De speurneuzenroute

In parfumstad Grasse vind je er zeker, Parijs telt er wellicht een paar en in Hasselt is er nu ook een parfummuseum. We volgen onze neus, en die leidt ons almaar verder en verder.

Sofie Albrechts

Ze zijn niet altijd even vlot te vinden, maar ze bestaan wel degelijk: musea gewijd aan parfum. In ons land opende het eerste onlangs zijn deuren in Hasselt, voor de andere moet je naar het buitenland, waarbij Frankrijk uiteraard de kroon spant. Groot zijn ze doorgaans niet: vaak is het een uit de hand gelopen hobby van liefhebbers. Een gebrek aan structuur en budget is dan meestal ook de grootste handicap. Toch blijkt parfum een levendige illustratie te zijn van de gewoonten en gebruiken in vreemde culturen of het verre verleden.

Parfum-o-theek, Hasselt

Colette Coenegrachts, conservator van het Hasseltse modemuseum is al jaren een verwoed parfumverzamelaarster. Haar collectie werd almaar groter, net als haar verlangen om haar kennis en verzameling te delen met het grote publiek. Ze kocht een huisje, waarvan ze de benedenverdieping inrichtte als museum. Het is niet groot, maar geeft een mooi en relevant overzicht van de Romeinen tot de meest recente lanceringen. Deze permanente collectie is slechts een selectie uit haar persoonlijke archief, waar ze regelmatig stukken uit wisselt, zodat ook trouwe bezoekers telkens weer verrast worden. Er is ook een wisselende tentoonstelling, momenteel zijn dat de parfums die beroemdheden ooit uitbrachten. Van Lady Di tot Michael Jackson, allemaal bezondigden ze zich aan kitscherige flacons. Verder vindt u in het museum ook een geurorgel (het werkinstrument van een parfumeur), kunt u een video zien over oude extractietechnieken, laat Colette u de meest courante parfumingrediënten ruiken en heeft ze bij elke fles wel een verhaal te vertellen. Het feit dat het museum niet gesponsord wordt, en Colettes ervaring en gedrevenheid als conservator garanderen een interessant, waarheidsgetrouw beeld van de parfumgeschiedenis.

Info: Parfum-O-theek, Hefveldsstraat 29, 3500 Hasselt. Tel/fax: 011 22 40 59,

Parfum-O-Theek@village.uunet.be

Open voor groepen (maximaal 15 personen) na afspraak, individuele bezoekers elke eerste zondag van de maand, van 14 tot 17 uur. Entree: 3 euro voor volwassenen, 2 euro voor -18 en groepen. Gids: 25 euro.

Nederlands Parfumflessenmuseum, Winkel

Ook dit museum is een uit de hand gelopen hobby van de eigenares. Carine Van Zoonen verzamelde als kind al parfumflessen. Haar groeiende verzameling werd eerst ondergebracht in het tuinhuis en vond in 1994 een waardig onderkomen in een prachtig historisch pand met klokkentoren van 1599. Het oude postkantoor stond al enkele jaren leeg en werd voor een symbolisch bedrag verkocht aan Van Zoonen. Met behulp van enkele sponsors renoveerde ze het gebouw en breidde de verzameling uit. Vandaag staan er zo’n zevenduizend stukken tentoongesteld, waarover de eigenares mooie verhalen heeft te vertellen. Een rondleiding start gelijkvloers, waar de bezoekers een introductie krijgen in de verschillende parfumfamilies, die aan de hand van een zeshonderdtal testers levendig wordt geïllustreerd. Er is een indrukwekkende verzameling miniaturen te bekijken, die ook te koop worden aangeboden. Op de verdieping bevindt zich de historische tentoonstelling met oude flacons, miniaturen, facticen, speciale uitgaven en aanverwante voorwerpen. De etalages zijn niet zozeer chronologisch dan wel per merk opgesteld, wat een rondleiding wenselijk maakt. Die start altijd om 14.10 uur, en duurt ongeveer anderhalf uur.

Info: Bosstraat 2, 1731 SE Winkel, Nederland, +31 224 54 15 78,

www.parfummuseum.nl

Open wo-vr: 14-17 uur, zaterdag van 11 tot 17 uur. Entree: 4 euro, 3 euro vanaf groepen met 25 personen. Volgens afspraak ook andere data mogelijk.

Fragonard, Grasse en Parijs

Dit familiebedrijf, genoemd naar de bekende schilder, is sinds 1926 een van de belangrijkste parfumeurs van Grasse. In het hoofdgebouw tonen de eerste kamers machines en werktuigen uit de oude fabriek. Verder zijn er mooie verzamelingen van oude flacons, antieke etiketten en een groot aantal pommanders te ontdekken. In de kelder van het museum vind je de oude fabriek, die niet meer in gebruik is. Gidsen leggen uit hoe tonnen bloemblaadjes en andere ingrediënten verwerkt werden tot vloeistoffen en crèmes. Elk bezoek eindigt in de verkoopzaal, waar je de parfums, badlijnen en allerhande geurende producten kan kopen. Edele grondstoffen, mooie verpakkingen en fabrieksprijzen zullen je gegarandeerd verleiden. Fragonard heeft nog twee kleine musea in Parijs: een in een negentiende-eeuws hotel in de rue Scribe, vlak bij de opera, en een ander in een oud theater in de buurt van de Madeleinekerk. Allebei tonen ze enkele machines, oude flacons en geven een korte uitleg over de historiek van parfums, maar het is de verkoopzaal die de meeste aandacht krijgt.

Info: 20, boulevard Fragonard, 06130 Grasse, +33 4 93 36 44 65.

www.fragonard.com

Paris IX: 9, rue Scribe, 75009 Paris, +33 1 47 42 04 56.

Le Theâtre des Capucines: 39, boulevard des Capucines, 75002 Paris, +33 1 42 60 37 14.

Openingsuren: alle dagen van 9 tot 18 uur. Ook op zondag na afspraak. Gratis entree.

The Annet Green museum, New York

Je moet het juiste adres kennen, want behalve een bordje aan de gevel verraadt niets dat er zich in dit gebouw op de achtste verdieping een parfummuseum bevindt. Groot is het museum niet, zo vond ik bijvoorbeeld geen permanente collectie, zoals in de meeste musea. Maar de contacten van stichtster Annet Green en de professionele opzet van de tentoonstellingen garanderen wel unieke stukken die op een wetenschappelijke en historische correcte manier gepresenteerd worden. Momenteel loopt een tentoonstelling over geparfumeerde juwelen.

Info: The Fragrance Foundation, 145 E. 32nd Street, 8th floor, New York; NY 10016, +1 212 725 27 55.

Open ma-vr van 10-12 en 13-16 uur, 5 dollar entree.

La magie du parfum, Veynes

Dit museum ligt vrij afgelegen, het is even rijden en vooral goed zoeken. De volhouder wordt beloond met een verzameling van meer dan achtduizend objecten. Het museum hoort bij de privé-woning van de eigenaar, net als de kleine boetiek, waar eigen parfums en essentiële oliën worden verkocht. Achter in de parfumerie is de toegang tot het museum, waar een tiental kasten in twee zalen voornamelijk flacons, maar ook oude poederdozen en lippenstiften tonen. Een mooie maar verwarrende collectie waar de structuur soms ver te zoeken is. De vitrinekasten zijn eerder opgesteld per merk dan volgens historische waarde. Veel aandacht voor werk van glasfabrikanten als Lalique, Baccarat en Viard.

Info: La Magie du Parfum, 61, rue du Docteur Caral, 05400 Veynes, Frankrijk, +33 4 92 57 14 50,

www.magieduparfum.fr.fm

Open van 01/05 tot 30/09, di-zo 10 tot 19 uur.

Laboratoires Florame, St Remy-de-Provence

Deze distilleerderij van essentiële oliën breidde een aantal jaar geleden uit, waarbij ruimte vrijkwam voor een museumpje. Aan de ingang wachten de oude installaties je op, een beetje verder staan etalagekasten met flacons en etiketten. De grootste plaats is voorbehouden voor de gezellige verkoopruimte, waar biologische essentiële oliën, kwaliteitszepen, allerlei parfums en badproducten te keur staan. In het hoogseizoen, van half juli tot einde augustus distilleert Florame gratis de lavendel van mensen uit de buurt, zodat het hele dorp ernaar ruikt. Je kunt er ook een seminarie fyto-aromatherapie volgen.

Info: 34, boulevard Mirabeau BP 95, 13210 St-Remy-de-Provence, Frankrijk, +33 4 90 92 48 70.

Boetiek in 8, rue Dupuytren, 75006 Parijs, +33 1 44 07 34 53

Gratis toegang maandag tot zaterdag van 10-12.30 uur en 14.30-19 uur.

Neem contact via

florame@wanadoo.fr voor de seminaries.

Molinard, Grasse

Deze parfumproducent (sinds 1849) is een familiebedrijf, waar momenteel de vijfde generatie aan het roer staat. Het Molinard-huis heeft de allures van een mansion en herbergt een museum en een parfumerie. In de grote hal staan vitrines met alambieken, oude flessen en parfumeurinstrumenten, antieke parfumbeeldjes en unieke flacons van Lalique en Baccarat, die allebei voor Molinard gewerkt hebben. Centraal ligt de verkoopzaal, een grote ruimte waarin alle Molinard-producten worden gepresenteerd op antieke, Provençaalse meubelen. Om de twintig minuten vertrekt er een gids die u in een kwartier de verschillende fases van het productieproces toont, de oude flacons en een unieke collectie etiketten. Naast het museum ligt de mooie oude villa Habanita, de vroegere woonst van Molinard, waar nu opleidingen in parfum gegeven worden en je je eigen parfum kunt maken (40 euro, een sessie duurt een uur tot anderhalf uur, volgens afspraak). Molinard biedt ook diverse formules aan voor groepen.

Info: 60, boulevard Victor Hugo, 06130 Grasse, Frankrijk, +33 4 93 36 01 62,

www.molinard.com

Gratis toegang het hele jaar door van 9-18 uur.

Musée International du Parfum, Grasse

Dit is het interessantste museum van Grasse, het is dan ook het enige waarvoor je moet betalen. Het geeft een overzicht van vierduizend jaar geurgeschiedenis, laat je kennismaken met de hedendaagse creaties en organiseert geregeld een thematentoonstelling. Gelijkvloers is een fabriek gereconstrueerd met distillatiemachines op ware grootte en video’s die alle fasen van het productieproces uitleggen. De eerste etage geeft een historisch overzicht van parfumgebruik door de eeuwen heen en toont een grote verzameling hedendaagse parfums. In de trappenzaal kun je een blik werpen in het bureau van een parfumeur en zijn laboratorium. Op het dak staat een serre met de meest courante grondstoffen die je kunt besnuffelen en bekijken van dichtbij. Bordjes geven de nodige uitleg. Hier worden geen parfums verkocht, wel enkele boeken voor geïnteresseerden en andere souvenirs.

Info: 8 place du Cours, 06130 Grasse, Frankrijk, +33 4 93 36 80 20

www.museesdegrasse.com

Open van juni tot eind september alle dagen van 10-19 uur, vanaf oktober enkel van woensdag tot zondag tussen 10-12 uur en 14-17 uur. Entree: 3 euro, gratis voor kinderen tot 10 jaar. 4 euro tijdens tentoonstellingen.

4711-Museum, Keulen

Op het adres waar Wilhelm Muehlens in 1792 de eerste flessen eau de cologne verkocht bevindt zich nu een soort flagshipstore. Het is niet echt een museum, veeleer een soort representatieruimte waar je het hele 4711-aanbod kunt kopen en enkele oude stukken uit het archief van de familie Muehlens kan bekijken. Op de eerste verdieping vinden tentoonstellingen plaats, waar de andere merken van de Wella-groep worden voorgesteld. Momenteel valt die eer te beurt aan Cindy Crawford, die haar eerste parfum uitbrengt.

Info: Glockengasse 4711, 50667 Keulen, Duitsland, +49 221 92 50 450

www.4711.com (een leuke site die een virtuele wandeling door de winkel biedt).

Gratis toegang van maandag tot vrijdag: 9.30-20 uur. Op zaterdag tot 16 uur.

Château de Chamerolles, Chilleurs-aux-Bois

Dit kasteel uit de zestiende eeuw is sinds de grondige renovatie in 1992 weer toegankelijk voor het publiek. Het ziet er weer uit als in zijn hoogdagen, wat een uniek kader biedt voor het parfummuseum, dat werd ondergebracht in enkele vertrekken. De wandeltocht gaat langs een collectie zeldzame meubelen en voorwerpen die stille getuigen zijn van de hygiëne en parfumgebruik door de eeuwen heen. Een gereconstrueerde parfumerie toont flacons, make-up en toiletartikelen uit de negentiende eeuw. In de ruimte van de twintigste eeuw staat een parfumorgel met talloze flesjes essence.

Info: Château de Chamerolles, 45170 Chilleurs-aux-Bois. Frankrijk, +33 2 38 39 84 66, fax: +33 2 38 32 90 91.

Doorlopend open in het hoogseizoen (april tot einde september) van 10 tot 18 uur. Gesloten in januari, van 10 tot 12 en van 14-17 uur tussen februari en einde maart en van oktober tot december.

Musée du flacon à parfum, La Rochelle

Al twaalf jaar vind je op de eerste verdieping van parfumerie La Saponaire in het Franse La Rochelle meer dan duizend parfumflacons, poederdozen en oude etiketten. In de parfumerie zelf worden vooral miniaturen, speciale uitgaven en zepen verkocht.

Info: 33, rue du Temple, 17000 La Rochelle, Frankrijk, +33 5 46 41 32 40, fax: +33 5 46 41 92 34,

www.museeduflaconaparfum.com

Open van maandag 14.30 tot 19 uur, dinsdag tot zaterdag van 10 tot 12 uur en van 14 tot 19 uur.

Entree: 4,12 euro, groepen en studenten mogen binnen voor 3,66 euro, -10-jarigen gratis.

Museu del perfum, Barcelona

Achterin de grote parfumerie Regia bevindt zich de toegang tot het parfummuseum. Dat bestaat sinds 1961 en toont de evolutie van parfumflessen door de eeuwen heen. De volledige collectie telt een vijfduizend items uit verschillende culturen: er zijn historische stukken uit het oude Egypte, Griekenland en Rome, maar ook uit Oosterse en Arabische landen. Verder zijn er ook flacons uit de zeventiende en negentiende eeuw in mooie materialen als jade, kristal en porselein en een interessant overzicht uit de industriële tijdperk, toen de parfumflessen voor het eerst machinaal werden geproduceerd.

Info: Passeig de Gracia 39, 08007 Barcelona, +34 93 216 01 21, fax: +34 93 216 01 46.

Open van maandag-vrijdag: 10.30 tot 13.30 uur en 17-20 uur, zaterdag van 11 tot 13.30 uur.

Perfume Museum of Havana

Toen een aantal parfumflacons uit de negentiende eeuw boven water kwamen bij archeologische opgravingen, bracht men de collectie onder in een achttiende-eeuws bisschoppelijk paleis, dat men inrichtte als parfummuseum. Verscheidene parfum- en toiletartikelen van begin twintigste eeuw tot nu vulden de verzameling aan. Leuk zijn de Cubaanse producten.

Info: Calle oficios e/ Obispo y Obrapia, Habana Vieja

Open di-za van 14.30-21.45, zo van 9-13 uur, maandag gesloten

Museo del Profumo, Milaan

Een Italiaanse vereniging miniatuurverzamelaars gaf al enkele jaren een magazine uit, organiseerde in 1999 voor het eerst een ruilbeurs en vond de tijd daarna rijp voor een museum. Hoewel, museum is niet echt het juiste woord: de wisselende thematentoonstellingen zijn vooral interessant voor de echte liefhebber. Bovendien moet je je eerst lid maken van de vereniging om er binnen te raken.

Info: Largo Vulci 3, Milaan. Te bezichtigen na telefonische afspraak: + 39 2 34 95 161 of e-mail: mignon@tin.it

www.perfuminis.com