Steeds meer grand hôtels heropenen de deuren: ‘We willen het pad effenen voor een nieuw luxetijdperk’
Corinthia Brussels – het voormalige Grand Hotel Astoria – is zopas geopend in de hoofdstad. Luidt de opening een renaissance van Wes Anderson-achtige grand hôtels in ons land in?
Wes Andersons The Grand Budapest Hotel is intussen tien jaar oud. De film moet ongetwijfeld ook invloed hebben gehad op jouw beeld van een grand hôtel. Lobbyjongens in rode uniformen, een leger kamermeisjes, illustere gasten met excentrieke wensen en een fijn besnorde conciërge in maatpak die ze een voor een met grenzeloos geduld inwilligt. En dit alles in een statig interieur waarin kristallen kroonluchters in grandioze balzalen hangen, verscholen achter een majestueuze belle-époquegevel.
Dergelijke hotels bestonden niet alleen in Andersons fantasiewereld. Hun opkomst in de latere 19de en vroege 20ste eeuw vloeide grotendeels voort uit de grand tour, vertelt professor Jan van der Borg, directeur van de masteropleiding toerisme aan de KU Leuven. Deze educatieve reis langs de Europese cultuursteden duurde een paar maanden tot zelfs jaren en was immens populair bij jonge aristocraten. Zo’n reis droeg niet alleen bij tot de opvoeding en de culturele ontwikkeling van de elitejongeren, ze verwierven er ook sociale status mee. Professor Van der Borg: ‘Dat was de eerste vorm van toerisme. Daarna volgden kortere vakanties die enkel bestemd waren voor de happy few. Grand hôtels doken eerst op aan het strand, van Nice tot Scheveningen. En later ook in de cultuursteden zelf. Krasnapolsky in Amsterdam, Bauer in Venetië. Er zijn zoveel voorbeelden van ultraluxueuze hotels uit die tijd waar vermogende klanten zich konden laten pamperen.’
Beroemde gasten
Ook in Brussel was dat het geval. Het oudste, Hotel Métropole aan het De Brouckèreplein, opende de deuren in 1895. De Franse architect Alban Chambon combineerde art nouveau en art deco in een weelderig pand dat algauw het meest toonaangevende hotel van de hoofdstad werd. Heel wat beroemde gasten, waaronder de Amerikaanse president Dwight Eisenhower, Albert Einstein en Marie Curie hebben er gelogeerd. Winston Churchill, Salvador Dalí, Andy Warhol, James Joyce, Bob Dylan en Serge Gainsbourg sliepen dan weer bij een latere concurrent, in het Grand Hotel Astoria, dat in 1910 openging en zopas herboren werd als het Corinthia Grand Hotel Astoria Brussels. De bouw kwam er destijds dankzij de invloed en financiële steun van Koning Leopold II. Zijn motief? Internationale vips van de Wereldtentoonstelling op koninklijke wijze imponeren.
Banken en kantoren
Grand hôtels in het genre deden het lange tijd goed, weet professor Jan van der Borg, zelfs ondanks de twee wereldoorlogen. ‘Het was de opkomst van het massatoerisme in de sixties die uiteindelijk voor een kentering in hun populariteit zorgde.’ Het congé payé zorgde ervoor dat ook mensen buiten de elite met vakantie konden. Daardoor schoten functionele ketens en budgethotels wereldwijd als paddenstoelen uit de grond. ‘Massalere vormen van accommodatie gingen eenvoudigweg een belangrijkere rol spelen.’ Als gevolg kregen gevestigde grand hôtels het in bepaalde periodes moeilijk(er), anderen raakten in verval en sloten de deuren, vooraleer ze herbestemd werden tot banken of kantoren. Nog een deel werd afgebroken. In ons land deed de pandemie Hotel Métropole na 125 jaar finaal de das om in 2020, het Grand Hotel Astoria deed al eerder de boeken toe in 2006. Nog zo’n parel, Grand Hôtel Régnier in Waulsort, ging na jarenlange verloedering in 2022 finaal tegen de vlakte. De grande dame van het hotelwezen aan onze kust, het Thermae Palace in Oostende, blijft vandaag intussen nog met moeite overeind.
Nouveaux riches
In Londen, dat naast Parijs evengoed bekendstaat om haar grand hôtels, ervaart het segment sinds de pandemie intussen een ware renaissance. Na jarenlange renovaties bieden opnieuw meer majestueuze erfgoedpanden onderdak aan welvarende toeristen. Volgens The Guardian gaat het vooral om kapitaalkrachtige Amerikanen en nouveaux riches uit China en het Midden-Oosten. Sinds vorig jaar kunnen ze naast de klassiekers – The Savoy, The Ritz en het favorietje van koningen en koninginnen Claridge’s – nu ook terecht in het Peninsula nabij Hyde Park en Raffles Londen op Whitehall. In de komende maanden kunnen nog een Waldorf Astoria Admiralty Arch, Six Senses, Chancery Rosewood en een derde Mandarin Oriental aan dat lijstje worden toegevoegd. Luidt de opening van Corinthia Brussels – het voormalige Grand Hotel Astoria – die renaissance van paleishotels in België in? Na de recente opening van Botanic Sanctuary in Antwerpen en La Réserve in Knokke en de aankondiging dat ook Hotel Métropole opnieuw uit zijn as zal verrijzen tegen eind 2025 lijkt het althans die richting uit te gaan.
Transitland zonder luxe
Simon Casson, die ruim 35 jaar aan de slag was bij de luxueuze hotelketen Four Seasons en nu CEO is van Corinthia, dat net ook in New York een grand hôtel opende, en binnenkort ook in Boekarest en Rome, ziet het zo: ‘België, en zeker Brussel, werd lange tijd ondergewaardeerd bij een publiek dat zonder verpinken bereid is om duizenden euro’s uit te geven aan één overnachting in Parijs, Amsterdam of Londen. Voor hen is de tijd nu rijp om Brussel als hidden gem te ontdekken. Als hoofdstad van Europa is hier enerzijds een instroom van ’s werelds meest invloedrijke mensen, anderzijds heeft de stad ook heel wat te bieden. Geschiedenis, architectuur, een booming kunst- en designcircuit, zonder de uitmuntende culinaire scene te vergeten. Er zijn uiteraard al bijzondere hotels in Brussel, maar in vergelijking met de superieure luxe die ze gewend zijn in andere grootsteden, had Brussel nog een te beperkt aanbod.’ Voor dat publiek bleef België daardoor voornamelijk een transitland. Professor Van der Borg beaamt dat. ‘Het is een stuk van de markt dat in België tot dusver nog niet goed bediend werd. Ik kan me voorstellen dat er nog ruimte is voor grand hôtels in het land.’
Surplus voor een hele stad
Corinthia spaart intussen kosten noch moeite om Brussel, en bij uitbreiding België, als nieuw te ontdekken luxebestemming in de markt te zetten, vertelt Sophie Clarke, marketing director bij Corinthia. Om de opening van Corinthia Brussels kracht bij te zetten organiseerde ze events in Las Vegas, New York, Dubai en Parijs. Dîners à quatre mains met David Martin en Christophe Hardiquest, de sterrenchefs die elk ook een restaurant in het hotel uitbaten. Er waren bloemen van Daniel Ost, kaarsen van Baobab, chocolade van Pierre Marcolini, lederwaren van Delvaux. Het doel: Belgische excellentie tentoonstellen. ‘Dat publiek heeft geen idee dat het oudste luxelederwarenhuis van Europa niet Hermès, maar Delvaux is. Er valt hier voor hen zoveel te ontdekken.’
Dit alles is trouwens niet alleen positief voor het ultraluxesegment, weet Matthias De Caluwe, CEO van Horeca Vlaanderen. ‘Dergelijke hotels kunnen voor een hele stad een surplus betekenen. Zo worden we regelmatig benaderd door internationale organisaties die een bestemming zoeken voor een event. Voor sommige is de aanwezigheid van die topcategorie superior plus een absolute voorwaarde. Ze willen op het vlak van budget een zo ruim mogelijke keuze aan hun gasten bieden. Als de top ontbreekt, kijken ze uit naar een andere stad die zo’n waaier wel aanbiedt.’
Lees ook: Getest: 5 gezinsvriendelijke designhotels in Europa
Een knoop aannaaien
Zoveel luxe, terwijl de wereld sinds de pandemie gebukt gaat onder torenhoge inflatie en dito besparingen, hoor ik je misschien denken. Professor Van der Borg: ‘Ook in de toeristische vraag valt een groeiende polarisatie op te merken. Enerzijds is er een sterke vraag naar budgetproducten. Denk maar aan lowcostvluchten, de populariteit van couchsurfen of vakanties met de camper. Daartegenover tekent zich een even grote vraag naar ultraluxueuze producten af. De piek in grand hôtels met al hun pracht en praal hoort daarbij, maar ook de groeiende populariteit van privévliegtuigen, jachten of zeilboten.’ De vraag mag aan de basis dan extreem verschillen, weet Van der Borg, wat we zoeken op vakantie is voor alle toeristen in se hetzelfde. ‘Authenticiteit en uniciteit. Beide extremen bieden dat elk op hun eigen manier. Hotels, eigenlijk alle horeca, die anoniem, nep of als dertien-in-een-dozijn aanvoelen zullen aan belangstelling verliezen.’
Superior plus
Hoe een grand hôtel zoals Corinthia Brussels zich op die vlakken onderscheidt van de andere lifestyle- of luxehotels in de hoofdstad? Simon Casson: ‘Wat een goed hotel grand maakt, boven op de erfgoedlocatie die ook een rol speelt, zijn de mensen die er werken. Het gaat om de manier waarop het personeel op een wens anticipeert, tot het uiterste gaat om een memorabel moment te creëren, vriendelijk, warm en menselijk diensten verleent.’ Het gaat om een bepaalde intuïtie, een attitude. Het talent hebben om opportuniteiten te zien waarmee je mensen heel persoonlijk kunt verrassen. In de kamer een losse knoop op een jas opmerken en die weer aannaaien, een pashmina aanbieden als je iemand ziet rillen. ‘Een welvarende reiziger kan zich immers elk hotel permitteren, maar de punten die ik zonet opsomde zijn net onbetaalbaar als ze goed, spontaan en oprecht worden uitgevoerd. De uitdaging voor een hotel als het onze is dan ook om een omgeving te creëren waarin het personeel dat met enthousiasme kan en wil doen.’
Het hotel in kwestie telt 126 kamers, waarvan de prijzen variëren tussen de 750 en 20.000 euro per nacht. Dubbel zoveel personeelsleden staan dag en nacht klaar voor hun gasten. Een dergelijke verhouding behoort, gezien de arbeidskosten die daarmee gepaard gaan, tot de uitzonderingen in België.
Rijke rappers
Honderd jaar geleden was de toegang tot grand hôtels alleen voor de elite weggelegd. In Engeland werden ze dan ook in de volksmond monkey houses genoemd. Want hoewel ‘het gepeupel’ op afstand werd gehouden, zagen ze wel kans om door de vensters de aristocraten, diva’s en filmsterren die nipten aan hun afternoontea te bewonderen of te beschimpen, net zoals in de zoo. In de grand hôtels van vandaag is van die klassensegregatie en stiff upperlip-mentaliteit nog weinig sprake. Bang zijn om buitengekeken of verjaagd te worden als je de lobby van zo’n hotel binnenwandelt zonder dat je er een kamer hebt of een dure outfit draagt, is niet nodig. Althans niet in deze Astoria 2.0. Vanwaar die kentering? Professor Van der Borg: ‘Het sociaal-economisch profiel dat lange tijd werd gehanteerd om te voorspellen welke producten op basis van inkomen worden geconsumeerd, is achterhaald. Het is complexer dan dat geworden. De superrijken boeken evengoed een camper of gaan op een wandelvakantie. Wie niet zo vermogend is, spaart of gaat misschien zelfs een lening aan om een paar nachten in een luxehotel te kunnen ervaren. Bovendien zijn de superrijken van vandaag rappers of profvoetballers, influencers of cryptomiljonairs. Geen edelen. Er zijn zo veel verschillende soorten luxereizigers en die hoeven bij wijze van spreken niet allemaal met mes en vork te kunnen eten.’ Die formele verschuiving vindt Simon Casson alvast positief: ‘Mahatma Gandhi zei ooit: “Een gast is geen onderbreking van ons werk. Hij is het doel ervan. We bewijzen hem geen dienst door hem te dienen. Hij bewijst ons een dienst door ons daartoe de gelegenheid te geven.” Kortom, ik wil dat een jongeman met lang haar en tattoos zich in onze hotels even welkom voelt als een man in das en pak of iemand die eruitziet als Mark Zuckerberg. Los van hoeveel hij verdient en wat zijn jobtitel is.’
Grand service voor iedereen
Net zoals je je bij Chanel misschien geen volledige outfit kunt permitteren maar wel een lippenstift, kun je in het Corinthia Grand Hotel Astoria Brussels zonder een kamer te boeken alsnog dezelfde grand service ervaren terwijl je een cocktail drinkt in de bar van Hannah Van Ongevalle, een namiddag doorbrengt in de spa van 1200 m2, intekent op een workshop of komt winkelen in de conceptstore met uitsluitend Belgische merken.
De luxeketen ijvert intussen om met zijn Brusselse vestiging het prestigieuze palace-label van Frankrijk naar België te halen. Het is voorbehouden aan ‘superior plus’ hotels die hun klanten uitzonderlijke diensten aanbieden. Slechts 31 hotels behoren momenteel tot deze categorie. Simon Casson: ‘We nemen maar al te graag de rol van pionier op om het pad te effenen voor een nieuw luxetijdperk in Brussel.’
Lees ook: That seventies hotel: in deze 5 hotels reis je terug in de tijd
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
