Oekraïne hoopt op werelderfgoedstatus van Tsjernobyl

Maaike Schwering

23-04-2021, 09:40 Bijgewerkt op: 29-04-2021, 09:03

Op 26 april is het 35 jaar geleden dat de kernreactor in Tsjernobyl ontplofte. De Oekraïense overheid wil dat de site een plaats krijgt op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Op 26 april is het 35 jaar geleden dat de grootste nucleaire ramp in de geschiedenis plaatsvond. In 1986 explodeerde één van de reactoren in de kerncentrale in de Oekraïense stad Tsjernobyl, die toen nog tot de Sovjet-Unie behoorde. 31 arbeiders in de kerncentrale en brandweermannen kwamen meteen om het leven. In de jaren daarna overleden nog eens duizenden mensen door kanker die het gevolg was van een te hoge blootstelling aan radioactiviteit. Tot op de dag van vandaag bestaat er discussie over het aantal slachtoffers en de gezondheidsgevolgen op lange termijn.

Na de explosie werd een gebied van dertig kilometer rond de nucleaire site omtruimd en uitgeroepen tot ‘vervreemdingszone’. Deze hele zone werd verboden gebied. Ook de nabijgelegen stad Pripjat, waar destijds ongeveer 55.000 mensen woonden, viel in dat gebied. De appartementsgebouwen, huizen, scholen, ziekenhuizen, zwembaden, het pretpark… alles lijkt bevroren in de tijd.

Doordat de menselijke aanwezigheid min of meer volledig verdween (verboden activiteiten zoals illegale houtkap en stroperij bleven zo nu en dan plaatsvinden), heeft de natuur de vervreemdingszone heroverd. Het wemelt er ondertussen van de herten, wolven, vossen, hazen, elanden, wilde zwijnen, otters, bevers en wilde paarden. Dat is ook te zien in de film ‘Chernobyl Reclaimed: An Animal Takeover’ uit 2007.

Maar ook wat betreft de natuur is nog niet duidelijk wat de invloed van de nucleaire straling op lange termijn precies zal zijn. In de dieren en planten zijn genetische mutaties gemeten, ook al zien ze er normaal uit, en wat de toekomstige gevolgen daarvan precies zullen zijn, weten we nog niet.

Wonen in de zone rond Tsjernobyl is nog altijd verboden, maar korte bezoekjes zijn wel toegestaan. Daar maakten, vóór de uitbraak van de coronapandemie, avontuurlijke reizigers dankbaar gebruik van. Mede door de populaire HBO-serie ‘Chernobyl’ was de site uitgegroeid tot een populaire toeristische attractie met zo’n 120.000 bezoekers per jaar.

De Oekraïense overheid hoopt in de toekomst meer toeristen te trekken en geld te krijgen wanneer de site een plaats krijgt op de werelderfgoedlijst van Unesco. De Oekraïense minister van cultuur Oleksandr Tkachenko zegt erover tegen Reuters: ‘We geloven dat het plaatsen van Tsjernobyl op de Unesco-lijst een eerste en belangrijke stap is op de weg naar het creëren van een unieke bestemming die voor de hele wereld belangrijk is. Het belang van de Tsjernobyl-zone reikt tot ver voorbij de Oekraïense grenzen. Het gaat niet alleen om herdenking, maar ook om geschiedenis en mensenrechten.’