Nieuwjaarsbrief bedenkers Taboob: ‘Kies voor ongemakkelijkheid’

Jasper Declercq en Noortje Palmers gooiden in 2019 hoge ogen met hun fotografisch onderzoeksproject Taboob. Voor 2020 lanceren ze een oproep aan iedereen die maakt, kijkt, leest en bij uitbreiding leeft.

Laatst zagen we een toneelstuk dat we allebei ontzettend slecht vonden. Er werd (naar onze mening) erg matig in geacteerd en we begrepen er helemaal niets van. De eerste aktes bleven we hoopvol wachten op een aanknopingspunt, een nieuw personage dat alles uit de doeken zou doen of misschien gewoon een lekker streepje muziek. We kregen niets van dat alles. Gewoon 83 minuten knalharde onbegrijpelijkheid. Een fantastische avond was het.

Kijk, het zit zo. Voor we met ons fotoproject ‘Taboob’ zelf een portie gemengde meningen verzamelden, werkten we allebei in de reclamesector. Daar ontdekten we al snel dat merken een panische angst hebben om een standpunt in te nemen. Want met zo’n standpunt loop je altijd het risico dat een deel van je doelpubliek het mogelijk niet met je eens is en dat krijg je niet verkocht aan de raad van bestuur. Het gevolg: van goede creatieve concepten worden de scherpe kantjes afgevijld en wat overblijft zijn middelmatige campagnes die niemand slecht vindt. Maar ook niet goed. En in tegenstelling tot wat de marketeer denkt, is dat geen overwinning.

Daarnaast hebben we als mensen ook een tegenstrijdige verhouding met vernieuwing. We vieren de industriële revoluties, de gloeilampen, maanraketten en kwantumcomputers, maar wanneer er iets nieuws komt aankloppen, krijgen we schrik. Draadloze oortjes? Graag. Maar een audiochip in oorlellen schieten, dat gaat te ver. Vernieuwing moet stelselmatig komen. Het mag nieuw zijn, maar niet té nieuw.

Om terug te komen bij het erg matige toneel: dat had tenminste de ballen om iets nieuws te proberen. Om de vaste structuren gewoon te negeren en zijn eigen ding te doen. Dat verwacht je natuurlijk meer van toneel dan van reclame. Maar de economische drijfveren die aan de oorsprong liggen van slechte reclame, beginnen zich meer en meer te nestelen in onze cultuur. Toneelstukken, albums, boeken, tentoonstellingen: ze worden allemaal gezien als producten waarvan het einddoel is: winst maken.

En dat is een totaal verkeerde visie.

Het gevolg van onze drang naar winst en onze angst voor radicale vernieuwing is immers een soort ‘fake vernieuwing’. Open Facebook en je krijgt alleen maar variaties te zien van dingen die je ooit al hebt ‘geliket’. Dat geldt evengoed voor Spotify, Netflix, Instagram en alle andere platformen die teren op algoritmes die als doel hebben ons beter te leren kennen. De nieuwe Tophit van de Week kan je al meteen meezingen, want ze klinkt een beetje zoals de vorige drie samen. Zondagavond komt gegarandeerd aandraven met óf een Vlaamse quiz óf een Vlaamse kortserie, want dat is wat de kijkers willen. En hoe meer bezoekers je weet te verleiden, hoe meer subsidies je krijgt om iets soortgelijks te maken. Gek. Je zou net andersom verwachten.

Bij deze een open uitnodiging naar iedereen die maakt, kijkt, leest en bij uitbreiding leeft: kies eens voor verrassing.

Kies eens voor de dingen waarvan je niet weet wat je ermee moet doen.

Kies eens voor projecten die je lastig maken, of misschien zelfs kwaad.

Kies voor vreemdheid, absurditeit en onzin.

Kies voor ongemakkelijkheid.

Laat je eens niet behagen, maar overvallen.

Laat je van je stoel blazen en ga er dan terug op zitten.

Kies gewoon af en toe voor iets nieuws.

Wij proberen ondertussen hetzelfde te doen.

Jasper Declercq is conceptueel creatief. Noortje Palmers is fotografe. Als creatief duo werken ze op vernieuwende concepten voor modemerken, cultuurhuizen, videoclips en voor zichzelf.