Adembenemende highlands en een vleugje Harry Potter: met de trein naar het Schotse Skye

Door wilde hooglanden en langs fantastische zeezichten: wie met de trein naar het Schotse Skye reist, wordt met veel schoonheid beloond.

“Welkom in Kinloch Lodge!” Barman Dan heeft een smile van oor tot oor. “Champagne?” Wel ja, graag. Ik deed er meer dan drie dagen over om dit heerlijke hotel op het Schotse Isle of Skye te bereiken en zo’n sprankelend glas is de perfecte afsluiter van mijn reis. Die drie dagen hadden niets met vertragingen of stakingen te maken, het was een bewuste keuze. Als dochter van een NMBS-man heb ik een grote liefde voor treinen en een aantal Schotse trajecten staan al decennia op mijn verlanglijstje. Dus plande ik een trage treinreis naar de Highlands en Skye.

Drie dagen eerder…

Ik wandel op een maandagochtend naar het station van Leuven. Een Eurostar later drop ik mijn koffer in mijn Londens hotel en stap ik op een dubbeldekkerbus op zoek naar lunch. Een paar tentoonstellingen, een wandeling langs de Serpentine en een diner in een van mijn favoriete restaurants – 36 uur Londen is net wat ik nodig heb om af te kicken van mijn dagelijkse leven. Dinsdagavond om acht uur leg ik op perron acht van Euston Station aan de treinmanager van de Caledonian Sleeper uit dat ik niet op de eindbestemming in Fort William wil uitstappen, maar een paar stations eerder. Deze nachttrein – volgens Lonely Planet een van de beste ter wereld – doet er meer dan zes uur over naar Edinburgh, om daar gesplitst te worden in drie treinen die verder rijden naar Aberdeen, Inverness en Fort William. Terwijl de zon ondergaat in de Londense buitenwijken, geniet ik in de loungewagon van een glas Isle of Jura-whisky. Misschien ligt het aan de single malt, maar ik voel een soort spanning bij de reizigers. Ik kan er pas later, wiegend in mijn treinbed, de vinger op leggen. Het idee dat we heel Groot-Brittannië doorkruisen zorgt voor opwinding. Dit is niet gewoon vakantie, dit is reizen. De landschappen en plekken die we gaan zien, zijn een cadeau om naar uit te kijken.

Adembenemende Highlands

En wat een cadeau. Als ik op woensdagochtend wakker word, zie ik door mijn raampje vooral voorbijflitsende bomen, maar als de deur van mijn couchette openschuift, valt mijn mond open. De heuveltoppen rond Loch Long zitten in de wolken, het meer is zo glad als een spiegel en reflecteert het dramatische landschap. Ik eet mijn roomservice-ontbijt staand in de gang op, om geen meter van dit uitzicht te missen. De volgende twee uur dartel ik tussen gang en couchette, afhankelijk van waar het mooiste panorama te zien is. Meer dan bij welk ander vervoermiddel ook, gaat het bij treinen niet om de bestemming maar om de rit zelf. En deze West Highland Line is spectaculair. Over het Horseshoe Viaduct maken we een weidse bocht door de vallei van Tyndrum en vanaf Loch Tulla gaat het treinspoor echt door de wildernis, weg van wegen en dorpen. Als we Rannoch Moor doorkruisen, staat een groepje van vijf herten rustig naar de trein te kijken. Om uit te stappen in Corrour, het meest afgelegen treinstation van het land, stap ik tot helemaal achterin de trein. Het perron is namelijk maar één wagon lang. Als de trein wegrijdt, bevind ik me helemaal alleen in 360° adembenemende Highlands. Het contrast tussen de drukte van Londen tien uur geleden en de stille leegheid van dit landschap is overweldigend en ik blijf een minuut of vijf staan, gewoon om te bekomen.

De Hogwarts Express

Dit stationnetje werd eind negentiende eeuw gebouwd, toen landheer Maxwell toestemming gaf voor een treinroute over zijn land op voorwaarde dat hij zijn eigen station kreeg. Het is alleen te bereiken via trein of privéweg, vandaag is het een restaurant en kun je logeren in het seinhuis. Ik parkeer mijn tas naast de toog en na een koffie en wat cake wandel ik in een halfuurtje naar Loch Ossian. Terwijl ik in mijn eentje op de oever van dit meer zit te lezen, mijlenver van de bewoonde wereld, moet ik de neiging onderdrukken om luid “vakantie!” te roepen. Een wandeling en hertenburger later, stap ik op de trein naar Mallaig. Ze zit vol Harry Potterfans, want dit was ook de route van de Hogwarts Express. Hun hoogtepunt is het elegante Glenfinnan-viaduct, en het feit dat we in het volgende station naast de Jacobite staan, de legendarische en toeristische stoomtrein. Maar dit hele stuk West Highland Line doet zijn reputatie van een van ’s werelds mooiste spoorlijnen eer aan. Lochs en ravijnen, bergen en kastelen, en op het laatste stuk magistrale zeezichten – zoals het bij een goed boek jammer is dat het uit is, zo is het bij deze treinrit jammer dat je Mallaig binnenrijdt. Maar het idee van de ferry die me morgen naar Skye zal varen, biedt troost.

Aquarellandschap

Toeterende claxons zijn de soundtrack van mijn laatste stukje traject naar Skye. Veel dure auto’s hebben een alarm dat panikeert op een ferry, zo blijkt. Omdat Skye geen treinen heeft, huur ik een auto. Met dichtgeknepen billen rijd ik aan de verkeerde kant van de weg naar Kinloch Lodge. Luxehotels bestaan in vele genres: klassieke ‘grandes dames’ en designtempels, gouden-kranen-etablissementen en boetiekverblijven. En dan heb je de hotels die je het gevoel geven dat je op bezoek bent bij rijke vrienden met een uitstekende smaak. Kinloch Lodge is er zo eentje. Vijftig jaar geleden opende de Macdonald-familie de deuren van hun hunting lodge aan loch Na Dal voor gasten, en de locatie, gastvrijheid en reputatie van lady Claire in de keuken lokken al een halve eeuw veeleisende gasten. Mijn kamer is de definitie van quiet luxury, de gezellige bar en een salon vol zachte sofa’s vechten met het uitzicht om mijn aandacht, en in de eetkamer houden statige familieportretten iedereen gezelschap. Chef Jordan Webb verricht culinaire wonderen met de uitstekende ingrediënten uit dit deel van de wereld. Eerlijk gezegd zou ik veel meer dan drie dagen gereisd hebben voor een paar nachten op deze plek.

Isabella Macdonald, die opgroeide in dit hotel, deelt enthousiast haar favoriete plekken en adressen op het eiland, en eenmaal ik mijn links-rij-angst overwonnen heb, ga ik op pad. Aan populaire locaties zoals de watervallen van de Fairy Pools, Dunvegan Castle of de rotsformaties van The Old Man of Storr is het druk, maar tijdens de rit naar het vissersdorpje Elgol, op mijn tour rond buureiland Raasay of in Talisker Bay kom ik amper medereizigers tegen. Het regent zes dagen lang, maar Skye is zelfs dan hemels mooi. Dit eiland heeft het soort landschap dat je hartslag vertraagt en je dieper doet ademen. Het soort landschap ook waar aquarelschilderen voor werd uitgevonden. Constant veranderend licht op weidse dalen en grillige bergketens, waziger en waziger naarmate ze verder weg liggen. Intense kleuren ook. Eindeloze tinten groen, paarse heide, oranje zeewier, vuilwitte schapen. Een mens zou van minder aan het schilderen gaan.

De trein is een beetje mediteren

“Het is geen trein voor pendelaars”, lacht Isabella als ik vraag waarom de eerste trein van Kyle of Lochalsh, net over de brug van Skye, naar Inverness pas ’s middag vertrekt. De wagon zit propvol Nederlandse toeristen op een tour door de Highlands. Om eerlijk te zijn: ik vermijd gesprekken, want dan mis ik te veel van het landschap en de Kyle-lijn is even legendarisch als de West Highland-route. Wegens honger stap ik af in het piepkleine Achnasheen, waar ik met een dikke sandwich van het lokale café geniet van het uitzicht. Ik zie van ver een regenbui over de heuvels en heide schuiven en ga schuilen in een bushokje op het perron. Daar krijg ik gezelschap van Ali, die zo graag naar de Highlands op vakantie komt dat hij zijn hond Midge vernoemd heeft naar het irritante lokale insect.

Hij kijkt verbaasd als ik vertel dat mijn reis van Skye naar Leuven een paar dagen duurt. Na Inverness reis ik via Aberdeen en Dundee naar Edinburgh, om dan weer naar Londen en Brussel te sporen. “Te veel treinen voor mij”, lacht hij. Hij heeft het mis, denk ik, als de trein waar ik op zit twee uur later de Moray Firth kruist en Inverness binnenrijdt. Hij is weer te vroeg gedaan, deze rit. Treinen werden gemaakt om te mediteren, vond Brits dichter John Betjeman. Hij heeft een punt. Op de trein schuift de wereld aan je voorbij terwijl je zelf helemaal niets moet doen, en dus kijk je er anders naar. Opmerkzamer, misschien. Toch heeft je hoofd ondertussen ruimte om af te dwalen, en net dat maakt treinuren speciaal. De Britse filosoof Michael Marder bedacht het idee van passagierstijd. Dat is niet exact hoelang een rit duurt, of het vertrekuur, maar je gevoel van tijd als passagier. Misschien lijkt je reis lang, omdat hij saai is of je opgewonden bent voor wie je opwacht in het eindstation. Maar deze paar uren vlogen voorbij, dankzij de schoonheid die voorbijkwam en de mijmeringen die dat opriep. Ik zou met plezier de hele rit naar Kyle of Lochalsh opnieuw doen, nu meteen. Maar dat kan niet, want morgen wacht er weer een trein op me.

Mooiste brug ter wereld

De ritten door Aberdeenshire, Angus en Fife zijn lieflijk, maar missen het spektakel van de Highlands, dus ik haal eindelijk mijn boek boven. Dat gaat de tas weer in als Edinburgh eraan komt en we de monding van de Firth-rivier kruisen over de mooiste brug ter wereld. Ik ben 25 jaar geleden onder de immense, rode Forth Railway Bridge door gevaren op mijn eerste reis naar Schotland, en zette ze meteen op mijn ooit-over-te-rijden-lijst, dus ik ben blij als een kind om de rode pylonen en pijlers te zien voorbijflitsen. Ik stap uit in Waverley, het legendarische station midden in Edinburgh, en twee roltrappen later word ik welkom geheten in The Balmoral door portier Marc, in kilt. Dit is een van de grandes dames, luxehotelgewijs. Het statige gebouw ging begin vorige eeuw open om de chique treinreizigers die de stad aandeden een gepast dak boven het hoofd te geven. De gasten waren illuster, van Laurel, Hardy en Sophia Loren tot de koningin-moeder, en ook vandaag heb ik een bepaald koninklijk gevoel. De badkuip met uitzicht op de Old Town en Waverley helpt, net als de afternoontea met minisandwiches en taartjes in het elegante Palm Court. Als ‘in de watten gelegd worden’ een fysieke vorm had, dan was het dit, denk ik, als Marc me een grote paraplu geeft zodat ik niet al op de eerste meters van mijn stadswandeling doorweekt raak.

Tweede grande dame

Diezelfde Marc draagt de volgende dag mijn tas tot op het perron waar ik de trein naar Londen neem. De vijf uur durende rit naar het zuiden rijgt de bezienswaardigheden aan elkaar. De middeleeuwse gebouwen en moderne bruggen van Newcastle, The Angel of the North van Antony Gormley, het witte kalkpaard van Kilburn, alweer wordt er amper gelezen. Als afsluiter voor mijn ouderwets trage treinreis, logeer ik in een tweede grande dame van een stationshotel. Het St. Pancras Renaissance Hotel is niet bepaald minimalistisch en op weg naar mijn kamer betreed ik een traphal die op een filmset lijkt. Voor de jetset in de jaren 50 het toppunt van glamour werd, was er een train set van rijkelui die in stijl de wereld rondreisden en in hotels als dit logeerden. Na deze reis weet ik dat ook als je nu voor de trein kiest, je voor luxe gaat. Niet omwille van de vijfsterrenhotels – al helpt dat uiteraard – maar omdat het je de kans geeft om verrast te worden, naar sensationele plekken te reizen, van glorieuze landschappen te genieten en fijne mensen te leren kennen. Volgend jaar wil ik exact dezelfde reis maken, maar dan andersom.