In memoriam Alber Elbaz, de ontwerper die van álle vrouwen hield
De bekende ontwerper Alber Elbaz is overleden aan de gevolgen van covid-19. Een terugblik op een roemrijk leven waarvan het einde onmiskenbaar te vroeg kwam.
‘Wat denk je dat er gaat gebeuren na de pandemie?, wordt me vaak gevraagd. Ik weet het niet. Ik weet wel wat ik ga doen: ik ga in een vliegtuig stappen en minstens 48 uur rondvliegen. Ik mis vliegen, ik mis koude maaltijden op vierkante bordjes. Dat is dus wat ik ga doen – en misschien ook wat feesten.’
Zo sprak Alber Elbaz op 26 januari, via Zoom. Peroxideblond, met een forse rode strikdas. Als de ceremoniemeester van een vergeten musical. Of een circusvoorstelling.
Rond de wereld vliegen zit er helaas niet meer in voor de ontwerper. Hij overleed zaterdag in een hospitaal in Parijs, het zoveelste slachtoffer van de pandemie. In Frankrijk werd vorige week de kaap van honderdduizend doden overschreden.
Hij hield van vrouwen, van u0026#xE1;lle vrouwen. Alber ontwierp voor iedereen. Groot, klein, dik, dun, oud, jong, Aziatisch, Zwart. Vijftien jaar geleden was dat nog uitzonderlijk. Niet voor Alber.
Miki Omori, ontwerper bij Lanvin van 2006 tot 2011
Elbaz was amper 59. Hij werd geboren in Casablanca, Marokko, als Albert Elbaz. Hij had de Israëlische nationaliteit: zijn familie emigreerde naar Holon, een voorstad van Tel Aviv, in 1971. Zijn vader, een kapper, overleed toen Elbaz nog een kind was. Zijn moeder was schilder en werkte in een restaurant om haar vijf kinderen te kunnen onderhouden. Zoals veel ontwerpers begon hij heel vroeg jurken te tekenen. De buren zagen hem al in Parijs als couturier.
Hij trok naar New York in 1985, met 800 dollar op zak. Hij ging er aan de slag bij een bedrijf dat bruidsjurken maakte en vond daarna een baan bij ontwerper Geoffrey Beene. Hij bleef er zeven jaar, als eerste assistent.
‘Ik sprak slecht Engels,’ vertelde hij in 2008 aan vakblad WWD. ‘Ik herinner me een fitting waarop ik opmerkte dat een jurk ‘zò commercieel’ was. Mijnheer Beene werd rood en antwoordde, ‘Alber, gebruik nooit het woord commercieel. Zeg desirable, begeerlijk’.’
Van 1996 tot 1998 was Elbaz artistiek directeur van Guy Laroche. In 1998 volgde hij Yves Saint Laurent op bij de prêt-à-porterlijn Rive Gauche, een spectaculaire promotie. (Saint Laurent bleef zelf nog enkele jaren de couturecollecties tekenen; Hedi Slimane ontwierp de mannencollecties van YSL Rive Gauche). Na drie seizoenen werd het huis verkocht aan Gucci, en moesten Elbaz en Slimane wijken voor Tom Ford. Elbaz kwam vervolgens terecht bij Krizia in Milaan, voor één seizoen. Daarna volgde Lanvin. Hij bleef er vijftien jaar, van 2001 tot 2015. Lanvin, het oudste nog actieve Parijse modehuis, was in die periode eerder ingeslapen. Elbaz maakte er opnieuw een hit van.
‘Hij hield van álle vrouwen’
Hij combineerde elegantie – hij was gereputeerd voor zijn cocktailjurken – met comfort – gemakkelijke, industriële zips. ‘I want to make clothes that hug people,’ zei hij.
Elbaz vertrouwde vooral op zijn instinct. ‘Ik werk met mijn intuïtie,’ sprak hij in 2014. ‘Als ik te veel nadenk en alles probeer te rationaliseren, werkt het niet. Intuïtie is de essentie van dit vak.’ Zijn favoriete woord: desire. Geleerd bij Geoffrey Beene (zie hoger), maar absoluut relevant voor zijn visie op Lanvin.
‘Alber was als een broer van mij,’ getuigt Paul De Neve, de Belg die CEO was van Lanvin tussen 2006 en 2009, en sindsdien leidinggevende jobs had bij Saint Laurent en Apple. ‘Ik heb andere ontwerpers gekend, maar wat hem onderscheidt van de anderen, wat hem uniek maakte, was zijn goedheid. Hij was onvoorstelbaar. Zijn obsessie, dat was dat vrouwen zich goed zouden voelen in zijn kleren. Dat dreef hem, en het was ergens ook jammer, omdat het zoveel van hem vergde. Als hij niet kon ontwerpen, was hij ongelukkig. Het is waar hij voor geleefd heeft, wat hem gemaakt heeft.’
Ik ben niet de grootste optimist, verre van, maar ik doe heel erg mijn best om positief te denken, om te denken dat de dingen beter zullen worden, en dat zullen ze
Alber Elbaz, tijdens een zoom in februari
‘Hij hield van vrouwen, van àlle vrouwen,’ vertelt Miki Omori, die van 2006 tot 2011 als ontwerper voor Lanvin heeft gewerkt. ‘Ontwerpers hebben vaak een voorkeur voor meisjes met modellenmaten, groot en slank. Maar Alber ontwierp voor iedereen. Groot, klein, dik, dun, oud, jong. Aziatisch, Zwart. Vijftien jaar geleden was dat nog uitzonderlijk. Niet voor Alber.’
Paul De Neve, die aangedaan klinkt, beaamt dat: ‘Leeftijd of maat deden er voor hem niet toe. Hij wou dat vrouwen zich goed voelden. Op zijn diners kwam je vrouwen tegen van 82, soms 85 jaar, geen mannequins, maar vrouwen. Hij was een uitmunted psycholoog. Iemand die een minuut met je kon praten, en je onmiddellijk een goed gevoel gaf. Hij kon diep gaan. We zijn altijd vrienden gebleven. Ik heb enkele weken geleden nog met hem geluncht.’
‘Hij was als een professor voor mij,’ zegt Omori. ‘Ik heb enorm veel van Alber geleerd. Ik heb hem eerder toevallig leren kennen, ik was net weg bij Balenciaga en in gesprek met een ander merk. Maar het was voor mij een droom om voor Alber Elbaz te werken. Hij heeft me zelf aangeworven. Het was een mooie periode. We hebben veel gepraat, over van alles. Veel ruzie gemaakt ook, maar ik herinner me nu liever alleen de mooie momenten. Hij was moeilijk en veeleisend, maar dan toch vooral omdat hij zo’n professional was. Hij had enorm veel talent. Hij was charmant, hij praatte met iedereen. Hij was opmerkelijk. Ik heb gehuild daarnet. Ik hoop echt dat hij in vrede rust.’
Bij de hoogtepunten van de periode bij Lanvin: de show voor de tiende verjaardag van het merk — Elbaz zong op scène, begeleid door een orkest — met een memorabel feest achteraf; en collabs met Acne (in 2008) en H&M (in 2010). Lanvin kleedde iedereen van Gwyneth Paltrow tot Julianne Moore en Nicole Kidman. In oogverblindende jurken, spectaculaire accessoires, maar ook sneakers. De mannencollecties werden onder zijn toeziend oog ontworpen door de Nederlander Lucas Ossendrijver. Heel anders van stijl, maar net zo populair.
ALBER ELBAZ SINGS for his 10th anniversary at LanvinDiane Pernethttps://www.youtube.com/user/ashadedviewonfashionvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/JnezSjZs6FI/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De eerste tien jaar bij Lanvin waren extreem succesvol, de laatste vijf iets minder. Hij werd, eerder onverwacht, de deur gewezen na ruzie met Shaw-Lan Wang, de Taiwanese eigenares van het label. Lanvin werd overgenomen door Fosun, de Chinese groep die deze week nog werd genoemd als mogelijke overnemer van Delvaux. Het huis versleet sindsdien drie ontwerpers en lijkt nog altijd niet helemaal hersteld van de breuk.
Ook Elbaz leek het ontslag maar moeilijk te kunnen verteren. Vorige week nog vergeleek hij zichzelf in Paris Match met ‘een Charlie Chaplin die huilt in de regen om zijn tranen te verbergen’. ‘Wat een wonde! Ik slaag er nog altijd niet in om de naam van het huis uit te spreken.’
Dit keer wou ik het anders aanpakken. Ik wou het op mijn manier doen. Niet meer beginnen aan iets waarin ik zelf niet helemaal geloofde.
Alber Elbaz, bij de voorstelling van zijn eigen AZ Factory
Hij verdween niet helemaal, maar het scheelde niet veel. Hij ontwierp een paar schoenen voor Tod’s, een sneaker voor Converse, een tassenlijn voor LeSportsac, make-up voor Lancôme en een parfum voor Frédéric Malle. Bij elke grote ontwerperswissel van de voorbije vijf jaar – Celine, Chanel na de dood van Karl Lagerfeld – viel de naam van Elbaz. Maar daar kwam niets van in huis. Misschien was hij te klassiek voor een sector die de voorbije jaren geobsedeerd leek door streetwear. Of misschien wou hij zélf geen traditionele baan als artistiek directeur van een groot en gerespecteerd huis. Had hij geen zin om nog een keer die roetsjbaan op te gaan. ‘Ik heb een tijd op het strand gelegen,’ vertelde hij ons in januari, ‘maar dat was niets voor mij.’
‘Ik was niet langer verliefd op mode, en ik wou opnieuw verliefd worden. Ik was op zoek naar mezelf. Op een bepaald moment wou ik zelfs stoppen met mode.’
Van A tot Z
Maar dat deed hij dus niet. In oktober 2019 kondigde hij aan dat hij een nieuw label uit de grond zou stampen, met de fondsen van Richemont, de luxegroep achter Cartier, Van Cleef & Arpels, Chloé, Azzedine Alaïa, en een rist Zwitserse horlogemerken.
‘Ik was op zoek naar vrijheid,’ zei hij. ‘Dat was voor mij misschien de belangrijkste reden om een start-up te beginnen, eerder dan een gevestigd huis te vervoegen. Ik wou dingen doen waarin ik kon geloven. In een start-up is geen risico’s nemen het grootste risico dat je kunt nemen. Ik werk nu al zoveel jaren in de textielindustrie en ik ben nog altijd dol op de industrie. Maar dit keer wou ik het anders aanpakken. Ik wou het op mijn manier doen. Niet meer beginnen aan iets waarin ik zelf niet helemaal geloofde. Ik wou een project waar ik mezelf comfortabel bij kon voelen.’
De onderneming werd AZ Factory gedoopt. A is de eerste en Z de laatste letter van zijn naam, maar AZ verwijst natuurlijk ook naar het alfabet, naar het begin en het einde. ‘We starten terug van A,’ zegt hij. ‘Want voor we leren dansen, moeten we leren stappen.’
Paul De Neve, de voormalige CEO van Lanvin, zegt dat AZ Factory een moedige stap was voor Elbaz. ‘Een nieuw merk lanceren vergt veel meer energie dan een bestaand label vervoegen. Hij heeft een team rond zich verzameld om te kunnen doen wat hij wou doen.’
AZ Factory ging live in februari, uitsluitend online. Wat er met het label moet gebeuren, is nog de vraag. ‘Alber, we blijven allemaal je missie in onze harten dragen, en je generositeit in onze levens,’ staat te lezen op de sociale media van het label. ‘De wereld heeft een legende verloren.’
1.0azfactoryInstagramhttps://www.instagram.com/rich658
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘Ik heb niet alleen een collega verloren, maar een dierbare vriend,’ zei Johann Rupert, de voorzitter van luxegroep Richemont zondagmiddag in een statement. ‘Het was een privilege om Alber aan het werk te zien bij het waarmaken van zijn laatste grote droom.’
‘Alber Elbaz had een immens talent,’ reageerde Ralph Toledano, voorzitter van de Fédération de la Haute Couture et de la Mode, de federatie die onder meer de Parijse modeweken organiseert. ‘Hij plaatste liefde en menselijkheid in het hart van zijn werk. Hij voelde de dingen beter aan dan om het even wie en hij nam de tijd, en de afstand, om zijn mode te herschrijven, tussen savoir-faire en vernieuwing. Hij was mijn hartenboer.’
‘Oversized, niet fotogeniek’
Elbaz, een hypochonder sinds zijn jeugd, droeg twee mondmaskers in de fotostudio waar Paris Match hem een paar weken geleden liet portretteren. In het bijhorende artikel beschreef hij zichzelf als ‘Jood uit Marokko, oversized Israeliër, niet fotogeniek.’ Hij voegde eraan toe dat hij als de dood was voor covid, en dat hij om de twee uur in de keuken ging checken of hij zijn gevoel voor smaak nog niet kwijt was. Dat was toen grappig, maar nu niet meer.
In februari zei hij: ‘Ik denk dat we optimistisch moeten proberen te zijn. Ik heb altijd gezegd dat mode een beetje zoals antibiotica is, maar dan zonder nevenwerkingen. Als ontwerper zie je wat er gebeurt in de wereld. En dan kun je vaststellen dat die wereld duister is, en vervolgens donkere kleren maken. Of je kunt vrolijke mode maken. We hebben allemaal genoeg kleren in onze kasten. Waarom zou je nóg een zwart jurkje kopen? Er moet een reden voor zijn. En daarnaast is hoop essentieel: de hoop dat alles weer beter wordt. Ik ben niet de grootste optimist, verre van, maar ik doe heel erg mijn best om positief te denken, om te denken dat de dingen beter zullen worden, en dat zullen ze.’
ALBER ELBAZ
Geboren in Casablanca, Marokko, in 1961. Zijn vader was kapper, zijn moeder schilder.
Emigreerde met zijn familie naar Holon, Israël op zijn tiende.
Hij trok naar New York in 1985, met 800 dollar op zak.
Begon zijn modecarrière bij Geoffrey Beene, bleef daar zeven jaar.
Van 1996 tot 1998 was hij artistiek directeur va Guy Laroche. In 1998 volgde hij Yves Saint Laurent op (Saint Lauren bleef zelf nog enkele jaren de couturecollecties tekenen). Na drie seizoenen werd het huis verkocht aan Gucci, en moest hij wijken voor Tom Ford.
Van 2001 tot 2015 is hij artistiek directeur van Lanvin. Hij initieert collabs met Acne (in 2008) en H&M (2010).
Eind januari 2021 lanceert hij het merk AZ Factory.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
