Prijzen stijgen overal, maar die van champagne swingen de pan uit. Hoe komt dat? En hoelang blijft de liefhebber dat slikken?
Rewind naar enkele jaren geleden. De meeste merkchampagnes in de supermarkt kun je kopen voor zo’n dertig euro. Op restaurant krijg je een glas champagne voor tien à twaalf euro. Fastforward naar vandaag. De meeste merkchampagnes in de supermarkt kosten nu ongeveer veertig euro en in de restaurants betaal je voor een glas algauw vijftien tot achttien euro. Dat betekent een prijsstijging van 30 tot 45 %, beduidend hoger dan de inflatie.
Gaëlle Egoroff, directeur Bescherming en Promotie van het Comité Champagne, legt uit: “ Ook de randproducten, zoals flessen, verpakkingen en transport, zijn duurder geworden. Daarbovenop komen alle inspanningen die de regio doet tegen de klimaatopwarming. Tel dat op en je krijgt hoge stijgingspercentages.” Toch blijven Belgen graag schuimwijn kopen met de term ‘champagne’ op de fles. Terwijl er alternatieven zijn van champagne, die gewoon die term niet mogen gebruiken. Zelfs de term ‘méthode champenoise’ wordt beschermd op Europees niveau, en ook op mondiaal vlak oefenen de champagnehuizen druk uit om producenten te verbieden deze termen te gebruiken. De methode zelf kan echter niet beschermd worden en mag dus gebruikt worden, net zoals de druiven van Champagne.
Crémant of cava
Natuurlijk benadrukken de champagnehuizen hun unieke krijtbodem en koele klimaat. Maar ook elders in Frankrijk zijn er geschikte bodems en microklimaten. Zo is ‘crémant’ de benaming voor Franse schuimwijn die volgens de champagnemethode wordt gemaakt, maar buiten de regio Champagne. Het verschil zit vaak in de gebruikte druiven. In Champagne wordt hoofdzakelijk pinot noir, pinot meunier en chardonnay geteeld. Terwijl voor een crémant ook andere druiven kunnen. Voor Crémant d’Alsace kan dat riesling zijn, voor Crémant de Loire chenin blanc. Dat verandert niets aan de kwaliteit, wel aan de smaak. Een crémant van een goed wijndomein kan beter zijn dan een champagne uit een fabriek. Belangrijk is de duur van de rijping van de schuimwijn op zijn bezinksel : het zorgt voor minder zuurte, een rijkere smaak en een romiger textuur. Champagne moet minimaal 15 maanden rijpen, crémant 9 maanden. De producent van een crémant kan de rijpingsduur verlengen, en zo zijn crémant beter maken dan een champagne die minder lang heeft gerijpt. Ook de graad van aanzoeting is belangrijk. Net vóór champagne of crémant zijn kurk krijgt, wordt er een soort likeur toegevoegd die de graad van zoetheid bepaalt. Vaak is men daar in Champagne nogal genereus mee, zodat de champagne te zoet wordt, zelfs al staat er ‘brut’ op de fles. Een minder aangezoete crémant kan daarom meer in de smaak vallen.
Ook in andere landen wordt de champagnemethode toegepast onder eigen benamingen. Zo is cava de Spaanse schuimwijn die gemaakt wordt zoals champagne. Het klimaat is er wel warmer, en de druiven zijn meestal Spaans. Maar er worden ook cava’s gemaakt met druiven die in Champagne verplicht zijn (zoals pinot noir en chardonnay). Cava heeft echter een slechter imago dan champagne, omdat industriële producenten een strijd voeren om de laagste prijs. Vandaar dat meerdere tophuizen de term ‘cava’ op hun flessen vervingen door ‘Clàssic Penedès’ of ‘Corpinnat’, soms gecombineerd met ‘Método Tradicional’. Sommige evenaren of overtreffen de kwaliteit van een merkchampagne, en dat voor een lagere prijs.
Eén pot pet’nat?
Duitse schuimwijn wordt Sekt genoemd. Wil je zeker zijn dat de champagnemethode werd gebruikt, dan moet er ‘Traditionelle’ of ‘Klassische Flaschengärung’ op de fles staan. In dat geval kan de kwaliteit zo hoog zijn als topchampagne voor minder geld. Historisch is er altijd een uitwisseling van kennis en handel geweest tussen het zuidwesten van Duitsland, waar Sekt wordt gemaakt, en Champagne. Vandaar de vele champagnehuizen met Duitse namen als Bollinger, Deutz, Mumm en Krug. De streken hebben ook een koel klimaat gemeen, zeer geschikt voor de productie van schuimwijn. Wat Duitsland extra boeiend maakt, is dat voor Sekt niet alleen champagnedruiven gebruikt worden, maar ook riesling, wat tot een ander palet geuren en smaken leidt. Ook Zuid-Afrika heeft zijn eigen term voor schuimwijn die zoals champagne wordt gemaakt : cap classique. En ook hier worden steeds betere schuimwijnen volgens de champagnemethode gemaakt.
Kan pet’nat (pétillant naturel) ten slotte een alternatief zijn ? Deze natuurlijke schuimwijn is lekker en verfrissend, maar niet volgens de champagnemethode gemaakt. Het is een witte wijn die al tijdens zijn gisting gebotteld wordt, en zijn gisting verderzet in de gesloten fles, waardoor de bubbels gevangen blijven. Omdat er slechts één gisting plaatsvindt in plaats van twee, is de sprankeling minder krachtig. Net als de prijs.
