Onderzoek Amnesty International: ‘Een op vijf Belgische vrouwen werd verkracht’

Een nieuwe enquête van Amnesty International legt seksueel geweld in ons land pijnlijk bloot. Twintig procent van de vrouwen en veertien procent van de mannen zegt ooit verkracht geweest te zijn.

Tussen september en oktober 2019 hield Amnesty International een enquête bij 2.300 Belgen tussen 15 en 75 jaar oud over seksueel geweld. De cijfers stemmen tot nadenken, want maar liefst twintig procent van de bevraagde vrouwen en veertien procent van de mannen zeggen in die enquête dat ze ooit verkracht zijn. Van de bevraagde jongeren tussen 15 en 24 jaar oud stelt 24 procent dat ze ooit verkracht werden.

Ook uit de enquête blijkt dat er nog steeds veel kwalijke vooroordelen en stereotypes heersen over het thema. Negentien procent van de in de enquête bevraagde mannen vindt dat slachtoffers van seksueel geweld mee verantwoordelijk zijn als ze sexy kledij aanhebben. En maar liefst veertig procent meent dat er geen sprake is van verkrachting als iemand niet expliciet weigert, terwijl het bestaan van het fenomeen verlamming wel door bijna negentig procent van de participanten wordt erkend. (In de war over wat wel nog mag? Dit filmpje legt het erg bevattelijk uit.)

Helft van de zaken geseponeerd

Met een petitie vraagt Amnesty nu aan België om van de strijd tegen seksueel geweld een topprioriteit te maken. Zo is de organisatie vragende partij naar meer budget voor preventiecampagnes, die moeten ‘focussen op het aangeven van grenzen, het begrip ’toestemming’, seksuele autonomie en het recht op lichamelijke integriteit’.

Naast de gebrekkige kennis is het hoge seponeringscijfer in ons land een ander pijnpunt. Tussen 2010 en 2017 werd maar liefst 53 procent van de verkrachtingszaken door het parket geseponeerd zonder gevolg. Ruim een tiende werd geseponeerd uit ‘opportuniteitsredenen’, zoals onvoldoende onderzoekscapaciteit, de beperkte maatschappelijke weerslag of de relationele band tussen dader en slachtoffer. De meest voorkomende reden van seponering – die gold voor de helft van alle zaken – is het gebrek aan materieel bewijs, zoals een medisch attest.

‘De hoge seponeringsgraad kan deels getackeld worden door slachtoffers zorg te bieden in combinatie met onmiddellijke bewijsvergaring. Dat gebeurt nu al in de bestaande drie Zorgcentra na Seksueel Geweld, maar de centra moeten snel uitgebreid worden tot alle provincies, ze moeten voldoende middelen krijgen en mensen moeten beter op de hoogte zijn van het bestaan ervan’, aldus Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen. ‘Ondanks alle inspanningen blijven slachtoffers van seksueel geweld nu te vaak in de kou staan’, klinkt het nog.

Straffeloosheid

Amnesty hekelt nog het gebrek aan opleiding bij politie en justitie. Die opleiding moet versterkt worden voor mensen die rechtstreeks in contact komen met slachtoffers. ‘Het gebrek aan opleiding leidt voor sommige slachtoffers tot bijkomende trauma’s. Ervaringen zoals negatieve of knullige reacties, behandeld worden zonder respect, niet gehoord worden of slechte informatie krijgen, hebben een grote impact – zeker gezien de cruciale rol van justitie en politie in de strijd tegen straffeloosheid’, luidt het.