Voor veel toeristische diensten is Instagram de kip met de gouden eieren. Eén succesvolle foto op de fotoapp kan voor een toeristenboom zorgen. Maar zijn alle bestemmingen wel opgewassen tegen de nietsontziende macht van Instagram? En welke plekken worden dit jaar ‘Instafamous’?
Voor jonge reizigers zijn Lonely Planets of Trotters lang niet meer dé inspiratiebronnen. Anno 2018 is Instagram een van de grootste leveranciers van reisideeën en kwekers van wanderlust (check maar even de hashtag #wanderlust). De fotoapp staat bol van de imposante watervallen, kraakheldere meren en hagelwitte dorpjes op een of ander oogverblindend eiland.
En opvallend: er is nooit een levende ziel in beeld. In werkelijkheid staan er voor de Skogafoss-waterval in het zuiden van IJsland dagelijks tientallen toerbussen en honderden wagens geparkeerd. Aan het Lago di Braies in Zuid-Tirol vechten elke dag – zelfs in de winter – hordes fotografen voor het beste plekje en is het in het Canadese Banff National Park filerijden om zes uur ’s morgens om de zonsopgang aan het Moraine Lake te zien.
Ik kampeerde niet ver van de Matterhorn. Om vijf uur ’s morgens werd ik wakker van het lawaai. Er stonden tientallen Chinezen rond mijn tent, op zoek naar die fotoplek voor de zonsopgang
Droom of nachtmerrie?
“De droom die Instagram voor toeristische diensten en fotogenieke bestemmingen ongetwijfeld is, kan ook veranderen in een nachtmerrie”, geeft Florian Castlunger, socialmediamanager van Toerisme Zuid-Tirol, toe.
Die Italiaanse regio heeft de laatste jaren fors en met gigantisch succes ingezet op Instagram als marketingtool en herbergt behalve Lago di Braies nog enkele Instafamous plekken: Val di Funes, Seceda, Alpi di Siusi en de Tre Cime di Lavaredo (Three Peaks). Stuk voor stuk fotogra- fische hotspots waar haast iedereen naar hetzelfde kiekje streeft.
“Vijf jaar geleden zag je in het hoogseizoen een handvol mensen aan Lago di Braies. Nu wordt het schertsend het ‘Instalake’ (Instameer) genoemd. De populariteit van die ene plek veroorzaakt files, vervuiling en logistieke problemen, en dat moet je als toeristische dienst ook goed beseffen.”
“Als er dit jaar nog veel toeristen bij komen, moeten we gaan nadenken over een tijdelijke sluiting van het meer, of over vergunningen zoals in een nationaal park. Op dat punt zijn we nog net niet, maar het komt wel dichtbij.”
“Afgelopen zomer was er een discussie over onze toeristische cijfers: is dit genoeg? Willen we echt nog meer toeristen? Maar de gevolgen van Instagram vallen moeilijk af te remmen. Daarom werken we nu alleen nog met Instagrammers die andere delen van Zuid-Tirol laten zien. Weet je dat wij achthonderd kastelen hebben? Nee, natuurlijk weet je dat niet, want die kastelen komen zelden op Instagram.”
The Force Awakens
Een Belg die de kracht van Instagram maar al te goed kent, is Johan Lolos, online beter bekend als @lebackpacker. De Luikenaar heeft in een paar jaar tijd bijna een half miljoen volgers bij elkaar gesprokkeld. Het begon allemaal in Nieuw-Zeeland, in het stadje Wanaka op het Zuidereiland. Toen nog onbekend en onbemind. Tot de landschapsfotograaf de Force – Instagram in zijn geval – losliet op de regio
Iedereen wil dat ene shot dat ze op Instagram gezien hebben. Ze zijn dan vaak verbaasd dat er op die plek zoveel volk staat. Instagram werkt wat dat betreft bijna als een reisgids.
“Ik ontdekte Wanaka tijdens mijn roadtrip door Nieuw-Zeeland en werd meteen verliefd. Omdat ik wilde blijven en al een behoorlijke schare volgers had, ben ik gaan onderhandelen met de lokale toeristische dienst. Ik bood mezelf aan als digitale ambassadeur en in ruil zorgden zij voor mijn accommodatie, een klein studiootje, zeven maanden lang.”
“We organiseerden een succesvolle ‘Instameeting’ met Instagrammers van over de hele wereld. In ruil postten zij twintig foto’s van de streek. En toen ontplofte het, figuurlijk gesproken. Wanaka groeide dat jaar toeristisch gezien met 15%, het sterkste groeicijfer van Nieuw-Zeeland. En dat enkel dankzij Instagram. Wanaka was een pionier op het vlak van influencer marketing. Daarna volgden Australië, Canada, IJsland, de Faeröer en nog later de rest van Europa”, zegt Johan Lolos.
Verzadigingspunt
Die Faeröer vormen een uitstekend voorbeeld van Instafame. Vóór 2015 ging er twee man en een paardenkop op vakantie naar de eilandengroep, nu moeten toeristen er in het hoogseizoen hopen dat er nog een kamer beschikbaar is.
“Via Instagram bereiken we elke dag duizenden mensen over de hele wereld”, aldus Levi Hanssen, contentmanager bij Visit Faroe Islands. “De foto’s op onze eigen account halen een gemiddelde van 9000 likes per beeld. We beseffen dat veel mensen geen idee hebben wat de Faeröer zijn, maar door Instagram verandert dat. In 2017 hebben we een plus van 10% genoteerd in het aantal toeristen.”
“Instagram is een belangrijke reden voor die groei. We werken zelf vaak met Instagrammers en reisbloggers, omdat het effect veel groter is dan reclames op billboards of in magazines. Bovendien is het veel goedkoper.”
“Natuurlijk is het een mes dat aan twee kanten snijdt. Te weinig accommodatie in het hoogseizoen is een probleem, maar het is een positief probleem voor ons. Onze inwoners zijn nog altijd tevreden, omdat we nog veraf zijn van een verzadigingspunt. Hier kun je nog vaak de enige toerist zijn aan de meest populaire bezienswaardigheden.”
Een Belg die dan weer iets te maken heeft met de populariteit van de Faeröer is de Limburger Michiel Pieters (@michielpieters, 106.000 volgers). In het dagelijks leven is Michiel landmeter in het bedrijf van zijn vader, maar in zijn vrije tijd reist hij de wereld af, op zoek naar de meest indrukwekkende landschappen.
Instagram is een belangrijke reden voor die groei. We werken zelf vaak met Instagrammers en reisbloggers, omdat het effect veel groter is dan reclames op billboards of in magazines. Bovendien is het veel goedkoper.
In maart 2016 trok hij met enkele Duitse collega’s naar de Faeröer. “Wij waren toen ongeveer de eerste Instagramfotografen op die eilanden. Ze hadden ook Chris Burkard uitgenodigd, wellicht de bekendste fotograaf op Instagram. Die kerel overstijgt Instagram, met zijn bijna drie miljoen volgers. Hannes Becker is ook zo iemand. Waar die mannen komen, staat het jaar daarna een horde toeristen.”
Slachtoffer van eigen succes
Volgens Michiel Pieters bestaat er wel degelijk iets als een Instagramplek, een plaats waarvan de foto’s automatisch likes genereren. Denk aan Burg Eltz of Slot Neuschwanstein in Duitsland, of het pittoreske dorpje Hallstatt in Oostenrijk. Foto’s van die plekken verschijnen om de haverklap op Instagram.
“Dat zijn ook gewoon zeer mooie plekken”, weet Pieters. “Mensen zien die plekken graag. Als ik een week minder likes op Instagram heb gehad, weet ik dat ik met een foto van zo’n plek kan scoren.”
“Maar wat gebruikers van Instagram natuurlijk niet zien is dat er voor Burg Eltz letterlijk veertig fotografen staan voor dat ene shot. Die plekken worden het slachtoffer van hun eigen succes. Hallstatt bijvoorbeeld wordt onder de voet gelopen door Aziaten.”
“In Zwitserland kampeerde ik niet ver van de Matterhorn in de natuur. Om vijf uur ’s morgens werd ik wakker van het lawaai. Er stonden plots tientallen Chinezen rond mijn tent. Een bus had hen afgezet en ze gingen op zoek naar de beste plek voor de zonsopgang. Dat verpest de hele ervaring. Gelukkig doen veel toeristen geen moeite om een beetje verder te wandelen en op andere plekken te kijken.”
“Iedereen wil dat ene shot dat ze op Instagram gezien hebben. Ze zijn dan vaak verbaasd dat er op die plek zoveel volk staat. Instagram werkt wat dat betreft bijna als een reisgids. Voor mij als fotograaf is het trouwens niet de bedoeling om een plek Instafamous te maken en ervoor te zorgen dat er het jaar nadien een pak meer toeristen staan. Maar ik besef wel dat dat een gevolg is van wat ik doe.”
Chris Burkard en Hannes Becker zijn beroemdheden op Instagram met miljoenen volgers. Waar die mannen komen, staat het jaar daarna een horde toeristen
Populair in 2018
Als populaire Instagramfotografen beseffen dat ze een bepaalde regio naar toeristisch succes kunnen stuwen, dan moeten ze in theorie ook al weten welke bestemmingen aan de beurt zijn en Instafamous zullen worden in 2018.
“Klopt. Wat mij betreft was 2016 het jaar van de Faeröer”, zegt Johan Lolos. “2017 was het jaar van de Faeröer – nog steeds – en van Schotland. En ik ben er vrij zeker van dat 2018 het jaar van Patagonië wordt. Die bestemming gaat ontploffen op Instagram. Ook Groenland zal online veel succes oogsten dit jaar en zal zijn toerisme flink zien toenemen.”
“Ik geloof ook in Aziatische bestemmingen als Kazachstan, Mongolië, Kirgizië en zelfs Georgië. Die landen hebben een enorm potentieel. Als hun toeristische diensten wat geld bij elkaar sprokkelen om een handvol populaire Instagramfotografen te verleiden, dan gaat volgend jaar iedereen daar op vakantie.”
Zijn collega Michiel tipt Nieuw-Zeeland als gigantische bestemming op Instagram in 2018, voornamelijk omdat de bekendste groep van Europese Instagrammers – de German Roamers – er net is geweest.
“Zuidoost-Azië is op het vlak van landschapsfotografie ook nog niet zo bekend. Ik vermoed ook dat de Lofoten dit jaar nog populairder zullen worden. En natuurlijk zullen er ook dit jaar een massa toeristen aan de Skogafoss in IJsland of aan Lago di Braies staan. Ik tip verder Étretat in Frankrijk en de Matterhorn in Zwitserland. Ik ben ook benieuwd naar het Griekse Meteora. Daar ga ik zelf binnenkort heen.”
Hyacint in nood
Hoe zit het met België als Instafamous bestemming? Kan pakweg een dorpje in de Ardennen Instafame vergaren door de juiste fotografen uit te nodigen?
“Dat weet ik wel voor honderd procent zeker”, zegt Pieters. “Als je één goede foto op Instagram kunt posten, dan ligt succes niet veraf. Zo’n kasteel op een klif langs de Ourthe zie ik Instagram nog veroveren.”
Iedereen is meer dan welkom in het Hallerbos. Maar willen we ook volgende generaties laten genieten van de hyacinten, dan moeten de huidige bezoekers de regels van het bos respecteren.
Ook Lolos gelooft in België als bestemming. “Door stadsfotografie zijn bepaalde plekken al enorm bekend op Instagram, denk maar aan de binnenstad van Brugge. Maar zelf heb ik niets met pittoreske steden, mijn focus ligt op landschappen. Op dat vlak heb je het als fotograaf in België natuurlijk minder makkelijk.”
“Maar het Hallerbos ís al Instafamous. Elk jaar in april zie je daar bussen met Chinezen. Ik heb vrienden van over de hele wereld die naar hier komen om het bos te fotograferen. Ik denk dat België nog plekken heeft die veel bekender en populairder kunnen worden. Daarom wil ik een project op poten zetten waarbij ik mezelf opwerp als ambassadeur van België en mijn Instagramvrienden uitnodig om hen hier een week rond te leiden.”
Lolos heeft overschot van gelijk als hij zegt dat het Hallerbos een succes is op Instagram. Maar dat bezorgt de beheerders van het bos ook kopzorgen. “Foto’s die in het voorjaar op sociale media circuleren, wanneer de blauwe hyacinten bloeien, zijn dikwijls genomen door van de officiële wandelpaden af te wijken en tussen de bloemen te gaan staan”, weet Patrick Huvenne, regiobeheerder bij het Agentschap voor Natuur en Bos.
“Maar hyacinten zijn kwetsbaar en wanneer ze een paar keer belopen worden, zijn ze blijvend beschadigd en komen ze het jaar nadien niet meer terug. Dat kan niet de bedoeling zijn. Natuurlijk vinden we het geweldig dat nieuwe media als Instagram ervoor zorgen dat steeds meer mensen interesse krijgen voor de natuur. Iedereen is meer dan welkom in het Hallerbos. Maar willen we ook volgende generaties laten genieten van de hyacinten, dan moeten de huidige bezoekers de regels van het bos respecteren.”
Geitenwollensokken
Ook bij Toerisme Vlaanderen beseffen ze wat Instagram voor een bestemming kan doen. “Uit onderzoek weten we dat de Instagrammability van een bestemming in de top vijf staat van de motieven van jongere reizigers om een bestemming uit te kiezen”, zegt woordvoerder Stef Gits.
Dankzij sociale media merken we trouwens dat het ‘geitenwollensokkenimago’ van wandelen bij jongeren verdwijnt. Wandelen wordt weer hip, dat merken we aan de vele hashtags op sociale media.
“We sturen zelf fotografen op pad om mooie content aan te maken, maar delen ook beelden van anderen via onze account. We zijn nog maar anderhalf jaar bezig met onze VisitFlanders Instagramaccount en hebben in die periode al meer dan 13.600 volgers verzameld.”
Niet slecht, maar peanuts vergeleken met de account van Zwitserland (@MySwitzerland, 240.000 volgers), waar ze al veel langer bezig zijn met Instagram als marketingtool.
Woordvoerster Saar Claeys: “Via influencers kunnen we Zwitserland vanuit een andere invalshoek tonen en enorm veel volgers bereiken. Dankzij sociale media merken we trouwens dat het ‘geitenwollensokkenimago’ van wandelen bij jongeren verdwijnt. Wandelen wordt weer hip, dat merken we aan de vele hashtags op sociale media.
Uiteindelijk komt het natuurlijk allemaal neer op het genereren van meer overnachtingen. Maar een vakantiebestemming kiezen begint bij inspiratie
“Uiteindelijk komt het natuurlijk allemaal neer op het genereren van meer overnachtingen. Maar een vakantiebestemming kiezen begint bij inspiratie. Met onze activiteiten op sociale media willen we net dat doen: inspireren, verrassen en de meest verbluffende kant van Zwitserland laten zien.”
“Dat brengt nog geen echte problemen met zich mee. Alleen een virale post over Verzasca zorgde voor een onvoorziene overrompeling, wat niet in goede aarde viel bij de plaatselijke bevolking.”
“Dat was echter een uitzonderlijk en betreurenswaardig geval omdat de bezoekers weinig respect toonden voor de regio. Het dorp was niet voorbereid op de plotse massale bezoekersstijging. Helaas zijn zulke voorvallen moeilijk in te schatten en amper te voorkomen, maar er zijn hier zeker lessen uit getrokken.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
