Wat een droomreis: waarom mensen steeds vaker op vakantie gaan om te slapen 

Slapen op vakantie? Tot voor kort vonden we het tijdverspilling. Vandaag tillen AI-bedden, prikkelarme kamers en ondergrondse coconhotels slaaptoerisme naar een hoger niveau. Zorgt het écht voor betere nachten?

Het is zaterdagochtend 7u45 en ik word wakker zonder wekker. Ik heb bijna negen uur lang heerlijk geslapen. Tijd om de jaloezieën op te trekken en te genieten van het uitzicht: groen, water en een streepje architectuur. Ik bevind me in het hotel Mix in Watermaal-Bosvoorde, in het voormalige gebouw van Royal Belge. In plaats van een wilde vrijdagavond op café, heb ik mezelf de Lazy Stay-overnachting cadeau gedaan (vanaf 99 euro). Mijn avondactiviteiten bestonden uit dineren, wellness (sauna, ijsbad, zwemmen, stoombad, repeat), lezen (Beneden in het dal van Paolo Cognetti) en stretchen (op je kamer vind je een yogamatje en instructies).

Bij Mix zit alles onder één dak, van restaurant tot wellness en gym, dus ik hoef het gebouw niet te verlaten. Ook vandaag blijf ik nog rondhangen in het hotel, want ik heb gekozen voor een late check-out. Nog een hele dag chillen, zodat ik ook vanavond weer heerlijk ga slapen.

Had je me een paar jaar geleden gezegd dat ik naar Brussel zou komen om te slapen en rusten, dan zou ik wellicht met m’n ogen hebben gerold. Hoezo, slapen? Het recept voor een geslaagde trip bestaat toch uit zoveel mogelijk zien en ervaren?

Liever slaap dan avontuur

Ik blijk niet de enige die reizen rond een kwalitatieve nachtrust plant. Slaaptoerisme zit in de lift. Wereldwijd spelen hotelketens in op de groeiende vraag van reizigers naar een betere nachtrust. Dat hoeft niet te verbazen. We zijn moe. Overprikkeld. In België alleen al heeft een op de drie mensen last van slaapproblemen, zo blijkt uit cijfers van het Vlaams Instituut Gezond Leven en de KULeuven. Wie lijdt aan chronische slapeloosheid heeft bovendien een verhoogd risico op andere aandoeningen, zoals depressie.

Uit een recent en internationaal slaaponderzoek van de Zweedse meubelgigant Ikea, waar ook Belgen aan deelnamen, blijkt dat maar liefst 49 procent van onze landgenoten liever goed slaapt dan een sociale activiteit bij te wonen. Opvallend: het percentage ligt zelfs hoger bij jongeren tussen 18 en 24 jaar (47 procent) dan bij 65-plussers (44 procent).

Al die berichten ontgaan ook de hotelsector niet. Volgens het Hilton 2024 Trends Report is de belangrijkste reden om te reizen tegenwoordig niet avontuur of cultuur, maar simpelweg uitrusten. Helemaal nieuw is slaaptoerisme niet. In de hotelwereld zijn kussenmenu’s, verduisterende gordijnen, oordopjes, slaapmaskers en verstelbare lattenbodems al enkele decennia evident. Maar veel hotels, vooral in het luxesegment, gaan tegenwoordig een pak verder en proberen zich daarmee te onderscheiden van de ervaringen die gasten bij Airbnb of initiatieven als huizenruil krijgen.

Hoogbegaafd bed

Technologie speelt daarin een belangrijke rol. In de VS zet de Amerikaanse beddenproducent Bryte, met hoofdzetel niet toevallig in Silicon Valley, de hotelwereld op zijn kop met AI-gestuurde matrassen van ruim zesduizend euro. Het bed past zich automatisch aan je bewegingen aan, wat een diepe slaap zou optimaliseren. Door de matras te koppelen aan je smartphone kun je met apps als Somnify je bewegingen koppelen aan natuurgeluiden, zoals kosmische klanken of krakende sneeuw.

Hotels zoals Park Hyatt in New York en in Chicago bieden suites met Bryte-bedden aan (tussen 600 en 1000 euro per nacht). Maar naast de technologische snufjes krijgen gasten ook het oldskool advies om voor het slapengaan de kamertemperatuur op 20 graden te zetten, een ontspannend kruidenbad te nemen en kamillethee te drinken.

‘Zelfs op vakantie op de mooiste plekken slapen mensen niet per se optimaal’, weet ook Mark Sands, vicepresident Wellness bij Six Senses, een internationale keten van luxeresorts, waarvan zeven op locaties in Europa. ‘Daarom gingen we een samenwerking aan met de internationaal gerenommeerde Amerikaanse slaapexpert Michael J. Breus. Zo ontstond het Sleep with Six Senses-programma, dat we elk jaar verfijnen’, vertelt hij.

Ook hier wordt technologie ingezet om de slaapomstandigheden van gasten te verbeteren. Wie bijvoorbeeld voor drie nachten het Sleep with Six Senses-programma volgt in Ibiza (835 euro voor drie dagen), slaapt niet alleen in een luxueus bed van duurzame materialen. Gasten krijgen ook begeleiding van een slaapambassadeur en kunnen via een slaaptracker hun nachtrust laten monitoren. Daarbij wordt een breed scala aan parameters gemeten, zoals de verschillende slaapfasen, hartslagvariabiliteit en zuurstofniveaus in het bloed. ‘Vervolgens krijgen gasten gepersonaliseerd advies om hun slaapkwaliteit te verbeteren, bijvoorbeeld door sport, spabehandelingen en slaapvriendelijke voeding, rijk aan ingrediënten als magnesium, melatonine en L-tryptofaan’, zegt Sands. ‘Een holistische aanpak staat centraal. Na een goede nacht maken we betere keuzes en presteren we beter. Daaraan kunnen bijdragen, dat is waar we als luxehotel naar streven.’

Stretchen & slapen

Luxeresorts experimenteren dan weer met slaapretreats van vijf of meer dagen. In het luxehotel Lefay Resort & Spa aan het Italiaanse Gardameer heb je een vijfdaagse slaapkuur ‘Il Sentiero di Hypnos’ vanaf 3450 euro. Shanti Maurice in Mauritius biedt een ‘Shanti Sleep & Recovery package’ aan vanaf 2830 euro. En wie een kleine 10.000 euro heeft, kan in Thailand bij luxeresort Kamalaya Koh Samui voor 21 dagen het ‘Sleep Enhancement’ programma volgen, in een decor dat veel weg heeft van het hotel in The White Lotus. Tijdens al deze retreats gaan gasten onder begeleiding van diëtisten, therapeuten en gezondheidscoaches op zoek naar de essentie van hun slaapproblemen, aangevuld met een uitgebreid aanbod aan spa- en wellnessbehandelingen.

Maar soms zijn een paar stretchoefeningen al doeltreffend genoeg. Daar zijn ze tenminste van overtuigd bij Nobu Hospitality, een internationaal netwerk van toprestaurants en hotels, opgericht door de Japanse meesterchef Nobu Matsuhisa, met acteur Robert De Niro als medeoprichter. ‘Omdat onze oprichter, chef Nobu Matsuhisa, dagelijks tijd vrijmaakt voor ademhalingsoefeningen, meditatie en stretchen, vind je op de bedden in alle Nobu-hotels drie eenvoudige ademhalings- en stretchoefeningen om beter in slaap te vallen’, zegt Sara Vas, hotelmanager van Nobu Barcelona (vanaf 249 euro per nacht).

‘Tijdens onze turn down service wordt de kamer voor gasten klaargemaakt voor de nacht: de gordijnen gaan dicht, de ideale slaaptemperatuur wordt ingesteld en sfeerverlichting gaat aan. Maar naast een goed bed en knusse kamer is het net zo belangrijk om je lichaam en geest mentaal voor te bereiden op de nacht. Ook als team starten we elke dag met rekoefeningen. In een sector die altijd aanstaat is het cruciaal om bewust rustmomenten in te bouwen. Je slaap verbeteren begint bij wat je overdag doet.’

Of ze bij Nobu merken dat reizigers de laatste jaren hogere verwachtingen hebben rond een goede nachtrust? ‘Toch wel’, zegt Vas. ‘Slaap wordt niet langer gezien als de uren die je doorbrengt in bed, maar als een belangrijk onderdeel van een gezonde levensstijl, ook op reis. Reizigers willen weten wat voor linnengoed we gebruiken, wat de luchtverstuiver in de kamer doet en welke wellnessbehandelingen het meest helpen om te ontstressen. In onze spa bieden we een Sleep Well Ritual (205 euro) aan: een combinatie van een massage en gelaatsverzorging met natuurlijke producten, aangevuld met, opnieuw, die zachte rekoefeningen.’

Rust in je hoofd

Een andere manier om beter in te dommelen is prikkels elimineren. Bij Post Ranch Inn, gelegen op de kliffen van de Big Sur in Californië, heb je geen televisie of alarmklok op de kamer als je het slaapprogramma volgt.

In het Zwitserse hotel Tschuggen kun je kiezen voor het ‘droombutler’-programma. Naast wellnessbehandelingen en slaapbevorderende maaltijden, geserveerd in je kamer, liggen er ‘slaapverhalen’ op je bed, gekozen om je gedachten tot rust te brengen.

Bij Mix in Brussel duurt het een hele tijd voor we doorhebben dat het tv-toestel verstopt zit in een mooie houten wandkast. ‘Welzijn is onze hoofdfocus’, zegt Julie de Troostembergh, marketingmanager bij Mix. ‘Daarom bieden we verschillende prikkelarme initiatieven aan, zoals een yogamat op de kamer met QR-code voor stretchoefeningen, voor wie een groepsles te druk vindt. Er is ook een wellbeing bar: een minibar, maar dan met een slaapmasker, kamerspray en schoonheidsproducten. Eind dit jaar opent ook onze nieuwe, stille wellness speciaal voor hotelgasten.’

In Londen Zedwell kun je na een dagje citytrippen ontprikkelen in coconkamers, zonder ramen en andere afleiding. Een nieuwe vestiging ligt zelfs volledig onder de grond. Al kan dat volgens reviews van gasten ook z’n nadelen hebben: de voorbijdenderende metro zou de rust verstoren en wie claustrofobie heeft, boekt hier best geen overnachting.

De ‘beste’ matras?

Wat vinden slaapexperten van de opmars van slaaptoerisme? Slaapneurowetenschapper dr. Els van der Helm begrijpt de populariteit: ‘Het voordeel van zo’n reis is dat het je opnieuw doet stilstaan bij het belang van slaap en dat het je de kans geeft om bij te tanken. Maar reizigers moeten weten dat de effecten van heel wat slaapvoorzieningen die hotels aanbieden beperkt wetenschappelijk onderbouwd zijn. Veel hotels adverteren met de “beste” matrassen en een keuze aan kussens. Maar wat comfortabel is, blijft persoonlijk en is voor elke mens anders.’

Ook waarschuwt Van der Helm voor een kortstondig effect: ‘Veel mensen voelen zich op vakantie beter, maar vallen thuis terug in oude patronen. Alleen wie nieuwe slaapgewoontes thuis doorzet, ervaart langdurig voordeel.’

Psychiater prof. dr. Maarten Van Den Bossche, verbonden aan het UPC KU Leuven, ziet nog een valkuil: ‘Slaaptoerisme is geen oplossing voor een chronisch slaaptekort. Vanuit cognitief gedragstherapeutisch perspectief is het beter om echte slaapproblemen thuis aan te pakken in plaats van in een perfecte hotelkamer. Minder schermtijd, stress en verplichtingen op vakantie kunnen uiteraard wel helpen om sneller en langer te slapen. Daar zijn extra’s zoals meditatielessen of AI-gestuurde bedden niet eens voor nodig.’

Voordat je vijfhonderd euro uitgeeft aan een hotelkamer in de hoop geweldig te slapen, heeft Van Den Bossche nog een gratis tip: ‘Onze slaap is fysiologisch eigenlijk heel goed geregeld. Het is een natuurlijk proces dat vanzelf gaat en je niet echt kunt forceren. Slapen we een paar nachten minder goed, dan compenseert het lichaam dat doorgaans zelf door de volgende nachten wat dieper en langer te slapen – als we tenminste tijd maken om naar ons lichaam te luisteren. Een slaapvakantie kan dus inspireren en deugd doen, maar de echte uitdaging ligt toch in wat je thuis doet. Elke nacht opnieuw.’

Tips voor de beste nachtrust … bij je thuis

Laat je budget een slaapvakantie niet toe? Met deze tips van slaapexperten zorg je thuis voor een verkwikkende nachtrust.

TIJD

– Regelmaat is belangrijk voor een goede slaaphygiëne. Probeer zoveel mogelijk op een vast uur te gaan slapen en op te staan.
– Het is een fabeltje dat we slaap kunnen inhalen door ‘bij te slapen’. Een slaaptekort laat langzaam sporen na op je gezondheid en concentratie.
– Ontdek je ideale aantal uren slaap. De meeste mensen hebben 7,5 uur nodig. Studies tonen aan dat onder meer rijprestaties significant verslechteren bij minder dan zes uur slaap. Maar ook te lang slapen en je slaap uitrafelen is niet ideaal en kan je suf maken.

GEWOONTES

– Je bed is je bureau niet. Zorg dat je je bed associeert met rust. Mails checken, je werkplanning maken of huishoudelijke taken overlopen: niet geschikt voor de slaapkamer.
– Zorg voor een gepersonaliseerd slaapritueel. Om goed te slapen, moeten er een aantal processen in je lichaam vertragen of dalen: je hersenactiviteit, ademhaling en hartslag, en je lichaamstemperatuur. De ene persoon komt tot rust met een boek, de ander is gebaat bij meditatie. Zoek uit wat voor jou werkt.
– Sporten is gezond en genoeg beweging overdag stimuleert een goede nachtrust, maar vermijd intensieve activiteiten ’s avonds laat.
– Plan je avondmaal goed in. Vlak na het eten gaan slapen is niet slim, naar bed gaan met honger evenmin.
– Als we ’s avonds moe worden, komt er veel melatonine vrij, de stof die ervoor zorgt dat we in slaap kunnen vallen. Blauw licht gaat de productie van melatonine tegen, dus leg je gsm, laptop en tablet tijdig aan de kant.
– Zorg voor genoeg daglicht overdag. Probeer dagelijks minstens dertig minuten buiten te zijn, bij voorkeur in de ochtend.

SLAAPKAMER

– Heb je het gevoel dat je matras, dekbed of kussen aan vervanging toe is? Let tijdens vakanties of overnachtingen bij vrienden goed op of je lekker slaapt op een ander type kussen of matras. Hotels bieden vaak de nieuwste beddentrends aan, maak daarvan gebruik om uitgebreid te vergelijken met je eigen bed.
– Licht en geluidshinder kunnen stoorzenders zijn voor je slaap. Verduisterende gordijnen houden licht buiten, maar lawaai heb je minder in de hand. Misschien is een andere ruimte in je woning wel stiller dan je huidige slaapkamer? Of kunnen nieuwe ramen soelaas brengen? Of misschien helpen oordoppen je nachtrust wel vooruit.
– Je huis goed verluchten is belangrijk voor je gezondheid en je nachtrust.
– De ideale temperatuur om te slapen ligt tussen zestien en twintig graden.

Lees ook: Houten hemelpaleis: 3 bergchalets uit het hoogste luxesegment