Alcoholvrije drankjes zijn niet zonder gevaar: ‘Wie met alcoholisme worstelt, blijft er best van af’

Van alcoholvrije bier en wijn tot rum en gin: tegenwoordig is de keuze ruim genoeg als je op zoek bent naar non-alcoholische drankjes. Maar zijn deze 0,0% alternatieven echt zo onschuldig? ‘Neen’, zeggen experts.

Alcoholvrije dranken zijn een godsgeschenk voor wie niet meer wil of kan drinken, maar zich niet wil beperken tot water of frisdrank vol suiker. Toch zijn deze alternatieven niet ongevaarlijk, waarschuwen alcoholexperts. Het feit dat een drank alcoholvrij is, betekent niet dat de consumptie ervan onschadelijk is.

Alcoholvrij doet je hervallen

Florian De Blaere is alcoholexpert en oprichter van de verslavingspraktijk AddicT’UP, is. Toen hij tien jaar geleden besloot te stoppen met drinken, was het aanbod aan alcoholvrije dranken vrijwel onbestaand, op een paar weinig overtuigende alcoholvrije bieren na. Dat is nu heel anders. Toch raadt De Blaere mensen die van alcohol willen afkicken aan uit de buurt te blijven van alcoholvrije wijnen, bieren en andere sterke dranken.

‘Door de huidige technieken is hun smaak vrijwel identiek aan hun alcoholische tegenhanger, wat bij mensen een soort cognitieve bias zal opwekken (cognitieve bias zijn systematische neigingen of denkwijzen die de kwaliteit van onze beoordeling van situaties, verklaringen, herinneringen en beslissingen beperken, nvdr). Dat vergroot de risico op herval bij alcoholisten’, vertelt hij. ‘Verslaving is eerst en vooral een neurocerebrale aandoening: als je iets non-alcoholisch drinkt, heeft dat een gelijkaardig effect in je brein als wanneer je alcohol drinkt.’

Alcoholdeskundige Dr. Thomas Orban vertelt dat hij voorzichtig positief kijkt naar de alcoholvrije dranken die ons helpen om af te stappen van het idee dat je alcohol moet drinken om je te amuseren. ‘Maar’, zegt hij, ‘wie met alcoholisme worstelt, blijft er best van af. Die drankjes zien eruit als alcohol, zowel qua vorm als verpakking. Daardoor kunnen ze alternatieven een averechts effect hebben en het verleidelijk maken om toch naar alcohol te grijpen.’ Maar wat dan met de 80% van de Belgische consumenten van alcoholische dranken die er wel in slagen om alcoholvrije drankjes met mate te consumeren? Lopen zij ook gevaar?

Feesten zonder kater

In België wordt meer dan een op de tien sterfgevallen veroorzaakt door alcohol. Na tabak is het de meest voorkomende oorzaak van vermijdbare sterfte. Alcoholgebruik is gelinkt aan meer dan 200 verschillende ziekten. Denk aan slapeloosheid, stress, depressie, hoge bloeddruk… Alcoholvrije opties creëren een feestelijk gevoel, zonder per se de schadelijke effecten van klassieke bieren of wijnen. En dat is dan weer een goede zaak, benadrukt Dr. Orban.

De Brusselse alcoholdeskundige stipt ook het inclusieve aspect van alcoholvrije drankjes aan: alcoholvrije drankjes spreken niet alleen volwassenen aan die niet willen of kunnen drinken, maar ook een jongere publiek. Junior, die op 11-jarige leeftijd nog lang geen Gin Tonic kan drinken met mama en papa, kan nippen aan het alcoholvrije equivalent van Gin.

Dat is enerzijds een goede zaak. Zo kan iedereen mee drinken zonder de schadelijke gevolgen ervan te ondervinden. Anderzijds schuilt er ook gevaar in. Met drankjes als Kidibul richten alcoholbedrijven zich heel doelbewust op een jong publiek. Zo worden zij al op jonge leeftijd geconditioneerd om alcohol en feestelijkheden met elkaar in verband te brengen. Op latere leeftijd zou zich dat kunnen vertalen in een al te enthousiast drankgebruik.

‘Onze samenleving heeft een zeer ingewikkelde relatie met alcohol’, stelt Florian De Blaere. ‘Neem nu Tournée Minérale. Dat is niet makkelijk vol te houden, zelfs voor mensen die niet met alcoholisme worstelen. Door je enkele weken in te houden, sta je pas echt stil bij de prominente plaats die alcohol inneemt in onze samenleving.’