Psycholoog Dagmar Versmissen: ‘Uit onderzoek blijkt dat moeders van één kind gelukkiger zijn dan moeders van meer kinderen’

Van kindervrij tot een achterbank vol, hoe beslissen we hoeveel kinderen voor ons het ideale gezin vormen? “Dat wordt deels bepaald door je persoonlijkheid”, zegt psycholoog Dagmar Versmissen, die gespecialiseerd is in alle vragen of problemen die in de perinatale periode kunnen ontstaan.

Beslissen of je kinderen wil, laat staan hoeveel, is vandaag een meer beladen vraag dan een generatie of twee geleden. Gewild kinderloos door het leven gaan heeft niet meer het stigma dat het vroeger had en uiteenlopende maatschappelijke veranderen – van hoge woningprijzen tot de ambities van vrouwen op de werkvloer – maken dat gezinnen vandaag minder groot zijn dan vroeger. Volgens cijfers van het Federaal Planbureau kreeg een Belgische vrouw in 1960 gemiddeld 2,54 kinderen. In 2022 bedroeg dat cijfer 1,52 kinderen.

Meestal twee

Hoe mensen beslissen wat voor hen het ‘juiste’ aantal kinderen is, gebeurt op uiteenlopende manieren, zoals de vier gezinnen in dit artikel laten zien. ‘Maar in onze regio van de wereld gaan we meestal voor twee kinderen’, zegt psycholoog Dagmar Versmissen. ‘Bijna de helft van de gezinnen bestaat uit twee kinderen. Het is een systeem dat zichzelf deels in stand houdt. Veel ouders van nu groeiden zelf op in een gezin met twee kinderen en kopiëren wat ze kennen.’

Hoewel twee kinderen de norm is, wordt iemands beslissing over wat het ‘juiste’ aantal kinderen is vaak beïnvloed door een aantal factoren. ‘Hoe je in het leven staat wordt bepaald door de interactie van je persoonlijke stijl met wat de omgeving je biedt’, zegt Versmissen. ‘Je persoonlijkheid beïnvloedt mee je levenskeuzes. Iemand die opgroeide als enig kind kan bewust beslissen om het zelf anders te doen. Terwijl een ander diezelfde situatie net als geweldig ervaarde.’

Taartdiagram

Naast onze persoonlijkheid en wat het leven ons brengt, beslist de ene mens voluit vanuit intuïtie hoeveel kinderen die wil, terwijl de ander zich door ratio laat leiden. ‘Het is goed dat mensen vandaag meer tijd nemen om na te denken over hun kinderwens’, zegt Versmissen, die ook coauteur is van het boek Roze wolken en tequila ­(Pelckmans), over wat moeder worden écht met je doet.

‘Als je weet dat uit onderzoek blijkt dat moeders van één kind gelukkiger zijn dan moeders van meer kinderen, of dan vrouwen zonder kind, dan is het goed dat mensen stilstaan bij wat er het best bij hen past als persoon, of als koppel. Dat gebeurt vandaag meer dan veertig jaar geleden. Maar de dingen overdenken kan je ook gek maken. Je kunt honderd scenario’s overlopen, maar uiteindelijk weet je niet hoe je kind zal zijn, en of het ouderschap je zal bevallen.’

‘Mensen die twijfelen over een kind laat ik soms een taart­diagram invullen van hun leven. Het helpt om prioriteiten helder te krijgen. Welke rollen neem je op, waar haal je je geluk uit? Hoe gaat je rol als partner, vriendin of sportmens veranderen als er een baby bij komt? Wat heb je nodig om de rollen die je gelukkig maken in de toekomst weer op te nemen?’

‘Als je een bewuste keuze maakt, kun je daarop terugvallen op dagen dat alles in de soep loopt en je denkt: waarom heb ik hiervoor gekozen? In alle chaos van het leven kan het een troostende gedachte zijn dat je een weloverwogen keuze hebt gemaakt. Dat betekent niet dat je elke dag achter je levenskeuzes moet staan. Hoe blij je ook bent met je gezin, het is ook oké om te voelen dat je soms alleen wilt zijn. Het boek Soms wil ik een kind belicht dat gevoel mooi, en dat geldt ook voor een tweede of ­derde kind.’

Wie beslist?

Wat als een koppel het oneens is over hoeveel kinderen ze willen? ‘In heterorelaties zie ik vaak dat de man de vrouw dan laat beslissen, omdat zij in de relatie de meeste zorgtaken opneemt. Anders is het bijvoorbeeld bij een impactvol fertiliteitstraject, of als je eerste kind een huilbaby is. Dan is het vaak de man die zegt: dit doen we geen tweede keer, want het heeft een grote invloed op onze levenskwaliteit. Onder invloed van omstandigheden kan je kinderwens dus veranderen.’

‘Soms houdt één partner het been stijf en wil de andere toch nog proberen. De persoon die dan de bovenhand haalt, moet dan wel kunnen erkennen dat zijn of haar partner iets anders wou. Op zo’n moment nodig ik partners graag samen uit voor een gesprek, omdat het voor je partnerrelatie heel belangrijk is dat je elkaars gevoelens van verlies of angst toelaat en er ook ruimte kan zijn voor verdriet.’