Nieuw onderzoek: 50 miljard vogels in de wereld waarvan vijf soorten met meer dan een miljard exemplaren

Volgens een nieuw ambitieus onderzoek leven er ongeveer vijftig miljard vogels op aarde. Vier soorten komen verreweg het meeste voor en maken met ieder meer dan een miljard exemplaren een behoorlijk deel van de wereldpopulatie uit.

Het leek een bijna onmogelijk onderneming: tellen hoeveel vogels er op aarde leven. Toch begonnen de drie wetenschappers Corey Callaghan, Shinichi Nakagawa en William Cornwell eraan. ‘We hebben ontzettend veel tijd en moeite gestoken in het tellen van mensen, maar we moeten van alle biodiversiteit waar we de wereld mee delen de aantallen kennen’, zegt Callaghan aan National Geographic.

En dus bedachten de drie wetenschappers de beste manier om een goede inschatting te kunnen doen. Ze keken naar de vogeltellingen die wereldwijd worden verricht en verzameld worden op eBird. Deze aantallen vergeleken ze met data verzameld op de professionele vogelwebsites Bird Life International, Partners in Flight en British Trust for Ornithology. Deze gegevens werden vervolgens aangevuld met een algoritme om ook vogels waarover weinig wetenschappelijk onderzoek bekend is, in kaart te brengen. Het onderzoek werd gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences.

Het verbaasde de wetenschappers niet dat er enkele zeer wijdverspreide soorten zijn en daarnaast een groot aantal soorten waarvan er maar weinig voorkomen. Dat is een patroon dat je overal in de ecologie tegenkomt. De wetenschappers kwamen tot de conclusie dat er ongeveer 50 miljard vogels verdeeld over 9.700 soorten in de wereld voorkomen. Die 9.700 soorten bestrijken dan 92 procent van de totale vogelpopulatie. Vier soorten behoren tot de zogenaamde ‘miljardenclub’. Van 1180 soorten (twaalf procent) zijn er minder dan 5.000 vogels. Een vogel wordt door IUCN geclassificeerd als ‘bedreigd’ wanneer er minder dan 2.500 exemplaren van bestaan.

Met stip de meest voorkomende vogel op aarde is de gedomesticeerde kip met zo’n 25 miljard exemplaren, maar dit onderzoek gaat alleen over vogels die in het wild leven. En daar is de huismus met 1,6 miljard de meest algemene vogel. Daarna volgt de spreeuw met 1,3 miljard exemplaren. De derde vogelsoort waarvan er meer dan een miljard voorkomen, is de ringsnavelmeeuw met 1,2 milard en de vierde in de boerenzwaluw met 1,1 miljard.

Ook talrijk zijn de grote burgemeester (949 miljoen), elzenfeetiran (896 miljoen), drieteenmeeuw (815 miljoen), strandleeuwerik (771 miljoen), bonte stern (711 miljoen) en savannahgors (600). Tijdens de vogeltelling in Vlaanderen die dit jaar in januari plaatsvond, werd de huismus het meest geteld: de vogel die volgens dit onderzoek het meeste voorkomt in de wereld. Op de tweede plaats eindigde de koolmees waarvan er wereldwijd zo’n 60 miljoen (116e plaats in de wereld) voorkomen. De vink is de derde meest voorkomende vogel in Vlaanderen, in de wereld staat de vogel met 48 miljoen exemplaren op de 146e plaats.

Daar staan soorten tegenover waarvan er nog een handjevol over is. Het gaat dan meestal om vogels die maar in een klein gebiedje voorkomen. Zo zijn er minder dan honderd Chocovireo’s, een zangvogel die enkel in Colombia leeft. Dat geldt ook voor de praslin papegaai die alleen op de Seychellen te vinden is en daar snel in aantal afneemt. Ook de grote grijze kiwi, Javaanse kuifarend en Seychellen torenvalk zijn uiterst zeldzaam.

Lucas DeGroote verbonden aan het Powdermill Avian Research Center van Carnegie Museum of Natural History is onder de indruk van het onderzoek van de drie wetenschappers. ‘Ze hebben er heel goed over nagedacht en zoveel mogelijk stappen gezet om het in kaart brengen zo precies mogelijk te doen. Om aan bescherming te doen, moeten we weten hoeveel soorten er zijn en wat de trend is. Dit is een goede tool om populaties in de toekomst te meten.’

Een overzicht van de aantallen van alle 9.700 vogelsoorten kan je bekijken op de website van de Proceedings of the National Academy of Sciences.