De duinen aan de Belgische kust ondergaan al enkele jaren een herstelbeurt. Ze zijn ook de perfecte plek voor een heerlijke zomerwandeling. Wij vertellen je waar je de leukste wandelingen kunt maken en tegelijk kunt bijdragen aan de bescherming van onze duinen.
Natuurreservaat De Westhoek: het grootste aaneengesloten duinmassief in De Panne
Het natuurreservaat De Westhoek werd eind december nog verkozen tot Mooiste Wandelplek in West-Vlaanderen 2024, en daar is een reden voor. Het natuurreservaat is niet alleen het grootste aaneengesloten duinmassief van onze kust met zo’n 340 hectare oppervlakte. Het meest westelijke uithoekje van ons land is ook sinds 1935 beschermd landschap, en is sinds 1957 erkend als natuurreservaat wat het tot het oudste reservaat van Vlaanderen maakt.
Je kunt de Westhoek-wandeling van 10,5 km of de ingekorte lus van 7,2 km maken door de bordjes ‘Westhoek’ te volgen. Je start de wandeling vanuit het bezoekerscentrum Duinpanne of je kiest zelf een route. Je komt mogelijk een Schots hooglandrund of een wild konikpaard tegen. Deze wilde grazers helpen mee het natuurgebied te onderhouden en bosontwikkeling tegen te gaan.
Start wandeling: Bezoekerscentrum Duinpanne, Olmendreef 2, 8600 De Panne, duinpanne.be
Blinkaertduinbos: het best ontwikkelde duinbos in Knokke
Het bekendste natuurgebied in Knokke-Heist is zonder twijfel het Zwin. Wie eens wat anders wil, moet zeker een dagje vrijmaken voor het Blinkaertduinbos. Het bos werd midden de negentiende eeuw aangelegd om landbouwgronden tegen opstuivend zand te beschermen. De naam van het bos verwijst naar een kale duin die het zonlicht weerkaatst en een ‘blinkert’ genoemd werd.
Zanderige paadjes slingeren tussen de zomereiken, gewone es en Noorse esdoorn. Er is een bewegwijzerde lus, maar je kan ook de Zwinwandelroute volgen, een wandeling van 13 km die je onder meer langs de Zwinduinen en -polders brengt. De twee speelzone’s in het midden van het bos geven kinderen een plek om naar hartenlust te ravotten.
Start wandeling: Oosthoekplein of Eikenlaan 37-39, 8300 Knokke-Heist
D’Heye: fossiele duinen op de grens van Bredene en De Haan
De fossiele duinen D’Heye zijn minstens duizend jaar oud en zeldzaam. Het beschermd natuurgebied van ongeveer 48 hectare kan je niet zonder begeleiding bezoeken. De bodem bevat veel minder kalk dan de jongere duingebieden aan onze kust. Dat zorgt voor een combinatie van planten die goed gedijen op kalkarme en kalkrijke ondergrond.
Je wandelt door het oudste duinengebied van onze kust doorheen duinen, heide, struiken, akkers en weilanden. Het domein is enkel toegankelijk onder begeleiding van een gids. De rondleiding is gratis en je maakt een afspraak door contact op te nemen met de toeristische dienst van Bredene.
Start wandeling: Batterijstraat, 8450 Bredene
Algemene tips bij duinenwandelingen
– Volg de richtlijnen van het reservaat. Pas op met sigarettenpeukjes en vuur op zonnige en droge dagen. Veiligheid staat voorop.
– Draag geen sandalen of slippers. Duinen bestaan uit heuvels en de wandelingen kunnen daarom best wat inspanning vergen. Het beste schoeisel is een sneaker of lichte wandelschoen. Er komt sowieso zand in je schoenen dus hou daar rekening mee.
– Hou de openingsuren van het reservaat in de gaten. Voor je eigen veiligheid wil je niet alleen ’s nachts in een duinenlandschap stranden.
– Begin ’s morgens of net na de middag aan een duinenwandeling. In zand stappen gaat trager dan op asfalt. Een wandeling van 10 km stap je niet in twee uur, maar reken liever een ruime vier uur, afhankelijk van hoeveel pauzes je neemt.
– Neem een fles water mee. Op warme dagen in zand wandelen is best uitdagend.
Duinenherstel
Het kustnatuurherstelproject LIFE DUNIAS, onder coördinatie van het Agentschap voor Natuur en Bos, ging in 2021 van start en loopt nog tot 2026. Projectcoördinator Reinhardt Strubbe legt uit: ‘de Belgische duinen herbergen een grote diversiteit en woekerplanten bedreigen die diversiteit,’ vertelt Strubbe. ‘Met LIFE DUNIAS maken we de kustduinen vrij van woekerplanten en zetten we in op het herstel van de biodiversiteit in onze duinen. We willen de Vlaamse kunstnatuur terug herstellen.’
Woekeraars
Dat die woekerplanten voor heel wat onheil verantwoordelijk zijn aan de kust, is duidelijk. ‘Woekerplanten als rimpelroos, mahonie, boksdoorn en verschillende soorten cotoneaster maken ondergrondse worteluitlopers en vormen een dicht bladerdek, waardoor er geen zonlicht meer komt op de bodem van tuinen,’ zegt Strubbe. ‘Daardoor verdwijnen zeldzame inheemse soorten zoals het duinviooltje, de bokkenorchis en de kegelsilene. Koop daarom geen woekerplanten in tuincentra. Vaak ontsnappen ze in de vrije natuur en verspreiden ze zich via hun vruchten of hun wortels.’
Herstelwerken in de zomer
Wie graag een duinenwandeling maakt aan de Belgische kust deze zomer, hoeft zich alvast geen zorgen te maken over afgesloten duinen door de herstelwerken. ‘De herstelwerken in de duinen vinden plaats van september tot maart’, vertelt Strubbe. ‘In het broedseizoen en in het toeristenseizoen voeren we alleen nog een paar kleinschalige werken uit.’ Het LIFE DUNIAS-project, dat nog tot 2026 duurt, neemt om die reden verschillende jaren in beslag. ‘We zijn aan de Oostkust gestart, en het kustgebied tussen Knokke en Oostende is al grotendeels vrijgemaakt van woekerplanten’, besluit Strubbe. ‘Aan de westkust starten de werken dit najaar.’
Hoe kan je het herstel van onze duinen ondersteunen? Met deze tips van projectcoördinator Reinhardt Strubbe weet je wat te doen.
- Dump geen tuinafval of etensresten in de duinen. De wortels beginnen te groeien en verspreiden zich razendsnel
- Blijf op de paadjes
- Koop geen woekerplanten in tuincentra. Heel vaak ontsnappen die in de vrije natuur. Check of je planten oké zijn op natuurenbos.be/lifedunias
- Trek zeker niet zelf planten uit de duinen. Het is maatwerk en er is expertise voor nodig om de planten te herkennen. Als je ze zelf uittrekt, blijven er mogelijks wortels in het zand zitten en groeit de plant later toch terug
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
