Uitsterven van diersoorten gaat steeds sneller

De zogenaamde zesde uitstervingsgolf vertraagt niet, waarschuwt een internationaal onderzoek naar bedreigde diersoorten. Integendeel: diersoorten sterven nog sneller uit dan tot nog toe werd aangenomen.

In 2015 verraste een wetenschappelijk rapport de wereld, toen de auteurs waarschuwden dat de mens een zesde massa-uitsterving in gang had gezet. Nu, vijf jaar later, publiceren dezelfde auteurs een update van hun onderzoek, en die is niet hoopgevend. Het uitstervingspercentage is waarschijnlijk veel hoger dan eerder werd aangenomen, het vermogen van de natuur om essentiële diensten te voorzien aan de mensheid wordt steeds meer aangetast.

De nieuwe paper, die deze week gepubliceerd werd in Proceedings van de National Academy of Sciences, geeft aan dat de handel in wilde dieren en andere menselijke invloeden honderden soorten hebben uitgeroeid en nog veel meer soorten snel op de rand van uitsterven hebben gebracht.

De wetenschappers schatten dat in de hele twintigste eeuw minstens 543 gewervelde landsoorten uitstierven. In de komende twee decennia zullen bijna evenveel soorten uitsterven, waarschuwen de onderzoekers.

Covid-19

Tot de gevolgen daarvan behoren ook bedreigingen voor de menselijke gezondheid, zoals decovid-19-pandemie, aldus de onderzoekers. ‘Wanneer de mensheid populaties en soorten andere wezens uitroeit, zaagt ze de poten af waarop ze zit en vernietigt ze cruciale delen van het systeem dat ons onderhoudt’, zegt Paul Ehrlich, hoogleraar aan de Stanford School of Humanities en een van de auteurs van de studie. ‘Het behoud van bedreigde soorten moet tot een nationale en wereldwijde noodsituatie uitgeroepen worden door regeringen en instellingen, gelijk aan DE klimaatverstoring waaraan het is gekoppeld.’

Door menselijke druk, zoals bevolkingsgroei, vernietiging van habitats, de handel in wilde dieren, vervuiling en klimaatverandering worden duizenden soorten over de hele wereld ernstig bedreigd. Ecosystemen, van koraalriffen en mangrovebossen tot oerwouden en woestijnen, zijn afhankelijk van de langzaam ontwikkelde relaties tussen soorten om hun werking te behouden en ze veerkrachtig te maken tegen veranderingen. Zonder die veerkracht zijn ecosystemen steeds minder in staat om een stabiel klimaat te behouden, drinkwater te leveren, gewassen te bestuiven en de mensheid te beschermen tegen natuurrampen en ziekten, schrijven de onderzoekers.

Laatste kans

De wetenschappers onderzochten verspreiding van ernstig bedreigde soorten en besluiten dat 515 soorten gewervelde landdieren – 1,7 procent van alle soorten die ze hebben geanalyseerd – op het punt van uitsterven staan. Dat betekent dat er minder dan duizend exemplaren over zijn. De meeste bedreigde soorten zijn volgens de studie geconcentreerd in tropische en subtropische gebieden die zijn aangetast door menselijke aantasting.

‘Wat we doen in de komende twee decennia zal het lot van miljoenen soorten bepalen’, zegt hoofdauteur Gerardo Ceballos, onderzoeker aan het National Autonomous University of Mexico’s Institute of Ecology. ‘We staan voor onze laatste kans om ervoor te zorgen dat de vele diensten die de natuur ons biedt niet onherstelbaar worden gesaboteerd.’

Het verlies van bedreigde wezens kan volgens de onderzoekers een domino-effect hebben op andere soorten. De overgrote meerderheid – 84 procent – van soorten met een populatie onder de 5000 exemplaren leven in dezelfde gebieden als soorten met een populatie onder de 1000. Daardoor dreigt een kettingreactie waarbij het uitsterven van één soort het ecosysteem destabiliseert, waardoor andere soorten een hoger risico op uitsterven lopen.

‘Uitsterven leidt tot uitsterven’, besluiten de auteurs van het onderzoek. Vanwege deze bedreiging roepen ze op dat alle soorten met een populatie van minder dan 5.000 worden vermeld als ernstig bedreigd op de Rode Lijst van de Internationale Unie voor het Behoud van de Natuur (IUCN).