Leren schoenen hebben een schaduwzijde. Zo’n honderd kledingmerken, waaronder het luxemodehuis LVMH, zijn via hun toeleveringsketen betrokken bij de ontbossing van het Amazonewoud. Vorig jaar draaide de leerindustrie in Brazilië een omzet van 1,1 miljard dollar.
Met 215 miljoen koeien heeft Brazilië de grootste veestapel ter wereld. Plek maken voor die dieren is de voornaamste reden waarom bomen in het Amazonewoud massaal gerooid worden. Het laatste decennium alleen al is er 6,7 miljoen hectare bosgebied verloren gegaan, blijkt uit cijfers van de Braziliaanse overheid en het datanetwerk TerraBrasilis.
Naast de vleesproductie is er nog een sector die gelinkt wordt aan deze ontbossing: de leerindustrie. Dat klaagt de onderzoeksgroep Stand Earth aan in een rapport, Nowhere To Hide, dat eerder deze week is verschenen.
Luxemodehuizen betrokken
In 2020 alleen al draaide de leerindustrie in Brazilië 1,1 miljard dollar omzet, blijkt uit cijfers van de Brazilian Beef Exporters Association. Tachtig procent daarvan wordt geëxporteerd naar het buitenland. Zo komt Braziliaans leer over de hele wereld terecht. Leerlooierijen en producenten gaan ermee aan de slag en maken er schoenen van, of handtassen, of luxeproducten die terechtkomen in de duurste shops van de winkelstraat.
Zo is onder meer luxemodehuis LVMH, bekend van Louis Vuitton en Christian Dior, gelinkt aan de ontbossing van het Amazonewoud. Maar ook Zara, H&M, Nike, Puma en Adidas zijn betrokken partij. Via hun toeleveringsketen worden zij gelinkt aan JBS, de grootste leerexporteur van Brazilië. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat juist dit bedrijf het meest verantwoordelijk is voor ontbossing in de regio. Dat stelden onder andere Amnesty International en Greenpeace vast.
Spinnenweb
Voor het nieuwe rapport onderzochten Stand Earth en The Slow Factory een dataset met zo’n 500.000 rijen aan input. Via data uit toeleveringsketens kon het de dierenhuiden volgen van Brazilië tot China, Italië, Vietnam, India en Indonesië. Het resultaat is precies een spinnenweb, die je op de interactieve kaart op hun website kan volgen, met meer dan vierhonderd linken tussen leerproducenten en looierijen en westerse merken. “Het onderzoek is nog steeds volop aan de gang,” benadrukken de organisaties, “maar op dit moment zijn al ruim honderd merken betrokken.”
Braziliaans leer komt over de hele wereld terecht. Leerlooierijen en producenten gaan ermee aan de slag en maken er schoenen van, of handtassen, of luxeproducten die terechtkomen in de duurste shops van de winkelstraat.
“Elke individuele link is geen bewijs dat een merk leer hanteert dat ontbossing veroorzaakt”, zwakt het zijn eigen onderzoeksresultaten wat af. “Maar gezien de hoeveelheid, is het risico zeer hoog dat veel merken mee trekkers van de ontbossing van het Amazonewoud zijn.” Zo legt het de nadruk op merken die verschillende linken hebben, waaronder de hierboven vernoemde luxe- en fastfashionmerken. Daarnaast impliceert het ook schoen- en sandalenmerken Clarks, Geox, Dr. Martens, Timberland, UGG en Teva. Merken die slechts één link vertonen in de dataset, waaronder Decathlon, TOMS en Maison Margiela, lopen ook risico, maar in mindere mate.
Voor het onderzoek dook Stand Earth ook in de individuele gedragscodes van merken. Een derde van de merken zou de eigen gedragscode overtreden. Zo valt het op dat H&M en VF, het moederbedrijf van onder meer Timberland en Vans, geen leer uit Brazilië zouden halen. Ook opvallend is dat LVMH dit jaar nog een partnerschap met Unesco aankondigde waarin het juist belooft het Amazonewoud te beschermen.
“Stop ontbossing!”
De nonprofitorganisatie Slow Factory, dat onder meer kennis deelt over klimaatverandering via open leerplatformen, steunt het onderzoek van Stand Earth en roept burgers op om in actie te komen tegen de ontbossing, onder meer door een brief te ondertekenen op hun website. Daarmee eist Slow Factory dat kledingmerken geen ontbossing meer toestaan in hun toeleveringsketens.
“Dit onderzoek toont aan op welke schaal dierenhuiden uit het Amazonewoud aanwezig zijn in de hele toeleveringsketen”, schrijven Céline Semaan, oprichter van Slow Factory, en haar team op de site. “Het resultaat van het onderzoek impliceert zowat alle bedrijven die leer gebruiken. Want zelfs al zijn jouw schoenen niet specifiek afkomstig van leer uit Brazilië, dan nog zien we dat de zakelijke relatie die het merk aangaat om aan leer te geraken een directe impact heeft op het Amazonewoud.”
“Met andere woorden,” concludeert Semaan, “eender welk leren product van eender welk merk uit dit onderzoek heeft een immense kans om bij te dragen tot ontbossing.” (IPS)
