Te laat voor Groenland: ijskap onherstelbaar gekrompen

Het smelten van de ijskap van Groenland is wellicht al onomkeerbaar, ongeacht hoe goed of snel we de klimaatopwarming aanpakken, suggereert nieuw onderzoek. Toch blijft snelle klimaatactie hier onontbeerlijk, ook voor wie niet op de Noordpool woont.

Dode kanarie

Wetenschappers bestudeerden gegevens van 234 gletsjers in het Noordpoolgebied en ontdekten dat de jaarlijkse sneeuwval niet langer voldoende is om ze te voorzien van voldoende sneeuw en ijs om het smelten in de zomer te compenseren. ‘Groenland is de kanarie in de koolmijn, en de kanarie is op dit moment al zo goed als dood’, omschrijft glacioloog Ian Howat van de Ohio State University het. Het smeltwater laat de wereldzeeën nu al gemiddeld een millimeter per jaar stijgen. Als al het ijs van Groenland verdwijnt, stuwt het water de zeespiegel gemiddeld zes meter hoger – genoeg om kuststeden over de hele wereld onder te zetten. Dat proces zou wel tientallen jaren duren.

‘Wat in het poolgebied gebeurt, blijft niet in het poolgebied’

Wetenschappers maken zich al langer grote zorgen over het lot van Groenland. De nieuwe studie suggereert dat de ijskap maar eens om de 100 jaar zal aangroeien – een grimmige indicatie van hoe moeilijk het is om gletsjers opnieuw te laten aandikken eens ze smelten. Bij het bestuderen van satellietbeelden van de gletsjers zagen de onderzoekers dat gletsjers voor 2000 een kans van 50% hadden om massa bij te kweken, en dat die kans sindsdien afneemt. Die ontnuchterende feiten zouden regeringen moeten aansporen om zich voor te bereiden op de stijging van de zeespiegel, zeggen de onderzoekers. ‘Wat in het poolgebied gebeurt, blijft niet in het poolgebied’, waarschuwen ze.

Te warm, te veel water

De wereld moet dus dringend de klimaatopwarming afremmen: zelfs als Groenland het ijsdeken over z’n twee miljoen vierkante kilometer niet kan terugwinnen, kan het beheersen van de wereldwijde temperatuurstijging de snelheid van het smelten vertragen. ‘Als we aan klimaatactie denken, hebben we het niet over het terug opbouwen van de Groenlandse ijskap’, zegt Twila Moon, glacioloog bij het National Snow and Ice Data Center. ‘We hebben het over hoe de snelheid van het stijgen van de zeespiegel onze gemeenschappen, onze infrastructuur, onze huizen en onze militaire bases bereikt.’

Olie, raketten en Trump

De afgelopen 30 jaar warmde het noordpoolgebied minstens twee keer zo snel op als de rest van de wereld. Het poolijs zakte in juli naar het laagste niveau in veertig jaar. De dooi bracht meer water naar de regio. Er konden scheepvaartroutes worden geopend en de belangstelling voor het winnen van fossiele brandstoffen en andere natuurlijke energiebronnen nam toe. Groenland is ook van strategisch belang voor het Amerikaanse leger door het waarschuwingssysteem voor raketten, de kortste route tussen Europa en Noord-Amerika loopt via het poolgebied. Vorig jaar stelde president Donald Trump nog voor om het autonome Deens grondgebied te kopen, maar Denemarken bedankte vriendelijk.