Video: waarom waren Olympische atleten in de Griekse Oudheid naakt?

Vandaag de dag is er vooral ophef rond de kleding van de vrouwelijke atleten tijdens de Olympische Spelen, maar vroeger kwam dat niet ter sprake. Niet alleen omdat vrouwen niet mochten deelnemen aan de Spelen, maar ook omdat de deelnemers poedelnaakt waren.

Vandaag de dag is er vooral ophef rond de kleding van de vrouwelijke atleten tijdens de Olympische Spelen, maar vroeger kwam dat niet ter sprake. Niet alleen omdat vrouwen niet mochten deelnemen aan de Spelen, maar ook omdat de deelnemers poedelnaakt waren.

In de Klassieke Oudheid werden de Olympische Spelen om de vier jaar gehouden, ter ere van oppergod Zeus. Het waren de meest prestigieuze van de vier Panhelleense Spelen. De naam werd simpelweg gekozen omwille van de locatie: Olympia. Aan de Olympische Spelen mochten enkel mannen deelnemen en ook in het publiek waren enkel ongehuwde maagden welkom.

Blinkend naakt

Op een laagje olijfolie na, waren de deelnemers van de Olympische Spelen tijdens de Griekse Oudheid volledig naakt. Dat zie je ook in de taal. Gymnastiek is afgeleid van het adjectief ‘gymnos’, wat ‘naakt’ wil zeggen. De meningen over de oorsprong hiervan lopen uiteen: van het gebrek aan comfortabele sportoutfits tot het nabootsen van de jagerstenue, de mogelijke redenen zijn legio.

De gewoonte om naakt te sporten, deed volgens verschillende bronnen zijn intrede rond de zesde of vijfde eeuw voor Christus. Onder meer Plato, Thucydides en Pausanias rapporteerden over dit gebruik en op Griekse vazen zien we atleten afgebeeld met of zonder lendendoek, afhankelijk van de eeuw waarin de vaas werd vervaardigd. Sommige atleten droegen wel een touwtje rond de voorhuid van hun penis, een akynodesme, om te vermijden dat hun edele delen alle kanten op zwierden.

De verschillende verhalen

Waar iedereen het over eens lijkt te zijn, is dat het gebruik om naakt te sporten als doel had om de gespierde lichamen van de atleten in de verf te zetten. Zo konden de mannen aan de goden en de toeschouwers tonen dat ze hun lichamen goed verzorgden. Grieken waren niet beschaamd om hun naaktheid en waren erg trots als ze beschikten over een atletisch lichaam.

Naakt sporten was volgens verschillende bronnen ook een teken van een geciviliseerde samenleving. De ongeciviliseerde ‘barbaroi’ zagen naaktheid immers als een zonde en de Grieken wilden zich hiertegen afzetten. Zo zie je maar hoe alles van z’n context en tijdsgeest afhangt.

Ook was sporten zonder kleding gewoon gemakkelijker, aangezien er in de Griekse oudheid nog geen comfortabele sportkledij op de markt was, die niet schuurde. Zo zou, volgens Pausanias, de atleet Orsippos in 720 voor Christus tijdens het lopen zijn lendendoek zijn kwijtgespeeld en op die manier de wedstrijd hebben gewonnen. Andere atleten wilden hun kansen op winst ook vergroten en gooiden de doeken over de haag.

Een mogelijke reden voor het naakte sporten zou volgens moderne antropologen kunnen zijn dat de atleten in de voetsporen traden van jagers. Tijdens de oude jachtrituelen droegen de jagers weinig tot geen kleren om zo min mogelijk geur te verspreiden.

Dat er ongetrouwde maagden aanwezig waren, zien sommigen ook als extra motivatie voor de atleten om hun lichaam in vol ornaat ornaat te tonen. Zo wisten de aanwezige dames natuurlijk meteen wat voor vlees ze in de kuip hadden.

Reenactment

De Try Guys wilden een historisch accurate reenactment filmen van de Griekse Spelen en gingen dus uit de kleren. Tijdens de sporten door, komen we ook enkele leuke weetjes over de originele Olympische Spelen te weten.

Bronnen: ancientolympics.arts.kuleuven.be, Olympya-Greece.org en neotrama.com.

(LP)