Virale haarrituelen onder de loep: kunnen rozemarijn, appelazijn en rijstwater je haar doen groeien?

Sociale media zijn overspoeld met hacks om je haar een groeiboost te geven. Rozemarijnolie is de nieuwe heilige graal op TikTok, recepten met appelciderazijn schieten als paddenstoelen uit de grond en rijstwater is het equivalent van botox voor het haar. Ligt het geheim van lang haar in eeuwenoude rituelen?

‘Laat je haar groeien in één week tijd’, ‘Dit product veranderde mijn leven’, ‘Met deze hack zeg je vaarwel tegen dun haar’, op sociale media zijn we duidelijk collectief in de ban van haar(groei). Nieuwe hype? Niet echt: sommige hacks, zoals rozemarijnolie, rijstwater en appelciderazijn, zijn zo oud als de straat.  Maar wat werkt echt, en wat is onzin? Dermatoloog Dr. Thomas Maselis verduidelijkt.

Puur natuur

Laten we met het begin beginnen, hoe werkt haargroei precies? Dr. Maselis schetst het in drie fases: ‘Eerst heb je de anagene fase: dat is de groeifase van je haar en deze fase kan tot zes jaar duren’, vertelt hij. In deze fase groeit je haar gemiddeld één cm per maand, tenzij er hormonale of genetische factoren bij te komen te kijken, dan kan het schommelen. ‘Daarna heb je de overgangsfase. In wetenschappelijke termen heet dat de catagene fase.’ Als laatste gaat je haar over naar de telogene fase of de rustfase. ‘In mensentaal betekent dat gewoon dat je haar stopt met groeien. Na deze fase zal je haar uitvallen. Daarna groeit er nieuw haar en begint een nieuwe cyclus.’ 

Kunnen natuurlijke middeltjes de haarcyclus beïnvloeden? ‘Die ballon moet ik helaas doorprikken’, zegt Maselis. ‘Alles hangt af van de levenscyclus van je haar en die cyclus hangt af van je genen. Je moet dan ook kritisch stilstaan bij de tips die je online tegenkomt en geen drastische veranderingen verwachten. Sommige middeltjes kunnen je helpen, maar niet elke hype is de moeite waard.’ Wij namen de meest virale hacks onder de loep.

Rijstwater

In het hartje van China, diep in de provincie Guanxhi, ligt Huanglo: een klein, groen dorpje met een kolkende rivier en een eeuwenoud beautygeheim. Volgens het Guinness Book of World Records groeit daar het langste haar ter wereld. De vrouwen van de Rode Yao-stam uit dit dorpje hebben namelijk meer dan twee meter lang haar. 

Het geheim van hun Rapunzelachtige haar? De rijstwater-techniek: een spoeling op basis van gefermenteerd rijstwater, gebrouwen in een mengsel van kruiden, vruchten en thee. In Huangluo komen de vrouwen samen aan de oever van de Jinshi-rivier. Zij kammen het troebele, zetmeelachtige water door hun lange lokken met een houten borstel. Een eeuwenoude traditie, waar de Japanse Hofdames in 800 v. Chr. ook al vertrouwd mee waren. Die traditie is ondertussen uitgegroeid tot een virale hype. Onder de hashtag #Hairtok vind je duizenden rijstwater tutorials en lovende getuigenissen. ‘Rijstwater heeft mijn leven veranderd’, ‘Nooit was mijn haar zo sterk en zacht’, ‘Mijn haar groeide vijf centimeter in twee maanden.’ Maar kan dat überhaupt?

Volgens de wetenschap bevat rijstwater wel degelijk nuttige nutriënten, zoals zink, magnesium, manganese, Vitamine B en antioxidanten. ‘Het probleem tegenwoordig is dat alles wat natuurlijk is en vitaminen bevat, automatisch ook als gezond wordt bestempeld’, zegt Maselis. ‘Natuurlijke ingrediënten kunnen ook zorgen voor neveneffecten.’ Zo suggereert een studie uit 2002 dat rijstwater zelfs schadelijk kan zijn voor je hoofdhuid. ‘Denk aan schilfers, proteïne-overbelasting van de haarschubben, droogheid en breuken. Rijstwater heeft een zware zetmeelcomponent die na verloop van tijd kan leiden tot broosheid.’ Je haar mag na een rijstwaterspoeling dan wel zachter voelen of meer glanzen, de kans is groot dat het een tijdelijk effect is.

Kan rijstwater je haar doen groeien? Volgens één studie wel, hoewel de onderzoeksmethode toch enigszins magertjes is. In de studie deduceren de betrokken onderzoekers dat rijstwater haargroei bevordert omdat Japanse vrouwen het middel soms gebruiken en zelf lang haar hebben. Die conclusie wordt getrokken zonder rekening te houden met het genetische aspect. Een cruciaal detail, volgens Maselis. ‘De haarcycli van sommige bevolkingen, in dit geval Japanners en Chinezen, zijn veel langer dan bij andere bevolkingen. Daarom is hun haar zo lang. Rijstwater speelt daar geen directe rol bij.’ 

Appelciderazijn

Een ander viraal ‘mirakelmiddel’ voor haargroei is appelciderazijn. Het ingrediënt, gemaakt met gefermenteerde appelsap, kent veel verschillende toepassingen. De Oude Romeinen gebruikten het in de geneeskunde, niet zo lang geleden werd het geprezen als afvalmiddel en nu gaat azijn viraal op #Hairtok. Appelcider zou wonderen doen voor de hoofdhuid en wordt daarom weleens gebruikt in combinatie met citroen en baking soda om het haar te detoxen.

Ik hoor je al denken: waarom zou je een bijna corrosieve cocktail van azijn, citroen en baking soda op je hoofdhuid smeren? ‘Door opgehoopte stylingproducten of shampoo in het haar, kunnen de follikels verstoppen, wat leidt tot aandoeningen als roos en zelfs haaruitval’, zegt dr. Maselis. ‘Het idee achter zo’n detox is dat je alle opgehoopte producten in je haar kunt afbreken en afspoelen, waardoor je haar goed gereinigd is en het licht beter weerkaatst tegen je haar. Dat creëert een glans-effect.’

De detox is bijzonder populair bij mensen met kroes- of krulhaar. Zij gebruiken doorgaans veel stylingproducten – zoals olie, haargel, conditioners – om het haar te hydrateren en tot hun recht te laten komen. De combinatie appelazijn, citroen en baking soda spoelt alles weg en revitaliseert de krullen. Of zo lijkt het tenminste. ‘Je hoofdhuid heeft eigenlijk geen detox nodig’, zegt Maselis. ‘Maak je maar geen zorgen om de “toxiciteit” van de opgehoopte producten: de moleculen van haarproducten kunnen je huid niet zomaar binnendringen. De hoofdhuid heeft namelijk een zeer efficiënte barrière en kan zichzelf perfect beschermen.’

Ook de claim dat appelciderazijn haargroei stimuleert, is niet wetenschappelijk onderbouwd. Volgens deskundigen van het Belgravia Centre, een kliniek in het Verenigd Koninkrijk die gespecialiseerd is in haaruitval, is dit eeuwenoud middel vooral goed om je haar laten glanzen en roos te behandelen. Het is een goede verhelderende haarspoeling, meer dus niet.  

Rozemarijn

Een hack die wel veel bijval krijgt uit de wetenschappelijke hoek is de überpopulaire rozemarijnolie. Met zijn ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen is het kruid al eeuwenlang een favoriet in de Egyptische, Indische en Chinese geneeskunde. In recentere tijden is het product de heilige graal geworden van de Afro-Amerikaanse en zwarte gemeenschap: rozemarijn zou namelijk wonderen doen voor de groei bij kroes- en krulhaar.

Op TikTok krioelt het momenteel van filmpjes over de heilzame kracht van rozemarijn. Eén product in het bijzonder, de met biotine verrijkte rozemarijnolie van Mielle, veroorzaakte heel wat opschudding en controverse. Bezieler van de olie is Monique Rodriquez – ook wel bekend als The Queen of Hair – die op sociale media viraal ging toen ze haar routine deelde voor lang kroeshaar. Ze lanceerde Mielle en ontwierp een reeks producten die haargroei stimuleren. Op korte tijd raakte heel TikTok in de ban van de olie, waardoor die in een mum van tijd compleet uitverkocht raakte. Ook in België is die bijna nergens meer te verkrijgen, met uitzondering van een paar webshops waar de prijs – wellicht door de gigantische vraag – minstens dubbel zo hoog is opgetrokken.

Die plotse populariteit baart de zwarte gemeenschap zorgen. Zij vrezen dat het merk zich gaat afkeren van haar zwarte kernklanten, en haar formules gaat wijzigen in het voordeel van consumenten met steiler haar. Onder de hashtag #gatekeepMielle, gaan zwarte contentmakers zelfs over tot slechte reviews achterlaten over het product, in een poging om het product voor zichzelf te kunnen houden. Door dat tekort duiken nu overal huisgemaakte rozemarijnrecepten op, die naar verluidt dezelfde heilzame effecten zouden hebben als de olie. 

Rozemarijnolie mag dan wel klinken als een uit de hand gelopen hype, maar dat is het allesbehalve. Uit een studie uit 2015 bleek dat rozemarijnolie na zes maanden vergelijkbaar was met twee procent minoxidil – een krachtig farmaceutisch middeltje om haaruitval te bestrijden – voor de behandeling van kaalheid. In een ander onderzoek zijn soortgelijke resultaten geobserveerd. Bij muizen met aan testosteron gerelateerd haarverlies kon rozemarijnolie het haar weer doen groeien. En andere studies bevestigen dat de olie helpt bij een droge en jeukende hoofdhuid.

Ook dr. Maselis besluit dat rozemarijn veelbelovend klinkt. ‘Al bij al wijzen studies erop dat rozemarijn de moeite waard is. Maar’, waarschuwt hij ,’net als bij andere essentiële oliën kan rozemarijnolie dun haar verzwaren. De olie rechtstreeks op je hoofdhuid wrijven, kan leiden tot haarbreuk of haarverlies. Je maakt dus het best gebruik van een basisolie, zoals jojoba of kokosolie, om je rozemarijn te verdunnen. Op die manier vermijd je allergische reacties en irritaties’, klinkt het.