Grote plannen, klein budget: 8 tips van professionals voor de doe-het-zelver

Hoe hou je je droomrenovatie of -interieurafwerking nog ­betaalbaar in deze tijd? Wij vroegen aan (interieur)architecten en professionele klussers hoe je met een klein budget kan verbouwen. ‘Het is méér dan alleen Pinterest-ideeën kopiëren.’

‘Een tutorial bekijken op YouTube en hup, zelf de handen uit de mouwen steken. Desnoods je klus laten uitvoeren door een aannemer uit de buurt’, reageert een doe-het-zelver op mijn oproep via Instagram. ‘Alles zelf doen’, raadt ook een tweede, een derde, een vierde, een zoveelste aan. Als je hoge eisen hebt en wil verbouwen met een klein budget, is de conclusie vaak dat je niet anders kunt dan zelf voor vakman, designer, interieurontwerper of architect spelen. De een uit hoogmoed, de overgrote meerderheid tegen beter weten in.

Is de vraag van één miljoen dan zo eenvoudig te beantwoorden? Niet als je het aan architect Anne Moerman (MAGMA) vraagt. ‘Veel mensen starten met muren uitslaan of functies te geven aan bestaande ruimtes om achteraf te beseffen dat het toch niet is wat ze willen of dat ze dingen over het hoofd hebben gezien. Een heel aantal van onze klanten zijn na hun eerste zelfbouwexperimenten bij ons terechtgekomen omdat ze niet meer weten hoe ze er toch nog iets van kunnen maken. Zo wordt er uiteindelijk dubbel betaald.’

En wat met het idee dat je geld kunt besparen door een aannemer je idee op basis van een schets of gesprek te laten uitvoeren? Ook daar nuanceert ze. ‘Je mist dan nog steeds het totaal­plaatje. Op veel van de offertes die we nakijken op vraag van vrienden en kennissen, merken we dat hoge tot zeer hoge prijzen worden gehanteerd of dat er soms werken worden voorgesteld die niet echt noodzakelijk zijn. Ze laten zich immers adviseren door iemand die er financieel baat bij heeft om meer te doen dan gevraagd. Of die een minder doordachte oplossing aanbiedt. Ook al bedoelt hij het goed.’ De totaalprijs waarmee sommige aannemers werken maakt het project bovendien niet altijd even transparant. ‘Een particulier heeft geen idee of dit nu veel of weinig is; of zelfs wat er in de prijs effectief voorzien is. Zo kom je, zonder dat je het zelf beseft, nog duurder uit.’ Kortom, vraag naar referenties in je eigen sociale kring of bij een onafhankelijke bouwprofessional vooraleer je je klus aan iemand toevertrouwt.

Geleid projectiel

‘Met alle respect voor creatieve zelfbouwers, maar er zijn dus wel wat valkuilen. Het is méér dan alleen Pinterest-ideeën kopiëren’, besluit Anne Moerman. ‘Het kost veel tijd, onderzoek en praktijk­ervaring om tot de meest eenvoudige, betaalbare en originele oplossingen te komen.’ Dat beaamt Lies Van Driel, auteur van het boek I couldn’t buy it, so I made it. ‘Er gaat daar heel veel trial­-and-error aan vooraf. En ja, dat is niet zo kosten­besparend als je er zelf eerst door moet’, lacht ze.

‘Een tafel assembleren of een hip textured art piece (een gipsen reliëf om aan je muur te hangen, red.), is niet hetzelfde als met wc-rolletjes knutselen. Je moet je project goed voorbereiden, materiaal in huis halen, op voorhand testen en véél knoeien om uiteindelijk tot iets goeds te komen. Dan ben je vaak al honderd euro of meer kwijt.’ Dé gouden tip, zeker aan al wie over een klein budget beschikt, luidt dan ook: win het advies in van iemand met kennis van zaken. Wij geven alvast een voorzet.

1. Bezint eer je begint

Idealiter laat je je bij de aankoop van een woning al begeleiden door een (interieur)architect. Zo hoef je niet achteraf tot het besef te komen dat je eigenlijk te weinig verbouwingsbudget overhoudt. Koop ook niet té groot. Een groot huis verbouwen kost nu eenmaal meer geld. En nog een tip van Sophie De Somere (Onbetaalbaar, een Gents atelier dat zich toespitst op hergebruik, circulaire materialen en duurzame grondstoffen): ‘Pas door in een huis zoals het is te wonen, kun je zien wat het te bieden heeft en wat je erin mist.’ Uitbreken betekent oplappen en weer afwerken, en dus extra kosten. Idealiter behoud je zoveel mogelijk wat er al is in je woning, en combineer je originele en nieuwe materialen.

2. Stick to the plan

Je kreeg een reel doorgestuurd op Instagram, het TikTok-algoritme raadde je een trending verbouwvideo aan, je ging toch nog even snuisteren op een Pinterest moodboard. Of helemaal old­skool: een bevriende zelfbouwer liet zijn licht op de zaak schijnen. Het is verleidelijk om tijdens het klusproces van koers te veranderen. Niet doen, zegt architect Tim Rogge. ‘Wijzigingen zullen altijd een impact hebben op het eindbudget.’

3. Niet alles moet weg

Houten roostering, betonstructuren of stalen liggers hoeven niet te verdwijnen achter plaatmateriaal of pleisterwerk, net zoals bekabeling niet noodzakelijk ingeslepen moet worden. ‘Als ze goed voorbereid én met zorg geplaatst worden, kun je bouwmaterialen perfect deel laten uitmaken van je inte­rieur’, zegt architect Tim Rogge. Meer nog: ‘Zo bepalen ze ook mee de tekening van de woning.’

4. Uniformiteit brengt op

‘Hoe meer oppervlak je hebt uit eenzelfde materiaal, hoe relatief goedkoper het wordt’, tipt Anne Moerman (MAGMA). Logisch, want ‘verschillende materialen vragen verschillende technieken en dus verschillende aannemers die zich moeten verplaatsen om een klein stukje van het geheel te doen’. Het is ook goedkoper om zowel voor de vloeren, als voor de muren en het plafond voor één materiaal te kiezen. Vandaar ook de populariteit van zogenaamde wetrooms, badkamers in bijvoorbeeld all over polyesterbekleding, een goedkoop bouwmateriaal.

‘Al is dat materiaal naar mijn bescheiden mening nog steeds duur en ecologisch smerig’, vindt Sophie De Somere (Onbetaalbaar). ‘Veel properder, natuurlijker en betaalbaarder én soms ook zelf te doen, zijn Mortex of leemstuc en kalkpleisters.’ Hoe je dat doet kun je meepikken in een workshop bij het Gentse ecologisch bouwbedrijf Tintelijn, tipt ze.

5. Er zijn alternatieven

De verbouwing van haar eigen appartement zag interieur­architect Enya Pannecoucke als een testcase, zelf is ze niet vies van een experiment. Zéker als het om betaalbaardere afwerkingsmaterialen gaat. Zo gebruikte ze Betoncontact (een soort voorstrijkmiddel of primer voor de eindafwerking) om een getextureerde spatwand te creëren in haar keuken. Daarna werkte ze hem af met bootvernis. ‘Bootvernis wordt in Nederland gebruikt om boten en voordeuren te lakken, maar het werkt ook prima om een afwasbare spatwand te creëren.’

Ook voor haar badkamer zocht en vond ze waardige alternatieven. ‘Daar wilde ik een tadelaktsfeer nastreven, maar die toepassing is duur en delicaat. Daarom schuurde ik het plamuursel ruw af, waarna ik een gekleurde lakverf als afwerking heb gebruikt op wanden en plafond. Het bad is bewerkt met Kelder-Epoxy om waterdichtheid te garanderen.’ En voor de vloeren? ‘Een gietvloer-look kun je bekomen door een gipsvloer (wat gebruikt wordt als ondervloer, red.) van de juiste kleur en de juiste vernislaag te voorzien. Epoxyverf is heel onderhoudsvriendelijk!’

6. Recupereer

Het schoolvoorbeeld van deze tip: het bescheiden sixtieshuisje van interieurarchitect Soo Heyvaert. ‘Zowat alles wat ik kon recupereren werd gerecupereerd, of slim samengesteld met nieuwe of bestaande elementen die ik elders kon recupereren’, vertelt hij. De originele tegels van zijn badkamer kregen een nieuw leven als spatwand in de keuken. Daar combineerde hij Metod-corpussen van IKEA met gepatineerd teakfineer dat hij uit de afgedankte sixtieskleerkasten van een vriendin van zijn oma wist te herwerken. Hij puzzelde daar nog stukken in van een originele Wilfra-keuken uit 1956 die hij gratis mocht uitbreken en ophalen ergens in West-Vlaanderen. Met dank aan een zoekertje op 2dehands.be. De vloertegels komen dan weer voor een prikje uit een stock van Tegeldepot in Schelle, die nog oude renovatie­loten heeft in originele verpakking. Het geheel oogt prachtig. ‘Ik heb ooit wat avondlessen schrijnwerk gevolgd’, voegt hij in alle bescheidenheid toe. ‘Met basisgereedschap heb ik het meeste zelf thuis verzaagd, gelakt, geplakt en gemonteerd.’

Naast 2dehands.be kun je ook gaan snuisteren in de circulaire bouwmarkten van 2dehands.be, BuurmanAntwerpen.be, RecupCentrale.be en Trovo.be. En voor een eerste kennismaking met schrijnwerk worden de workshops bij Woodfactory.be getipt.

7. Maatwerk kun 
je faken

Ook architect Anne Moerman (MAGMA) ontwerpt regelmatig keukens op basis van IKEA-meubilair, waarna de bouwheren ze zelf installeren of afwerken. ‘De meubelen zijn betaalbaar en bezitten enige kwaliteit. Ze vormen een goede basis om daarna met plaat­materiaal zelf aan de slag te gaan zonder dat je complexe machines nodig hebt. Het interessante is dat, ook al eindigt de aangekochte kast 30 cm onder het plafond, je met fronten van vloer tot plafond nog steeds de indruk van volledig maatwerk kunt creëren. Bovendien vormt de ruimte tussen de bovenzijde van de kast en het plafond ook een handig opbergvak.’

8. Doe aan geleide deco DIY

Het internet bulkt er niet alleen van, wedden dat mensen in je omgeving ook tal van hacks hebben uitgeprobeerd? Wellicht met wisselend succes. Creatieve duizendpoot Lies Van Driel bundelde er vijfentwintig in haar boek I couldn’t buy it, so I made it. Van tafelpoten hergebruiken om unieke tafels te creëren tot een backdrop maken om je slaapkamer op te leuken.

Wil je je eigen meubelen maken, met de zekerheid dat ze niet uit elkaar gaan vallen? Dan tipt Sophie De Somere (Onbetaalbaar) de start-up hitchconcept.be. “Ze maken modulaire verbinders waarmee je je eigen meubelen met behulp van een inbussleuteltje, zoals bij IKEA, kunt samenstellen.’