‘Een beetje minder op vakantie gaan, een beetje meer mezelf verliezen’

‘Ik probeer me in te beelden welke levenskeuzes ik zou maken mocht ik wekenlang in mijn eentje door een landschap reizen dat mij kan vermorzelen als ik even niet oplet’, schrijft Knack Weekend-redactrice Elke Lahousse.

Blijf ik voor altijd een stadsdame, met haar regeltjes en grenzen, of geef ik me over aan een allesoverheersende romance met de woestijn? Die vraag stelde de internationaal bekroonde ontdekkingsreiziger Arita Baaijens zich drie decennia geleden. Arita is 32 als ze haar vaste job als milieubiologe voor de Nederlandse overheid overboord kiepert om wekenlang door de Egyptische woestijn te trekken met haar kameel Mabrouka. Zowel het dier als het zanderige landschap kent ze amper. Hoewel ze er nooit van droomde om ontdekkingsreiziger te worden, heeft ze een oncontroleerbaar verlangen om door een omgeving te trekken die niet door de mens wordt beheerst. Ze moet en ze zal.

‘Jezus, wat had ik een romantisch plaatje in mijn hoofd!’ vertelt ze deze week in Knack Weekend, terugkijkend op haar eerste woestijnexpeditie. ‘Die kameel had er af en toe geen zin in, liep een keer weg, brulde de hele dag. Ik had een heel lullig kompas en een waardeloze kaart. Ik kon de waterbron niet vinden, was doodsbang. Maar ’s avonds kreeg ik wél wat ik wilde: stilte, sterren aan de hemel, en dat onbeschrijflijke gevoel van desolaatheid.’

Ik vind het een intrigerend verhaal. Arita is een meisje dat plichtsbewust doet wat van haar verwacht wordt – bordje leegeten, carrière maken, er leuk uitzien – tot ze na één reis besluit om echt aan haar leven te beginnen. In de jaren die volgen ontpopt ze zich tot een radicaal vrijgevochten vrouw die door de meest afgelegen plekken op aarde doolt op zoek naar vrijheid en verbinding met de natuur. Bij voorkeur doet Arita dingen waartoe ze zichzelf niet in staat acht. Zo moet de biologe na jaren van kritisch onderzoek onder meer aanvaarden dat de wetenschappelijke manier van denken niet de enige manier is om de wereld te interpreteren.

Je zou kunnen denken: gek mens. Liever gaat ze dood aan de risico’s van haar avonturen dan dat ze een voorspelbaar leven achter de geraniums leidt. Tegelijk blaast haar hartstocht mij van mijn sokken. Arita reist niet om een lijstje must-sees te kunnen afvinken. Met vakantie heeft ze niks. Ze trekt eropuit om een dieper verlangen te bevredigen en overdonderende ervaringen op te doen die goeie verhalen opleveren en aan het denken zetten. Dat haar reizen haar voortdurend tot een nieuwe versie van zichzelf kneden, is evident. ‘Ik ga nooit meer passen in de maatschappij’, zei ze in een radio-interview op Klara.

Ik probeer me in te beelden welke levenskeuzes ik zou maken mocht ik wekenlang in mijn eentje door een landschap reizen dat mij kan vermorzelen als ik even niet oplet. Ik kan me amper voorstellen dat ik erin zou slagen een vuurtje te stoken, laat staan dat ik ooit in een kameel de drager van mijn dromen zou zien. Toch zijn Arita’s verhalen zo om van te smullen dat ze mij inspireren om straks, wanneer we weer mogen, een beetje meer te reizen zoals zij. Een beetje minder op vakantie gaan, een beetje meer mezelf verliezen.