Zo plan je een geslaagde thuisvakantie

Een positieve vorm van escapisme, zo omschrijven psychologen reizen en op vakantie gaan. Even weg zijn uit je dagelijkse omgeving is goed voor ons, zeker als je fijne dingen gaat doen op mooie plekken. Maar wat als je deze zomer een staycation doet? Onze tips voor het vakantie-effect thuis.

Vakantie is geweldig, en niet alleen omdat Mallorca/Barcelona/de Matterhorn misschien mooier zijn dan het Meetjesland/Brussel/de Kemmelberg. Op reis gaan is meer dan naar een mooie plaats trekken, het gaat ook over je eigen omgeving, alledaagse gewoontes en werk achterlaten, tijd doorbrengen met mensen die je graag ziet, verrassende of nieuwe dingen zien, meemaken en eten, mensen leren kennen, misschien zelfs je grenzen verleggen en tijd hebben om na te denken. Of je nu graag ontspant dan wel een inspanning levert, een kleine bib uitleest of leert parapenten, van museum naar kerk trekt dan wel je achterwerk op een ligstoel parkeert, vakantie doorbreekt onze dagelijkse routine en stimuleert ons om andere, soms zelfs verrassende dingen te proberen. We komen terug met mooie herinneringen, goedkope souvenirs, frisse energie, nieuwe informatie, meer inzicht in ons bestaan en een beetje meer zelfvertrouwen omdat we ze zo goed gedaan hebben, al die nieuwe dingen.

Om Alain de Botton te citeren: “Reizen doen ons begrijpen hoe het leven zou kunnen zijn, zonder de beperkingen van werk en de strijd om te overleven.” Daarom dat hij het vreemd vindt dat we constant advies krijgen over waar we naartoe moeten reizen, maar nooit stilstaan bij waarom en hoe we dat best doen. Maar wat als je die ‘waar’ wegneemt? Bijvoorbeeld omdat je deze zomer thuis blijft. Om De Botton nog eens te citeren: “De bestemming is eigenlijk niet het punt. Het echte verlangen was om weg te gaan. Gelijk waar! Gelijk waar! Als het maar weg van deze wereld is!”

Geen werk

Kan je ook echt weg van je wereld zijn zonder op reis te gaan? Misschien. Maar vanzelf gaat het niet, want gewoon ‘niet moeten werken’ is niet genoeg. Hoe we dat weten? Omdat niet elk weekend als een vakantie aanvoelt. Was insteken, bij het containerpark aanschuiven en de kinderen naar hun hobby’s rijden steken daar een stokje voor. Wil je dus van een echt effectieve thuisvakantie genieten, dan zal je een aantal maatregelen moeten nemen.

Zorg ervoor dat je geen taken moet doen die jij als ‘werk’ ziet en dat je geen verplichtingen hebt die je niet met gusto doet. Een periode zonder professioneel werk, maar gevuld met onbetaald werk zoals huishoudelijke taken, klusjes die te lang zijn blijven liggen en een Marie Kondo-opruimbeurt van je hele huis is dus geen vakantie volgens de De Botton-definitie van het woord. Een stevige poetsbeurt en een volle koelkast voor je eerste vakantiedag kunnen helpen, net als een stijf been als mede-vakantie-nemers toch naar nuttige daginvullingen neigen.

Wat is vakantie?

Is het werk tot een minimum beperkt, dan is het tijd voor wat zelfreflectie. Niet alle reizigers zijn gelijk. De ene rijgt de bezoekjes aan musea en galeries aan elkaar, een tweede wil de top van een paar Dolomieten bereiken, een derde wil elke tapasbar in San Sebastian uitproberen, een vierde wil elke zonsondergang vieren met een Aperol, een vijfde wil gemarineerd worden in zonnecrème en baden in de zon, en – laat ons eerlijk zijn – de meesten van ons willen een mengeling van veel verschillende dingen. De vraag is dus: wat is jouw persoonlijke definitie van vakantie? Wij helpen met een paar vragen.

Maar voor we die vragen stellen, een belangrijke tip. Een groot deel van het plezier van een vakantie zit ’m in de anticipatie. Uitzoeken wat je wilt gaan doen, routes uitstippelen, restaurantjes zoeken, mijmeren over hoe mooi, leuk en verrassend het zal zijn. Dat is niet exclusief het geval bij verre, exotische reizen, je kunt ook plannen, dagdromen en voorpret hebben voor Brusselse musea, Limburgse wandelingen en familiepicknicks in de duinen. Plan een thuisvakantie als was het een reis naar Japan of IJsland, zoek dingen die iedereen van het gezelschap zullen verblijden, plan je outfits en vraag aan iedereen die wil helpen tips voor restaurantjes, cocktailbars en bankjes met een mooi uitzicht. Er is geen Belgische stad of gemeente die geen zomerprogramma met optredens, tentoonstellingen, openluchtfilms en andere evenementen aanbiedt, dus pluis uit wat je wilt gaan doen. Nagenieten is trouwens net zo belangrijk, dus neem foto’s, breng souvenirs mee en vertel iedereen die het wil horen wat voor geweldige dingen jullie gedaan hebben.

Ben je een ‘If its tuesday, this must be Belgium’-reiziger? Lees: klassiek

Het is een cliché, toerist in eigen land, maar zoals vaak bij clichés zit er waarheid in. Stel dat je een Argentijn of Thai was, en naar België zou reizen, wat zou je dan doen? Welke musea wil je zien, welke wandelingen ga je zeker inplannen, welke streken wil je verkennen en welke restaurants wil je niet missen? Misschien heb je de Leeuw van Waterloo, het Atomium, de magistrale Bruegels in het Brusselse Museum voor Oude Kunst en het Rubenshuis al gezien? Maar misschien ook niet. Boek een gids, huur een audiogids of volg een tour in een museum, stad of natuurgebied, net zoals je op reis zou doen.

En er is een reden waarom Amerikanen én Chinezen naar In Flanders Fields trekken, met bootjes gaan varen in Brugge en Gent of een Belgische Bieren kroegentocht gaan doen. Doe je op vakantie dingen als picknicken in parken, rommelmarkten afschuimen, tuinen bezoeken, een cursus volgen, een spa-dag organiseren, een nieuwe sport leren of lange wandelingen maken, dan kan je die dingen ook gewoon hier doen.

Is familietijd of het gezelschap van vrienden het belangrijkste?

Het gevaar van een thuisvakantie – zeker met tieners – is dat de verschillende leden van het gezin hun eigen ding gaan doen. In een huisje in Ibiza, op een camping in Denemarken of in een hotel in Marokko spreekt het vanzelf dat de meerderheid van de activiteiten samen gebeurt. Maar thuis, met elk een eigen kamer, vrienden in de buurt en een skatepark om de hoek bestaat de kans dat je elkaar even weinig ziet als de rest van het jaar. Plan dus activiteiten die iedereen leuk vindt, leg uitstappen vast voor het hele gezin, kook samen of maak mocktails voor het aperitief, en organiseer spelletjes- en karaokeavonden of een zoektocht die voor elk gezinslid uitnodigend is.

Zou je graag ‘het eten is geweldig’ op je postkaartje schrijven?

Voor sommige mensen is elke dag koken ontspannend, anderen hebben er een hekel aan. Maar wat bij jou ook het geval is, gelukkig zijn we in België verwend als het op restaurants aankomt. Je kunt bijna geen land bedenken, of we hebben een adres dat zich in die keuken specialiseert. Misschien ga je deze zomer niet naar Vietnam of Sardinië, maar voor een middag of avond kan je je toch daar wanen. Een kookcursus, een bezoekje aan een delicatessen- of speciaalzaak en een culinaire thema-avond voor vrienden of familie zijn perfect voor wie koken wel ontspannend vindt.

Draait alles rond ontspanning?

Is je ideale vakantie er eentje van loungen aan een zwembad of op een strand en eindeloos veel boeken lezen? Dat kan ook als je geen zwembad in de tuin hebt. Een balkon of tuin, een openluchtbad in de buurt, een dag of twee, drie aan zee of gewoon een deken in het park, als je met strenge hand de nodige uitslaapochtenden en nietsdoen-dagen inplant, kom je op een staycation aan je uren lummelen. Of plan gewoon een hele dag in bed.

Ben je bang dat je programma toch vol activiteiten sluipt zodat je niet aan je boek-lees-marathon toekomt, dan kan een strak plan helpen. De drie Jane Austens die je nog nooit gelezen hebt, het eerste én laatste boek van Ian Rankin verslinden, eindelijk Sapiens van Harari of De ontdekking van de hemel van Mulish tackelen, als je een welomlijnd doel hebt ben je waarschijnlijk minder makkelijk af te leiden. Soms gaat het om de details. Geniet je op vakantie elke dag van een uitgebreid aperitief, organiseer dat dan ook systematisch thuis tijdens je vakantie. Ga eens buitenshuis ontbijten, zoek een rooftopbar in je stad of ga op een regenachtige zomerdag een boek lezen in een gezellige koffiebar. En vis uit waar je in de buurt de mooiste zonsondergang ziet, en ga daar met een drankje en een hapje van genieten.

Is luxe een essentieel onderdeel van je vakantie?

Hotels zoals Amigo in Brussel (dat in 2021 Brad Pitt op bezoek kreeg), August in Antwerpen of La Réserve in Knokke merkten tijdens de covidcrisis een nieuw soort klant op: Belgen die in eigen stad en land voor één of twee nachten voor vijfsterrenluxe gaan.

Ga je graag back to basics?

Ben je het soort reiziger die graag off grid gaat, alle campings rond het Gardameer kent of voor een eenvoudige hut op een berg gaat? Dan is een tent in je eigen tuin of zelfs op je balkon een goed idee, al is het maar voor een paar nachten. Het voordeel is dat je gezelligheid van de tent hebt, maar het comfort van een goed uitgeruste keuken en eigen badkamer. Geen tuin? Misschien hebben vrienden of familie er wel een.

Blijft het moeilijk om in je eigen huis echt een vakantiegevoel op te wekken?

Misschien ben je niet de enige met dat probleem. Zoek nog iemand die daarmee worstelt en wissel voor een paar dagen van huis. Klinkt extreem, maar is heel effectief. Maak wel duidelijke afspraken om problemen te voorkomen.

Heb je het graag spannend?

Ben je het soort reiziger dat bij aankomst weet dat er duizend nieuwe dingen op je af gaan komen, en kan je niet wachten tot de adrenaline door je lijf ruist? Laat je bij een staycation dan inspireren door Alastair Humphreys, de man die het idee van micro-avonturen lanceerde met zijn gelijknamige boek. “Avontuur is een houding, de wil om iets nieuws en spannends te doen en je comfortzone te verlaten. Het gaat over enthousiasme, ambitie, een open blik en nieuwsgierigheid. Het is jezelf uitdagen, op fysiek, mentaal en cultureel vlak.”

En nee, je moet er niet ver voor reizen, vindt hij, maar je hebt wel wat fantasie nodig. Neem de eerste trein die vertrekt als je het station binnenwandelt, stap uit op het vijfde station en verken een hele dag de omgeving. Wandel naar het hoogste gebouw dat je van aan je voordeur kunt zien of volg de grenzen van je provincie. Breng de nacht door op het hoogste punt van je streek of fiets van de geboorteplek van je vader naar die van je moeder. Wandel van het oudste naar het nieuwste gebouw in je stad of ga voor een dagje geocaching. Slaap in je tuin en kijk naar de sterren of zoek een rivier of meer waar je mag zwemmen. Ga op familie- of vriendenbezoek maar wandel, ook als het 70 kilometer is. Stap de hele Belgische kust af langs de vloedlijn. Bouw een kamp in een bos of ga suppen of kajakken. De mogelijkheden zijn zo talrijk als jouw fantasie aankan. En zoals T.S. Elliot wist: “We zullen nooit niet exploreren, en op het einde van onze avonturen zullen we terug zijn waar we begonnen zijn, en het zal lijken alsof we de plek voor het eerst zien.”