Hoe we steeds meer vrije tijd hebben, maar toch altijd drukdrukdruk zijn

We hebben meer vrije tijd dan ooit in de geschiedenis van de mensheid, maar ook meer dan ooit het gevoel dat dat niet zo is. Van waar komt dat gevoel en hoe kunnen we ermee omgaan? Een boek en twee workshops moeten het antwoord bieden op die vragen.

Drukdrukdruk, het is een standaard antwoord op de vraag hoe het met ons gaat. En misschien is dat ook zo. De combinatie van een job, een gezin en een ietwat interessant sociaal leven zorgt voor een volle agenda, om van de tijdvortex die onze smartphone en sociale media zijn nog maar te zwijgen. Tijd is wat we het meeste willen, maar wat we het slechtste gebruiken, wist William Penn, de man die Pennsylvanië oprichtte.

Productiviteit is een collectieve obsessie, we moeten altijd iets aan het doe zijn of we zijn niet goed bezig

De Britse auteur James Wallman geeft hem overschot van gelijk: volgens hem verkwanselen we onze tijd te vaak aan dingen die er niet toe doen. ‘We denken dat we maar heel weinig tijd hebben, maar dat is niet zo,’ schrijft hij in zijn nieuwe boek Tijd en hoe het te besteden, ‘We hebben meer vrije tijd dan ooit in de geschiedenis van de mensheid.’ Als je rekening houdt met hoe veel uur we per week werken, in de file of aan het fornuis staan, dan hebben we in Europa volgens Wallman per week gemiddeld tussen de 30 en 36 uur vrij te besteden tijd.

Dure uren

Je kunt ons dus moeilijk tijd-arm noemen, stelt hij. En toch hebben we dat gevoel. Waarom? Omdat we veel verdienen, lijkt tijd schaars. Als je vijf euro per uur verdient, doe je geen groot verlies met een uurtje langs de zijlijn van een jeugdvoetbalmatch, verdien je honderd euro per uur, dan is dat uur plots een stuk duurder. Productiviteit is bovendien een collectieve obsessie, we moeten altijd iets aan het doe zijn of we zijn niet goed bezig.

Vrije tijd was ooit iets om na te streven, maar vandaag is het iets triviaals, alleen belangrijk voor onnozele geiten en onambitieuze bokken. Het druk hebben is vandaag namelijk een statussymbool. Vroeger namen succesvolle mensen lange lunches of gingen ze drie dagen golfen, nu doen ze ontbijtmeetings en sturen ze mails om kwart voor twaalf ’s nachts.

Technologie en sociale media besmetten onze echte vrije tijd, omdat ze ervoor zorgen dat alle aspecten van ons leven door elkaar lopen

Die mails helpen trouwens niet, vindt Wallman, want samen met sociale media en 24-per-dag-nieuws zorgen ze voor een tsunami van informatie die we, nieuwsgierig als we zijn, allemaal willen checken. Uit recent onderzoek blijkt dat we gemiddeld iets meer dan drie uur per dag online zijn, een stevige hap uit de pakweg vijf uur per dag échte vrije tijd die we hebben.

Hebben we dan toch wat tijd, dan zijn de mogelijkheden om die in te vullen eindeloos. We moeten de nieuwste topserie gezien hebben en die pop-up-bar uitgeprobeerd hebben, we moeten gaan fietsen en yoga doen, we moeten uit de nieuwe Ottolenghi koken en onze eigen kleimaskers maken. Want anders….FOMO. Geen probleem, denk je dan, daar is multitasken voor uitgevonden. Met het hele gezin naar Down The Road kijken, terwijl iedereen tegelijk ook zijn Instagram checkt, op een etentje ook wat foto’s maken om te tonen dat je op een fijn etentje bent, … dat noemen sociologen ‘besmette’ tijd. Besmetting, omdat technologie en sociale media ervoor zorgen dat alle aspecten van ons leven door elkaar lopen en we nooit meer echt vrije tijd hebben.

Junktijd

Net zoals er junkfood is, is er volgens James Wallman ook junktijd. Uren die we verspillen aan dingen die belangrijk of interessant lijken, maar dat niet zijn. We vermijden vandaag junkfood en eten zo gezond als we kunnen, want dat is goed voor ons.

We leren hoe we productief en efficiënt kunnen zijn, niet hoe we onze vrije tijd aangenaam en zinvol besteden

Wallman vindt dat we diezelfde houding moeten aannemen als het over tijd gaat. En zoals we vandaag ook weten wat superfoods zijn en waarom ze goed voor ons zijn, zo ging Wallman op zoek naar een betere manier om met onze tijd om te gaan. Of liever, betere manieren. Hij wil ons leren omgaan met WMD, oftwel weapons of mass distraction, legt uit hoe belangrijk het is om uit te zoeken wat bij jou flow veroorzaakt, wil dat we niet meer op autopiloot leven en ‘lege’ ervaringen gaan vermijden omdat ze kostbare tijd opslorpen. In plaats daarvan moeten we op zoek gaan naar ‘super’-ervaringen, want die maken ons blij en tevreden. Hebben we daar workshops en boeken voor nodig, denk je nu? Ja, vindt Wallman. ‘We leren hoe we productief en efficiënt kunnen zijn, niet hoe we onze vrije tijd aangenaam en zinvol besteden. Daarom zijn we er ook niet zo goed in.’

James Wallman was in 2016 de Marie Kondo-hype voor met zijn boek Ontspullen, dat pleitte voor een leefbare tussenweg tussen strak minimalisme en een huis propvol spullen. Hij wil nu graag hetzelfde doen voor hoe we met tijd omgaan en komt daarover op donderdag 9 mei twee (Engelstalige) workshops geven in de Antwerpse School of Life. Time and how to spend it at home, en Time and how to spend it in the office.

Zijn boek Tijd en hoe het te besteden, verschijnt op 9 juli in het Nederlands, bij Cosmos, (20 €). Binnenkort lees je in Knack Weekend ook een interview met James Wallman.