Prijzen van Belgische vintagemode gaan door het dak: ‘Ik verkocht een kledingstuk van Martin Margiela om mijn renovatie te betalen’

Weetje voor wie nog een oude Raf Simons in de kast heeft hangen: de prijzen voor Belgische vintagemode gaan door het dak. Wie zijn de kopers en waarom zijn sommige items zo gegeerd? ‘Het label Belgisch is een internationaal keurmerk geworden.’

Een tanktop van Maison Martin Margiela uit de zomercollectie van 1989 staat te koop voor 18.150 euro. Een paar 28 jaar oude witte laarzen van Dirk Bikkembergs heeft een prijskaartje van 4609 euro. Een bomberjack van Raf Simons uit 2001 kost maar liefst 61.600 euro. Een zijden jurk uit een van de eerste collecties van Dries Van Noten wordt verkocht voor 7800 euro. De voorbeelden die een snelle blik op resale platformen zoals Grailed, 1stDibs en Vestiaire Collective opleveren, zijn tekenend voor de sterk groeiende populariteit van vintage Belgische mode. En vooral voor de absurd hoge prijzen die soms gevraagd worden voor items die decennia geleden uitgebracht zijn.

‘Ik ben sinds mijn studietijd bevriend met Martin Margiela en bezit een aantal van zijn eerste designs’, vertelt een ontwerper die anoniem wil blijven. ‘Vorig jaar verkocht ik een stuk om een renovatie te bekostigen. Binnen het uur was de trui weg voor twintig keer meer dan wat ik er ooit voor neergeteld had. Een recenter paar Margiela-laarzen bracht ter vergelijking amper de helft van hun aankoopprijs op.’

Kanye-effect

Van Chanel- en Hermès-tassen is al lang bekend dat ze in waarde stijgen, maar het doorverkopen van Belgische mode voor gelijkaardige prijzen is een recenter fenomeen. ‘Halfweg de jaren 2010 begon Kanye West oude ontwerpen van onder meer Raf Simons en Haider Ackermann te dragen’, legt modearchivist Michael Kardamakis uit. Hij bezit de grootste vintage Helmut Lang-collectie ter wereld en heeft in zijn archief ENDYMA in Berlijn ook stukken van onder meer Raf Simons en Ann Demeulemeester. ‘Tot dan was er slechts een kleine groep liefhebbers die zich op sociale media en gespecialiseerde fora bezighield met het verkopen van Belgische vintage-items. De paparazzifoto’s van Kanye deden de interesse en prijzen exponentieel toenemen, zeker toen in zijn kielzog ook Kim Kardashian en hiphop­artiesten zoals A$AP Rocky en Travis Scott Belgische archiefstukken begonnen te dragen’, zegt Kardamakis.

In 2018 was er een keerpunt toen een bomberjack van Raf Simons uit de wintercollectie van 2001, hetzelfde exemplaar dat Kanye eerder droeg, op Grailed verkocht werd voor 43.000 euro. Het nieuws ging de wereld rond en zorgde voor een ongeziene remonte van vintage Raf en bijgevolg ook van een select clubje andere Belgische ontwerpers.

Maude Van Dievoet en Karina Zharmukhambetova (tevens de modellen op de cover van ‘Mode, dit is Belgisch’, red.) baten de Antwerpse vintagewinkel en het multidisciplinair platform STOF uit. Zij beamen de invloed van celebrity’s. ‘Ze haalden Belgische mode van vroeger uit de niche en maakten haar bekend bij een publiek dat er anders nooit interesse in had getoond. We merken het ook heel concreet: een stuk van Margiela dat Kylie Jenner onlangs droeg, was in een recordtempo verkocht.’

Wat is archiefmode?

Anno 2024 is archiefmode de next big thing. Vooral op TikTok kun je er niet omheen: zo heeft de hashtag #archivefashion intussen bijna 33 miljoen views vergaard. Nog elke dag komen er video’s bij waarin influencers hun archiefvondsten delen. Maar wat is het juist?

Gebald gezegd: vintage kledingstukken uit collecties van ontwerpers of merken die een grote impact hebben gehad op de mode-industrie. Hun extreme waarde wordt bepaald door hun lage oplage en gezegende leeftijd. In theorie komen alle merken in aanmerking, maar in de praktijk wordt archiefmode vooral geassocieerd met een specifieke groep ontwerpers die in de jaren negentig en begin jaren tweeduizend een radicale vernieuwing veroorzaakten. Denk aan Helmut Lang en John Galliano voor Dior, maar ook aan Japanse ontwerpers en opvallend veel Belgische namen zoals de Antwerpse Zes, Martin Margiela, Raf Simons, A.F. Vandevorst, Jurgi Persoons, Lieve Van Gorp en Xavier Delcour.

Mythisch karakter

‘Wat deze ontwerpers onderscheidt, is dat ze met hun creatieve en avant-gardistische insteek de modewereld door elkaar schudden, maar tegelijk collecties creëerden die tot op de dag van vandaag relevant zijn’, aldus Van Dievoet en Zharmukhambetova, die met STOF voornamelijk vintage van Belgische en een aantal Japanse designers aanbieden.

‘Veel ontwerpers van nu zijn sterk beïnvloed door het vroegere werk van de Belgen en daarom zijn deze “oude” stukken zo in trek. Ze hebben de zeitgeist mee, voelen niet gedateerd aan en combineren goed met hedendaagse ontwerpen. Ook al zijn ze soms dertig jaar geleden gemaakt en is de signatuur onderling erg verschillend. De esthetiek van Ann of Dries kun je immers niet met elkaar vergelijken, maar hun ontwerpen zijn even uitzonderlijk en gegeerd.’

David Casavant, een New Yorkse stylist die vroegere ontwerpen van onder anderen Raf Simons verzamelt en die uitleent aan celebrity’s, schrijft een belangrijke rol toe aan de Antwerpse Modeacademie die ‘van het label Belgisch een internationaal kwaliteitsmerk heeft gemaakt en er nog steeds voor zorgt dat Belgische ontwerpers graag gezien en veelgevraagd zijn in het buitenland’.

Al mogen we ook de superieure kwaliteit en innovatieve details van het vroegere werk van de Belgen niet vergeten, meent Kardamakis. ‘Veel stukken uit de jaren negentig en tweeduizend zijn nog met de hand gemaakt. Dirk Bikkembergs liet bijvoorbeeld specifieke ritsen maken en graveren bij een smid. Niemand anders deed dat toen. Jurgi Persoons scheurde, knipte en rukte zelf zijn stukken uit elkaar en zette ze weer in elkaar. Het geeft de ontwerpen een ambachtelijk, bijna mythisch karakter omdat het maakproces zo verschilt van de grootschalige modeproductie van vandaag.’

Subtiele codes

De populariteit van vintagemode zit ook vervat in de cijfers. Zo blijkt uit onderzoek van GlobalData dat de markt in Europa twee keer zo snel groeit als die van nieuwe mode. Tegen 2027 zal het aandeel nog verdubbelen. Ter illustratie: de industrie was vorig jaar 109 miljard euro waard. Dit bedrag zal in slechts drie jaar tijd stijgen tot 200 miljard euro. ‘Het is goed voor de portemonnee’ is de vaakst gehoorde reden om tweedehands te kopen, maar die motivatie gaat voor archiefmode niet op.

‘Wat we hier zien, zijn luxeconsumenten die voor alternatieve statussymbolen kiezen’, vertelt Aurélie Van de Peer, modesociologe aan de KU Leuven. ‘Geen grote logo’s of bekende designs om geld mee te etaleren, maar codes die slechts door een beperkt aantal mensen herkend kunnen worden. De bomberjack die Kanye droeg, ziet er niet duur uit, maar wie herkent dat het een archiefstuk van Raf Simons is, kent de prijs. Dat maakt de wereld van archiefmode erg elitair, want alleen wie veel kapitaal, kennis en tijd heeft om te zoeken, kan deel uitmaken van de groep die deze subtiele codes begrijpt.’

Statuswaarde

Kardamakis heeft moeite met de statuswaarde die tegenwoordig aan archiefmode is gekoppeld. ‘Sinds de interesse van de celebrity’s zijn de prijzen zodanig gestegen dat nog weinig liefhebbers van het eerste uur zich een stuk kunnen veroorloven. En dat is zonde want veel van de historische en emotionele connotaties gaan op deze manier verloren.’ Hij bedacht een hybride aanpak: dubbels in zijn collectie worden verkocht om de huur te kunnen betalen, daarnaast zet hij in op kledingverhuur. ‘Veel ontwerpers gebruiken de service, zoals Raf Simons toen hij aan de slag ging als creatief directeur bij Calvin Klein. Maar ook modestudenten voor researchdoeleinden, die niets te maken hebben met celebrity’s, geld of status. Het is mijn manier om een stukje geschiedenis te bewaren en te tonen aan de komende generaties.’

Bij Van Dievoet en Zharmukhambetova horen we hetzelfde geluid: ‘Een stuk is waard wat het waard is, maar we gaan niet mee in het opbod dat je nu online ziet. Mode, en zeker het Belgische erfgoed, moet voor iedereen toegankelijk zijn, niet alleen voor de elite.’ De stukken die te zeldzaam en bijgevolg te duur zijn om te verkopen, bewaren ze in hun permanent archief. ‘We organiseren er shoots en projecten mee of lenen ze uit aan stylisten voor modereportages, zoals nu voor de ‘Mode, dit is Belgisch’ van Knack Weekend.’

Vintage van morgen

Wie is de koper van archiefmode? Het antwoord klinkt eensluidend: veelal mensen uit de VS of Azië en steeds vaker mannen. De leeftijden variëren afhankelijk van het label. ‘Ik merk een grote interesse van jongeren in stukken van Dirk Bikkembergs vanwege zijn focus op sportswear en logo’s. Dries Van Noten en Martin Margiela spreken juist een iets ouder publiek aan’, zegt Laetitia Jeurissen van vintagewinkel Heterodoxa in Brussel.

Dat leidt ons naar een laatste vraag. Is de waarde van archiefmode meer dan een hype aangedreven door beroemdheden? Casavant wijst erop dat hij al sinds zijn tienerjaren archiefstukken verzamelt. ‘Ik kocht al vintage Raf Simons toen hij nog gezien werd als een opkomende designer. Zo zijn er ook nu jongeren die aan een archief bouwen voor de toekomst. Niet om geld te verdienen of zich te kleden als een celeb, maar vanuit een liefde voor mode en modegeschiedenis.’ We mogen ook het duurzame aspect niet vergeten, menen Van Dievoet en Zharmukhambetova. ‘Archiefmode is slow fashion bij uitstek: lokale productie, hoge kwaliteit, tijdloze designs en kennis over de oorsprong van een product. We zien nog een enorm groeipotentieel binnen de maatschappelijke trend waarin duurzaamheid en verantwoord consumeren steeds belangrijker worden.’