Mode & muziek De tijdloze 15

Redactie Knack

09-03-1999, 23:00 Bijgewerkt op: 08-12-2020, 07:25

Naar welke plaatjes luisteren onze ontwerpers en modemensen? Voor eens en altijd brengen we de muzikale smaak van de Belgische modewereld in kaart aan de hand van een Tijdloze Top-15.

Mode en muziek: het is een cliché nog te stellen dat de twee onlosmakelijk verbonden zijn. Met de juiste soundtrack staat of valt een defilé. Popsterren inspireren ontwerpers en andersom. Sommige designers bouwen een universum om zich heen, net als een rockband. Anderen dompelen zich keer op keer weer onder in de sfeer van hun favoriete ster en/of plaat. Wij vroegen ons af of er een lijn te trekken valt in de muzikale smaak van de Belgische modesien, toch een verzameling van erg individueel en persoonlijk opererende mensen. Daarom dus deze enquête, omdat we sowieso van lijstjes houden, en ook om een andere kant van de modewereld te belichten.

De spelregels: aan het kruim van de Belgische modewereld vroegen we ons hun persoonlijke top-5 van hun lievelingsplaten op te sturen. Alles kon, behalve dezelfde artiest meer dan twee keer huldigen in hetzelfde lijstje. Uit de binnengelopen reacties distilleerden we een definitieve Top-15. Werkten mee aan de enquête: Veronique Branqhuino, Christophe Coppens, Ann Demeulemeester, Eliot van Antwerp, Anna Heylen, Kyoso, Walter Lecompte, Chris Mestagh, Raf Simons, Stephan Schneider, Olivier Strelli, Annemie Verbeke, Lieve Van Gorp en Kaat Tilley (ontwerpers en merken); Paul Boudens en Anne Kurris (grafische ontwerpers); Agnes Goyvaerts en Veerle Windels (modejournalistes); Wouter De Coster en Alex Delafonteyne (persagenten); Peter Philips (make-upartiest) en de moderedactie van Weekend Knack.

DE TIJDLOZE TOP-15

1. HEROES – DAVID BOWIE

Overdonderende winnaar. Deze elpee kreeg drie keer zoveel stemmen als de nummer twee, dus als er een ultieme (mode)plaat is, dan is het Heroes. Vreemd genoeg was dit wel de enige Bowie-plaat die op de lijstjes voorkwam. Heroes vatte toen, in ’77, de tijdgeest perfect samen en doet dat klaarblijkelijk nu nog. De kameleontische Bowie op het toppunt van zijn creatieve kunnen: kil en toch gepassioneerd, anderwerelds en snijdend realistisch.

2. MOON SAFARI – AIR

Dat deze plaat genomineerd zou worden, is geen verrassing, wel dat ze zo hoog is geëindigd. Moon Safari is op dit moment nog maar een jaar oud, en toch al in de boezem van de modewereld gesloten. De idyllische, haast pastorale tonen en het retro-futuristische imago van dit Franse duo zijn very now, en nu dus ook tijdloos.

3. LOVE ON THE BEAT – SERGE GAINSBOURG

De ouwe rakker doet het ‘m nog steeds. Chic met een verlopen kantje, anticonformistisch maar stijlvol, in woord en klank: iedereen wil stiekem Gainsbourg heten, wat deze hoge score nog maar eens bewijst.

4. THE VELVET UNDERGROUND & NICO – THE VELVET UNDERGROUND

Dood, seks, drugs en de allerzwartste glamour = rock-‘n-roll. Deze Warhol-kinderen hebben een vaste stek in de hoogste regionen van dit soort lijstjes, dus ook in die van de Belgische modewereld.

5. INITIALS B.B. – SERGE GAINSBOURG

Uit de vroegere periode van de flamboyante Fransman. Tweemaal in de top vijf, waardoor Gainsbourg theoretisch gezien de ultieme modezanger is.

6. BLUE LINES – MASSIVE ATTACK

Het collectief uit Bristol zette de toon voor de jaren negentig met dit magnum opus, hun debuut uit ’91. Unfinished Sympathy, Safe From Harm, Daydreaming, allemaal uit Blue Lines, instantclassics die de rokerige, weemoedige sfeer van triphop bij een groot publiek introduceerden. Massive Attacks eigenzinnige video’s en hun doordachte grafische vormgeving zijn ondertussen even invloedrijk gebleken, een erfenis die alleen grootse popgroepen ten deel valt.

7. THE SINKING OF THE TITANIC – GAVIN BRYARS

Een meesterwerk van de minimale muziek, uit ’75. Obscuur, maar gelukkig niet vergeten door de Belgische modewereld. Het sleutelstuk uit deze plaat is de klagende stem van een authentieke zwerver, in een eindeloze loop, contrasterend met Bryars’ plechtige en ontroerende achtergrondgeluiden. Niet pseudo-kunstzinnig, maar zinnige kunst.

8. GOLD – ABBA

Een compilatie, maar dat kon, want ABBA was in de eerste plaats een single-groep. Niemand durft het nu nog aan hun liedjes als halfzachte kitsch te bestempelen. Hun nummers zijn eeuwiger dan de grootste rotsformatie, en daar doen lacherige opmerkingen over hun kapsels, danspasjes en podiumpakjes niets aan af. Wij vinden trouwens dat Frida en Agnetha wel een fraaie boogie woogie ten beste konden geven, en voor Björns haartooi valt nog steeds iets te zeggen.

9. HORSES – PATTI SMITH

Een krijsende schreeuw en troostend gefluister tegelijk: Horses ontvlamt nog steeds bij elke draaibeurt. Patti Smith is de hoogst eindigende soloartieste, een positie waar wij het helemaal mee eens zijn.

10. POST – BJORK

Onvermijdelijk. Toen we aan deze enquête begonnen, zagen we evenwel minstens één Björk-cd in de top drie eindigen, maar daar zaten we flink mis. Enkel Post, haar minst verkopende, wist zich in de uiteindelijke lijst te wurmen. Maar Björk blijft een mode-icoon, dat wel, om haar uitstraling en haar experimenteerzucht.

11. NEW GOLD DREAM – SIMPLE MINDS

Mystiek, hoop en zwierige, huizenhoge melodieën: New Gold Bream capteert nog op de valreep de betere periode van de Simple Minds, nog voor ze kozen voor eerder pompeuze stadiumpop.

12. NON STOP EROTIC CABARET – SOFT CELL

De vunzige, duistere sfeer van Londense achterbuurten op simpele, elektronische beats gezet: nummers over peepshows, rooie lichtjes en oortjes, B-films, morsige bars en te zwaar opgemaakte strippers. En over eenzaamheid, frustratie en verlangen, wat als totale opsomming kan tellen. Wij zijn allang blij dat Soft Cell de Top-15 gehaald heeft, in plaats van tijdgenoten als Wham!, of, God beware ons, Kajagoogoo.

13. EROTICA – MADONNA

Wij hadden eerder hoge punten voor andere Madonna-platen verwacht, maar Erotica is het geworden. Critici beschouwen deze langspeler als haar minst geslaagde, maar daar beslist onze enquête anders over. Wel moet gezegd worden dat Lady Madonna zich hier van haar meest provocerende kant laat horen en zien, wat ook een argument is om een elpee in ons pantheon bij te zetten.

14. DARK SIDE OF THE MOON – PINK FLOYD

Eén van de bestverkochte rockalbums aller tijden. De blauwdruk van de zwaargeladen, conceptuele seventies-elpee, die in lijstjes als deze steeds weer soortgelijke werkstukken als Rumours van Fleetwood Mac of A Night At The Opera van Queen wegdrukt.

15. IT’LL END IN TEARS – THIS MORTAL COIL

Covers van Roy Harper, Colin Newman, Alex Chilton en Tim Buckley, gebracht door de artiesten uit de 4AD-stal, het Engelse label dat de jaren tachtig van esoterische, ijle klanken voorzag. Ambient-dub avant la lettre, gepionierd door namen als Cocteau Twins, Dead Can Dance en Colourbox, die allemaal aan dit project meewerkten. Een van de meest invloedrijke en mooiste platen van de eighties, terecht in ere hersteld door de Belgische modewereld.

Sommige lijstjes waren zo persoonlijk dat veel van de genoemde platen en artiesten niet in de Top 15-raakten. Een selectie.

Kyuso

1. The Pleasure Principle van Gary Numan; 2. Uncarved Block van Flux; 3. In Strict Tempo van Dave Ball; 4. Tin Drum van Japan; 5. Fear Of Music van Talking Heads.

Egidio Fauzia (Kyuso): “Tegenwoordig wordt er zeker ook goeie muziek gemaakt, maar mijn roots liggen toch in de jaren ’80. En Gary Numan is voor mij een boegbeeld. Hij was een voorloper en een voorbeeld voor heel wat namen, zelfs voor de huidige muzieksien. Vooral zijn eerste elpee heeft me getroffen; wat hij nadien heeft uitgebracht, vind ik al veel minder. Ik herinner me vooral een concert van hem, uit zijn beginperiode. Alleen het decor al was fantastisch: een enorme muur van bruin- en beigegekleurde tl-buizen die aan- en uitfloepten. Flux is dan weer een groep uit de postpunkbeweging, uit de tweede helft van de jaren tachtig. Bij mijn weten hebben ze maar één plaat uitgebracht, en voor mij is die goud waard. Heel experimenteel en vernieuwend.”

Christophe Coppens

1. Breakfast at Tiffany’s van Henry Mancini; 2. Charade van Henry Mancini; 3. Bon Voyage van Gloria Lasso; 4. The Way We Were van Barbra Streisand (niet de soundtrack van de gelijknamige film); 5. Anniversary: Twenty Years of Hits van Tammy Wynette.

“Ik heb vooral platen geselecteerd die me na aan het hart liggen. Eigenlijk kunnen ze voor mij allemaal op nummer één. Ik vind het stuk voor stuk tijdloze muziek. Van Henry Mancini heb ik het volledige oeuvre in huis; ik heb er uiteindelijk maar twee uitgekozen. Zijn muziek kan altijd en overal: bij een etentje, ’s avonds als ik aan het werken ben… Heel gevarieerd, maar altijd heel goed. Gloria Lasso brengt Spaanse nummers, ergens tussen Dalida en het typisch Franse chanson van de jaren ’50 en ’60 in. En van Barbra Streisand hoor ik alles graag, maar vooral haar vroeg werk, van vóór de jaren tachtig.”

Veronique Branquinho

1. The Kick Inside van Kate Bush; 2. Hounds of Love van Kate Bush; 3. Best of van Jane Birkin; 4. Heroes van David Bowie; 5. OST van Twin Peaks.

“Ik ben al sinds mijn tienerjaren fan van Kate Bush en Jane Birkin. BIj hun muziek kan je wegdromen, er hele werelden bij fantaseren. Breathing van Kate Bush, of Fuire le Bonheur… van Jane Birkin: die nummers raken mij nog steeds, hoe vaak ik ze ook opzet. En Twin Peaks heb ik gekozen omdat ik een enorme fan van de tv-serie was, en omdat de muziek die onheilspellende sfeer zo goed weergeeft. En, toegegeven, sinds ik de Twin Peaks-soundtrack heb gebruikt voor mijn eerste defilé, heeft die plaat wel echt een speciale waarde voor mij.”

Raf Simons

1. Heroes van David Bowie; 2. Radioactivity van Kraftwerk; 3. Mellon Collie and the Infinite Sadness van Smashing Pumpkins; 4. The Whitey Album van Ciccone Youth; 5. Dog Man Star van Suede.

“Zolang ik me kan herinneren, draai ik al platen van Kraftwerk. Het heeft mij nooit losgelaten. Hun muziek is zo juist en perfect dat het nooit verveelt. Misschien hou ik er zo van om het repetitieve, dat gevoel van orde, zowel muzikaal als visueel. En Kraftwerk heeft humor, maar is nooit jolig of studentikoos, en dat is ook belangrijk. Billy Corgan van de Pumpkins schrijft dan weer prachtige, eenvoudige teksten, zinnen die verwoorden wat elke tiener op een gegeven moment wel voelt, en dat raakt me. Van Sonic Youth ben ik sowieso een fan, maar het is bewonderenswaardig dat ze zich steeds weer engageren voor zijprojecten, zoals Ciccone Youth, een wat minder bekend pseudoniem van hen. En Suede heb ik gekozen voor hun krachtige sound, die ik uniek vind.”

Stephan Schneider

1. The Ups and Downs of… van Stephen ‘Tin Tin’ Duffy; 2. Electronic van Electronic; 3. The Queen is Dead van The Smiths; 4. Actually van Pet Shop Boys; 5. Cinematique van Akasha.

“Stephen ‘Tin Tin’ Duffy is indirect de reden geweest waarom ik met mode ben begonnen. Hij zat in de Londense new romantic-scene uit het begin van de eighties, en alles daaruit trok me toen heel hard aan. Je had toen ook Duran Duran en Spandau Ballet, maar hun muziek vond ik te kitscherig. Duffy klonk veel intelligenter, en zag er geweldig uit. Wat hij tegenwoordig nog doet, weet ik niet, maar ik luister nog steeds naar zijn muziek.”

De meest genomineerde is PJ Harvey. Al haar platen kregen stemmen, maar net niet genoeg om er eentje in de toplijst te duwen. PJ Harvey is daarmee wel de enige wier hele oeuvre genomineerd werd, wat ook een prestatie is.

Enkele bedenkingen: Belgische ontwerpers en smaakmakers hebben het niet zo begrepen op Belgische muziek, althans niet in hun tijdloze lijstjes. Behalve hier en daar een kleine vermelding voor Brel of Arno, ontbreekt elke voorkeurstem voor Front 242, Jo Lemaire, TC Matic, Axelle Red, dEUS, Lio, Telex of Get Ready!, wat jammer is. Ook erg weinig rap, hiphop en soul, geen Fugees of Public Enemy, zelfs geen Prince. Maar helemaal verstomd stonden we bij de uiteindelijke score voor Portishead (nul punten, zéro points), hoewel de groep overal omschreven staat als de gedoodverfde keuze voor wie zich hip en modieus noemt. En idem dito voor de Beastie Boys en Beck. Echte instituten als The Rolling Stones, U2 en The Beatles vielen ook uit de prijzen, en daar hadden we heimelijk ook wel op gehoopt. En het was ook opvallend dat vrouwelijke solo-artiesten het heel goed deden, zie Madonna, Patti Smith, PJ Harvey, Marianne Faithfull, Janis Joplin, Björk, Grace Jones en Kate Bush.