Marseille s’éveille: op verkenning in de oudste stad van Frankrijk

Een prachtige oude haven, bruisende wijken, moderne musea ondergebracht in architecturale pareltjes. Zon, zee en strand. Michaël Azoulay, oprichter van modemerk American Vintage, gidst ons door de stad die zoveel gezelliger is dan haar reputatie doet vermoeden.

Shutterstrasser… Schutterman… Scutterhof…’ Het woord dat Michaël Azoulay zoekt – en dat wellicht voor iedere Fransman onuitspreekbaar is – is Schuttershofstraat, het adres van een van zijn twee Antwerpse winkels. De succesvolle modeontwerper en zakenman probeert uit te leggen waarom zijn label American Vintage het zo goed doet in België. Iets met kwaliteit, design en oog voor detail.

Het Franse modemerk heeft ondertussen zeven boetieks in ons land en nog eens een dikke honderdveertig in de rest van de wereld. Een gigantisch succes, waarvoor de eerste stap in 2005 gezet werd, in Marseille, Michaëls thuisbasis. Noem het een geslaagd voorbeeld van de Amerikaanse droom. ‘Voordat ik mijn merk oprichtte, heb ik veel in de Verenigde Staten rondgereisd. Dat gaf me een gevoel van vrijheid, het gevoel dat alles mogelijk was en de overtuiging dat je iets van nul kunt opbouwen.’

‘Dat idee is het ‘American’ in American Vintage. Tegelijkertijd is American Vintage Frans. En Marseillais. Dat kosmopolitische kantje van Marseille vind je terug in mijn merk. Ook de cultuur, de vormtaal en de sensualiteit van de stad sijpelen door in American Vintage. En het licht, want dat is hier werkelijk uniek.’

Michaël en ik staan in de wijk Joliette, een ooit verwaarloosde buurt waar grote ferry’s aanmeerden en inscheepten, maar dat anno 2018 een schoolvoorbeeld van gentrificatie is. De grote attractie hier is het enorme winkelcentrum Les Terrasses du Port, waar American Vintage zijn halfjaarlijkse defilé net heeft afgerond. Azoulay staat nog na te genieten. ‘Met American Vintage probeer ik ook Marseille te promoten. Met onze defilés trekken we internationale pers naar de stad en in het hoofdkwartier, op veertig minuten van de stad, werken tegenwoordig mensen uit alle windstreken. Ook dat, die promotie, zie ik een beetje als mijn taak.’

‘Marseille trekt al behoorlijk wat toeristen aan, maar wordt toch nog wat onderschat en ondergewaardeerd. Mensen kennen het misschien van Olympique Marseille, de voetbalclub, of van de reputatie als gevaarlijke stad – wat overigens onterecht is. Marseille is een prachtige stad, een havenstad, een stad met stranden, parken, die geflankeerd wordt door een groot natuurgebied. Het is een kosmopolitische stad met een geschiedenis van 2600 jaar – en dus de oudste stad van Frankrijk. En volgens mij ook een stad met een fantastische toekomst. Het toeristische potentieel is enorm.’

Azoulay gelooft in zijn geboortestad. En vreemd is dat niet. In 2013 kreeg de stad de felbegeerde titel van Culturele Hoofdstad van Europa en openden tien nieuwe culturele sites de deuren, die ook vijf jaar later nog drukbezocht worden. Zo springt op de grens van Joliette en de bekende Vieux-Port (Oude Haven) het MuCEM in het oog, het Musée des civilisations de l’Europe et de la Méditerranée, dat tijdens haar eerste jaar al 2,6 miljoen bezoekers over de vloer kreeg. Het museumcomplex mengt moeiteloos hypermoderne architectuur met historische monumenten.

‘Het MuCEM is een van de absolute must do’s in Marseille, net als de Notre-Dame-de-la-Garde, dat op het hoogste punt van de stad ligt en een fantastisch uitzicht biedt op de gigantische en uiterst gevarieerde stad die Marseille toch is. Daar, aan die basiliek, kun je het begin van de Calanques zien, een kalkmassief in het zuiden van de stad dat in 2012 als nationaal park geclassificeerd werd. Een bezoek aan Marseille is simpelweg niet compleet zonder een bezoekje te brengen aan Les Calanques.’

Het museum, de basiliek en het park zijn niet de enige favoriete hotspots van de modeontwerper. Wie Marseille door de ogen van Michaël Azoulay wil zien, kan niet om deze zestien topadresjes heen.

Le bowl de Marseille – ook wel le bowl Borély of le bowl du Prado genoemd – is een populair en bijzonder kleurrijk skatepark dat in skatemilieus wereldwijd naam en faam heeft. Het zou het meest bekende skatepark van Europa zijn en ligt vlak naast het strand in een buitenwijk van Marseille, tussen het stadscentrum en het nationaal park. (Locatie: 8e arrondissement)

Niet ver van het skatepark, in hetzelfde arrondissement van Marseille, ligt Cité Radieuse, een opmerkelijk bouwwerk van Le Corbusier dat het in 2016 tot UNESCO Werelderfgoed schopte. Het appartementsgebouw op ‘stelten’ werd gebouwd tussen 1947 en 1951 als een soort laboratorium voor nieuwe residentiële woonvormen en is 165 meter lang, 24 meter breed en 56 meter hoog. Het huisvest 337 appartementen, enkele winkels, een boekhandel, een uitgeverij, een bar, een restaurant en een hotel met 21 kamers. De gymzaal op de bovenste verdieping werd in 2013 omgevormd (door de Franse designer Ora Ïto) tot een centrum voor hedendaagse kunst, ook wel het MaMo – Marseille Modulor – genoemd.

Le Vieux-Port is misschien wel het mooiste – en al zeker het meest iconische – gedeelte van Marseille. Het is eveneens een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van de stad. De straten rondom de haven bruisen van het leven. Hier liggen tal van hotels, restaurants en bars (en niet enkel toeristische valkuilen, maar vooral plekken waar locals zelf graag komen), net als de vismarkt die elke ochtend plaatsvindt. (Metrohalte: Vieux-Port – Hôtel de Ville)

In het uiterste zuiden van Marseille nodigt Parc Pastré inwoners en bezoekers uit tot een wandeling of een picknick in een groene omgeving van 112 hectare groot. Het park is eveneens de toegangsweg voor wandelroutes door de Calanques en tegelijkertijd een van de mooiste tuinen van de stad. Parc Pastré is een oase van rust in een bruisende metropool, met in het hart het negentiende-eeuwse Château Pastré. (Locatie: 8e arrondissement)

Met het MuCEM (Musée des civilisations de l’Europe et de la Méditerranée) kreeg Marseille in 2013 een spectaculaire nieuwe skyline. Het was het kroonjuweel van de viering als Culturele Hoofdstad van Europa en na vijf jaar het kloppende culturele hart van de stad. Het museumcomplex herbergt 40.000 vierkante meter aan erfgoed, verdeeld over drie plekken: de moderne J4 gebouwd door de Franse architect Rudy Riciotti, het historische Fort Saint-Jean (deze twee zijn verbonden via een hoge betonnen loopbrug van 115 meter) en het Centre de conservation et de ressources (CCR). Nog tot 12 november loopt in het MuCEM de expo Fan-Tan van Ai Weiwei.

Om Marseille op een andere manier te verkennen, is een boottocht een absolute aanrader. Heel wat bezienswaardigheden zoals het MuCEM, J1, de kathedraal en Les Terraces du Port liggen vlak aan het water. Een leuke halte is Vallon des Auffes, een schilderachtig vissershaventje dat verstopt ligt in een baai langs de Corniche, de vijf kilometer lange boulevard die van de Plage des Catalans (het stadsstrand) tot de Plages du Prado (in de buurt van het skatepark) loopt. Wie honger heeft – en zin in de beste bouillabaisse van de stad – kan hier in het bekende restaurant Chez Fonfon terecht.

Aan de Place de la Joliette zuigt J1 alle aandacht naar zich toe. Deze kunsttempel vond onderdak in een hangar die lange tijd verlaten en verwaarloosd was en kreeg in 2013 – overduidelijk het jaar van de wedergeboorte van Marseille – een tentoonstellingsruimte van 2500 vierkante meter, een boetiek, een boekhandel en een restaurant. De expo’s wisselen zeer geregeld.

Een van de favoriete restaurants van Michaël Azoulay is La Mercerie, in het bruisende arrondissement Noailles (ook de moeite waard om volledig te verkennen). De chef-kok is de Engelsman Harry Cummins, die voordien furore maakte met het rondreizende The Paris Popup.

In een stad in verandering als Marseille hebben heel wat ouderwetse kruidenierszaken het voor bekeken gehouden. Toch zijn er nog een aantal uitstekende en tegenwoordig weer bijzonder hippe kruideniers bij gekomen. Een goed voorbeeld is L’Idéale (Rue d’Aubagne 11), waar heerlijke streekproducten en verfijnde voedingswaren verkocht worden en waar er uitstekend geluncht kan worden. Ook kruidenier Piou (Rue Grignon 70) trekt een cliënteel aan dat geen zin heeft in generische producten uit de supermarkt.

Achter het Centraal Station in Marseille ligt La Friche la Belle de Mai, een soort co-workingspace annex atelier annex evenementenruimte, met een uitzonderlijk dakterras van 8000 vierkante meter dat een uniek panorama op de stad biedt. Op dat dakterras worden niet alleen concerten en dj-sets georganiseerd, maar ook films vertoond op groot scherm. Het is de perfecte plek voor een pastis, een pint of een cocktail. En eventueel een spelletje petanque, dé sport van Marseille.

Maison Empereur is een begrip in Marseille. Op de vraag ‘Wat verkopen ze daar?’ is het antwoord: haast alles. Maison Empereur is een doolhof aan ruimtes, waar kleding, zeepjes, interieurspullen, keukenmateriaal, wijnen, lampen, speelgoed en nog heel veel meer uitgestald staat. Oude trapjes leiden naar verborgen ruimtes waar je thee kunt drinken of een hapje kunt eten. Het Alice in Wonderland-gehalte is bijzonder hoog.

Voor design en decoratie raadt Michaël Azoulay Honoré aan, dé decoshop bij uitstek in Marseille. Honoré is tegelijkertijd een elegant en chic decoratiemerk (van Annick Lestrohan), maar dus ook een mooie boetiek in industriële loftstijl. Hippe stoelen, tafels, lampen, spiegels, servies, textiel en decospulletjes… Het is er allemaal te vinden.

Michaël zou geen goede ambassadeur van American Vintage zijn mocht hij zijn eigen winkels in Marseille niet aanraden. Het zijn er twee: de kleinere herenwinkel en de grotere dameswinkel. Die herenwinkel (Rue Sainte 10) is eigenlijk de meest bijzondere, omdat daar het verhaal van American Vintage in 2005 begon. Het was de allereerste shop van het merk (toen voor dames).

Marseille telt slechts twee vijfsterrenhotels en C2 Hotel is daar eentje van. C2 is gevestigd in een 19de-eeuws herenhuis aan de Pierre Puget-binnenplaats. Een vleugelpiano, originele marmeren vloeren, reliëfsculpturen en fresco’s en bronzen trapleuningen worden er gecombineerd met moderne kunst en design. Op de kelderverdieping ligt een van de mooiste spa’s van Marseille.

New Hotel Bompard is een charmant viersterrenhotel, niet ver van de Corniche. Het is een oase van rust in een groen kader, en dat in het hart van de stad.

NIET TE MISSEN

Wat Marseille zo uniek maakt, is de nabijheid van nationaal park Les Calanques, waar straten en gebouwen plaats ruimen voor hoge kliffen, wandelpaden, kleine dorpjes en azuurblauw zeewater. Koning auto is hier niet welkom (in tegenstelling tot in het centrum van Marseille), wandelaars en fietsers des te meer. Het natuurgebied loopt van in het zuiden van Marseille tot aan het pittoreske dorpje Cassis en herbergt 20 kilometer aan ruwe en adembenemende kust.