Julien Renault is Designer of the Year 2023: ‘Mijn ontwerpen vallen niet op, net zoals ik’

Met zijn designstudio Julienrenaultobjects zet de in Brussel gevestigde Franse ontwerper voorwerpen in de wereld die hij zelf bezielt, van creatie tot presentatie. Ontmoeting met onze kersverse Designer of the Year.

Julien Renault waarschuwt ons meteen dat hij nog maar net is ingetrokken in zijn nieuwe studio in Ukkel, nadat hij is verhuisd uit de buurt van het Brusselse Zuidstation. En toch lijkt in dit superlichte appartement elk voorwerp perfect op z’n plaats, alsof hij er altijd al heeft gewoond. “Ik vind het belangrijk dat mijn ontwerpen bijdragen aan de totaalsfeer”, laat hij weten.

De studio is gelegen in de buurt van de modernistische huizen van het Coghen Square. Met zijn open werkruimte, waarin witte tinten en grove materie samensmelten, eert hij meteen ook de esthetiek van die tijd. Het is een gedroomde plek om een eigen wereld te creëren, die hij overigens niet graag bestempelt als minimalistisch – “omdat dat woord eigenlijk niets zegt”. Wat hij wel belangrijk vindt, is dat zijn ontwerpen geïntegreerd kunnen worden in zoveel mogelijk soorten interieurs en over een paar jaar nog steeds relevant zijn. “Duurzaamheid is van cruciaal belang in mijn vak: een goed design is iets wat de tand des tijds doorstaat”, benadrukt hij.

Langzaam loont

Een omschrijving die helemaal opgaat voor zijn werk. Terwijl de ontwerpen van Julien Renault perfect de huidige tijdgeest vertalen, geven ze ook het gevoel altijd te hebben (en eeuwig te zullen) bestaan. Als Designer of the Year wordt hij enigszins gedwongen om al zijn ontwerpen samen te brengen. Dat heeft hem doen beseffen hoe coherent al zijn ontwerpen zijn. De benoeming verplicht hem ook om – ondanks zijn spontane en instinctieve manier van creëren – een totaalconcept te ontwikkelen waarin zijn ontwerpen passen. Hij verheugt zich dan ook om de prijs in ontvangst te mogen nemen, waarvoor hij zich niet eens kandidaat heeft hoeven te stellen. “Het is prettig om te horen dat designkenners, die me sinds mijn aankomst in België vijftien jaar geleden hebben gevolgd, mijn werk erkennen en waarderen”, zegt hij. “Het heeft lang geduurd voor mijn ontwerpen opgemerkt werden, omdat ik eerst de tijd wilde nemen om van anderen te leren. Maar het is precies omdat je langzaam aan iets bouwt dat het uiteindelijk loont.”

De toon is gezet. Ik ga graag in op zijn voorstel om zijn carrière te overlopen, waardoor we Brussel weer even moeten verlaten om ons te begeven in de Parijse banlieue, met enkele omwegen via Reims en Lausanne.

Waarom koos je voor het beroep van ontwerper?

“Ik kom uit een heel klein dorp nabij Parijs, uit een vrij eenvoudig milieu dat niets van doen heeft met design. Maar ik heb altijd graag geknutseld: mijn vader werkte in de bouwsector als schilder en vanaf mijn zeven, acht jaar hielp ik hem al met klussen in huis. Ik heb veel geleerd door hem gade te slaan. Ik denk dat mijn roeping daaruit is gegroeid, ook omdat mijn vader gepassioneerd is door fotografie en hij me mijn eerste toestel in de handen heeft gedrukt. Fotografie heeft alles te maken met observeren en wat je waarneemt kunnen analyseren, basiskwaliteiten die een ontwerper nodig heeft. Ook mijn moeder heeft me altijd 200% aangespoord om mijn ding te doen. Soms kunnen ouders zich zorgen maken over hoe hun kind de kost zal verdienen, maar ik heb het geluk gehad dat ze zich die vraag nooit hebben gesteld. Nu ik zelf vader ben, besef ik wat het van je vraagt om je kind onvoorwaardelijk te steunen.

Nadat ik een technische richting had gevolgd op de middelbare school, behaalde ik een bachelor in design in Reims. Daar ging mijn geest letterlijk open. Toch had ik zin om me in een concreter en industriëler aspect van design te verdiepen, dus ben ik daarna naar het ECAL gegaan, de hogeschool voor kunst en design in Lausanne. Een degelijke school die je goed voorbereidt op het professionele leven. Mijn ouders hebben offers gebracht om mij te kunnen bijstaan en te helpen in alles wat ik wilde doen. Mijn vader heeft me overigens ook geholpen bij het renoveren van mijn nieuwe studio.”

Je ontwerpt voorwerpen en interieurs, en houdt je bezig met fotografie. Is dat vanuit het idee: kiezen is verliezen?

“De moeilijkheid van design is dat je er nauwelijks je brood mee kan verdienen, zeker als je pas begint. En zelfs als je een gevestigde waarde bent is het niet evident. Mijn nevenactiviteiten houden me tijdens lege momenten bezig. Bovendien voeden ze elkaar. Ik ben zelf gaan fotograferen omdat ik in het begin van mijn carrière geen geld had om een fotograaf te betalen, maar ook omdat ik het gevoel had dat alleen ik mijn producten in beeld kon brengen zoals ik dat wilde. Creatieve vaardigheden cumuleren is een manier om mezelf bij elke stap in het creatieproces te betrekken. Al houdt dat het risico in dat je een controlefreak wordt.”

Is de eenvoud die je werk kenmerkt dan een vorm van controle, of juist een bevrijding?

“Men zegt vaak dat eenvoudige dingen het moeilijkst zijn om te maken. Ik hou van het idee dat, als iemand een ruimte binnenkomt, hij niet per se onmiddellijk opmerkt wat ik heb gemaakt: voor mij betekent dat dat mijn creatie geslaagd is. Mijn generatie behaalde haar diploma net na de crisis van 2007, in een periode waarin de middelen schaars waren, wat bijgedragen heeft tot de terugkeer van anonieme voorwerpen en de herwaardering van de schoonheid van dagelijkse voorwerpen. Dat is het thema van Super Normal van Jasper Morrison, een tentoonstelling en boek die draaien rond het crisisthema en die een hele generatie hebben getekend.”

Is die overtuiging je vormgeving blijven bepalen?

“Het verschil tussen een ambachtsman en een designer is dat de ambachtsman zijn savoir-faire wil laten zien door details toe te voegen aan het ontwerp, terwijl de designer die juist zal weggommen zodat de essentie van het voorwerp weer tevoorschijn komt. Het talent van een designer bestaat erin zichzelf te kunnen verstoppen achter zijn creaties. Ik heb een vrij discrete persoonlijkheid die zich weerspiegelt in mijn voorwerpen: soms hebben ze wat tijd nodig om op te vallen. Maar na tien kwalitatief hoogstaande projecten zeggen de merken ineens: ‘Goh, misschien moeten we toch maar eens met hem samenwerken.’”

Is het zo gelopen met Hay?

“Zij volgden mijn werk al enkele jaren zonder dat ik het wist en net voor de pandemie hebben ze me gecontacteerd. Ik was op de designbeurs van Stockholm en Rolf Hay kwam me opzoeken aan de stand die ik met een vriend had ontworpen voor Massproductions. Hij zei me dat er misschien wel een opdracht in zat voor mij: een volledig houten stoel ontwerpen die geschikt zou zijn voor de komende vijftig jaar. Het was een mooie uitdaging, omdat ik moest aansluiten bij de heel eigentijdse en vrolijke sfeer van Hay en mijn ontwerp tegelijk klassiek genoeg moest blijven om de tand des tijds te doorstaan. Tijdens de lockdown heb ik heel wat Deense werken en boeken gelezen over de shakercultuur, met het idee een stoel te ontwerpen die in een oud café of in een huis op het platteland zou kunnen staan, iets wat met de tijd een patine krijgt. De naam Pastis komt daarvandaan, maar ook van mijn ontmoeting met mijn partner, want we hadden die avond best wat pastis gedronken. (lacht) Het is ook de naam van een Parijse bistro in Kopenhagen, wat perfect past bij mijn stoel, omdat het het beeld oproept van terrasjes en gezelligheid. Het is een kwalitatief, karaktervol stuk, én het begin van mijn samenwerking met Hay. Op dit moment hebben we samen al een heel aantal projecten in productie en ik voel me gezegend om zoveel met hen te mogen samenwerken.”

Je hebt ook samengewerkt met Mattiazzi.

“Dat merk werkt samen met de grootste designers van deze tijd en ik had nooit durven te dromen dat ik voor hen zou kunnen werken. Mijn Cassetta-doos voor hen is een project dat sterk geïnspireerd werd door mijn fotografisch werk. Als je een natuurstilleven fotografeert, leg je soms een paar boeken in beeld om er wat diepte in te brengen. De doos vormt daar een knipoog naar. Ik vind het hoe langer hoe leuker om opdrachten te ontvangen van merken, omdat het me aanzet om producten te bedenken waaraan ik zelf nooit zou hebben gedacht.”

Hoe zie je jezelf de komende jaren evolueren?

“Zoals elke jonge ontwerper heb ik het vak moeten leren begrijpen en ervaring moeten opbouwen door allerlei projecten aan te nemen. Het is mijn ambitie om mijn tijd meer en meer te kunnen besteden aan projecten die me echt begeesteren. Er zijn veel merken waarmee ik zou willen samenwerken, maar ik dring me niet graag op: misschien is het een cliché, maar ik ben ervan overtuigd dat als je kan wachten, alles met de tijd naar je toe komt.”

Ondertussen zet onze Designer van het Jaar de familietraditie verder door nu al zijn opvolging te voorzien: “Mijn dochter wordt bijna tien en haar moeder is juwelenontwerpster. Haar beide ouders zijn dus createurs en ze is daar heel gevoelig voor. Ze is nieuwsgierig, ze helpt me graag mee als ik knutsel. Ze doet me aan mezelf denken, hoe ik als kind in het kielzog van mijn vader liep terwijl hij bezig was.”