tegenpolen. Minimaal en maximaal, lang en kort, kleur en zwart. Er is, met andere woorden, niks bijzonders aan de hand. Bovendien weet Gucci tenminste welke richting het uit wilt, met name die van tijdeloze, klassieke, ‘echte’ luxe. In tegenstelling tot logosweatshirts of absurde capsulecollecties geïnspireerd door de podiumoutfits van Elton John in de seventies, of truien met de beeltenis van Donald Duck.

Die hang naar ‘gewone’ kleren was overigens universeel, en niet noodzakelijk slecht nieuws. Zowel Dries Van Noten als Comme des Garçons hadden naar hun doen minimale collecties. Maar, in beide gevallen, ook wel heel mooi.

7- Leve de natuur! (maar wel achter glas)

Prada houdt stand, maar de collectie die vorige week werd onthuld was wel de zwakste sinds Raf Simons er met Miuccia Prada begon samen te werken. De catwalk was een transparante glazen vloer waaronder een efemere rotstuin was gepland, en de gasten zaten op kantoorstoelen. De ontwerpers hadden backstage achteraf de mond vol van de wonderlijke relatie tussen mens en natuur, maar uiteindelijk zagen we alleen oversized jasjes met drie knopen, en wollen mutsen.

Wat ook opvalt: nu de mode terug conservatiever wordt, is er blijkbaar ook terug minder aandacht voor duurzaamheid en diversiteit. Dat eerste is niet noodzakelijk een slechte zaak, want er wordt in de textielindustrie genoeg aan greenwashing gedaan. Doen is beter dan communiceren.

8- Er werd volop gedanst

Bij Dior liet Dior zich inspireren door zijn oom, Colin Jones, een balletdanser en later fotograaf, die ooit een beeldreportage maakte over Rudolph Nureyev, allicht de beroemdste mannelijke danser van de twintigste eeuw (een boek met de foto’s lag op de stoel van elke genodigde). Het decor: een rond podium met draaiende cirkels. De soundtrack: oorverdovende Prokofiev. De collectie: heel geraffineerd, met vanzelfsprekend  veel verwijzingen naar ballet (waaronder ballerina’s met Diors gewoven cannagemotief: de gelijkaardige mary-jane voor mannen is sowieso de schoen van het moment).

9- Er waren genoeg interessante nieuwkomers

Lazoschmidl, geleid door een Duitse en een Zweedse ontwerper, en gevestigd in Stockholm, is een van de meest ondergewaardeerde labels op de Parijse showkalender, queer, fun en intelligent. ‘Het gaat eigenlijk heel slecht,’ lachten de ontwerpers, ‘maar we blijven volharden.’ Andere namen om in de gaten te houden: MASU, dat na enkele shows in Tokio voor het eerst in Parijs showde (een heel dromerige show, met pailletten en duister), en 8ON8, een Chinees mannenmerk dat Londen heeft geruild voor Parijs.

We kregen kippenvel van de laatste show op onze agenda, gisterenavond: een stoet van sexy zombies, die op de een of andere manier tegelijk heel romantisch aanvoelde, bij het Japanse Doublet.‘We must allow our frozen hearts to beat again,’ stond er te lezen in de shownotities. ‘We must allow ourselves to feel the warmth of hope again. For “hope” is what makes us human.’ Aan de uitgang had het label een traditioneel kraampje geïnstalleerd, met stomend warme okonomiyaki. En zo kregen we het toch nog warm.

Sinds vanochtend zijn in Parijs de couturehuizen aan zet. Schiaparelli opende, met J-Lo en Zendaya op de frontrow.