Luxebeesten: hoe verwend is uw hond?

Van instagramwaardige hondenzetels tot verjaardagsfeestjes voor de poes: huisdieren werden nog nooit zo verwend als vandaag. Maar zijn ze zelf wel zo blij met al die ‘menselijke’ luxe?

Cakejes voor honden, luxueuze resorts voor katten of streetwearoutfits voor je huisdier: het voorbije jaar schoten de zoekopdrachten naar luxeproducten voor huisdieren de hoogte in op Pinterest. Er werd naarstig gezocht naar speelhuizen voor geiten en formats voor verjaardagsfeestjes voor de kat. Negen levens dienen klaarblijkelijk gevierd te worden met zalmtaart en aangepaste decoratie.

Het digitale prikbord noteerde de vragen dan ook als een van de opvallendste trends voor 2020. ‘Het pamperen van onze huisdieren bereikt een hoogtepunt’, kaderde Pinterest het fenomeen in zijn jaarlijkse trendrapport. ‘Millennials stellen traditionele mijlpalen als trouwen uit en wenden zich tot hun bontbaby’s voor gezelschap. Verwacht steeds meer mensachtige gewoontes vertaald te zien in de wereld van onze pets.’ Niets dan het beste voor onze huisdieren, vat de website samen. Maar is dat beste ook wel goed voor je dier?

Volgens Christel Moons, professor toegepast diergedrag en dierenwelzijn aan de Universiteit Gent, hoeft ‘het beste’ alleszins niet te betekenen dat we diep in de buidel tasten. ‘Er zijn een aantal basisbehoeften waaraan moet worden voldaan, zoals de juiste voeding, toegang tot vers water, een comfortabele rustplaats en thermisch comfort, maar die vereisen niet per se dure aankopen. Als het gaat over dierenwelzijn hangt het heel erg af van product tot product én het gebruik ervan of je er goed dan wel kwaad mee doet. Als dieren bang zijn of gedwongen worden, of als aan bepaalde behoeften niet meer tegemoetgekomen wordt, is de situatie problematisch. Het kennen van je dier en het kunnen lezen van lichaamstaal en stresssignalen is heel belangrijk in dat verhaal. Wat honden en katten betreft lijken we intussen qua designitems in veel gevallen goed in te spelen op essentiële behoeften, maar vissen belanden bijvoorbeeld nog heel vaak in designschalen waar ze bijna geen ruimte of schuilplaatsen hebben. Het welzijn van je dier zou er niet op mogen achteruitgaan.’

Surrogaatbaby

Huisdieren blijven een vaste waarde in de Belgische huishoudens. Volgens Statbel houden maar liefst 2,2 miljoen katten en 1,5 miljoen honden ons gezelschap. De Belgische retailorganisatie Comeos voerde in 2018 een onderzoek uit naar de band tussen de Belg en zijn huisdieren. Uit de studie bleek dat bijna de helft van de hondeneigenaars z’n vierpotige vriend als zijn kind beschouwt en 37 procent van de kattenbaasjes beschouwt de poes als deel van het gezin. Vooral jongere mannen en vrouwen onder de 35 jaar zagen hun huisdier als surrogaatbaby met vacht. Dat weerspiegelde zich dan ook in hun aankoopgedrag: de voorkeur voor duurdere merken in plaats van witte producten noteerde Comeos als een van de opmerkelijke bevindingen in het onderzoek.

Het vermenselijken van onze huisdieren is niet nieuw, zegt ethicus Kristien Hens, die regelmatig lezingen geeft aan de Universiteit van Antwerpen en KU Leuven over dierenethiek. ‘Ons huisdier leeft elke dag met ons samen en maakt deel uit van ons gezin. Het is normaal dat je dan ook enkele gemeenschappelijke kenmerken ontdekt.’

De opgesomde peperdure excessen voor huisdieren acht de ethicus echter minder relevant voor het welzijn van de beesten. ‘Een kat speelt even graag met een wc-rolletje als met een designerkrabpaal. Als mens hebben we vanzelfsprekend een plicht naar onze huisdieren toe om hen goed te verzorgen, aangepast aan hun eigen noden. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we hen moeten bestoken met speciale taartjes of bezoekjes aan dure dierenhotels, zelfs al zie je je huisdier als je kroost. Ook je kinderen overladen met luxegoederen is behoorlijk decadent.’

Kattenmuziek

In de Verenigde Staten organiseert men tegenwoordig bar mitswa’s voor honden die de volwassenheid bereiken, bij ons loopt het nog niet zo’n vaart. Toch duiken ook in onze Europese contreien regelmatig nieuwe initiatieven op die het leven van onze viervoeters moeten verbeteren. Zo lanceerde het Deense interieurlabel Sofacompany vorige zomer nog een designzetel voor honden en bracht Ikea een slaapzetel uit voor zogenaamde puppy sleepovers. In de luxehotels van La Réserve (zie p. 62) bestel je dan weer voor 35 euro een maaltijd voor je hond of kat, bestaande uit rundvlees of kip met rijst en groenten.

Maar ook online is de tendens nooit veraf. Via Spotify zet je in een mum van tijd een aangepaste playlist voor je huisdier op nadat je de nodige vragen over persoonlijkheidskenmerken beantwoord hebt. (Is hij energiek? Nieuwsgierig?) Volgens verschillende onderzoeken helpt klassieke muziek honden rustiger te zijn, weet Christel Moons. ‘Andere studies vertellen dan weer dat reggae en softrock beter werken dan pop of klassieke muziek. Honden hebben individuele voorkeuren qua muziekgenre. Het is dus belangrijk je dier goed te observeren. Er is ook gewenning mogelijk, dus een dagelijkse variatie is nodig om dat effect te behouden.’ Katten zouden minder gevoelig zijn voor klassieke muziek en geven de voorkeur aan ‘kattenmuziek’. Zo componeerde de Amerikaanse cellist David Teie muziek speciaal voor poezen, tipt de professor.

Surf je wat verder online, dan scoor je in enkele muiskliks een designeroutfit voor je hond naar ontwerpen van Versace of Burberry. The sky is the limit .

Met een aantal aankopen, zoals een designmand op een rustige plaats in huis, doe je geen kwaad, stelt Moons. ‘Over het effect van kledij op huisdieren bestaat niet echt wetenschappelijk onderzoek, maar er zijn wel enkele algemene bezorgdheden. In de eerste plaats: oververhitting. Een hond is normaal gezien perfect in staat om zijn lichaamstemperatuur aan te passen aan de omstandigheden. Dergelijke outfits geven, bij honden met een normale vacht, dus meer risico op oververhitting dan er risico is op onderkoeling als je de kledij niet aandoet. Daarnaast kunnen de outfits ook huidproblemen met zich meebrengen, of kunnen dieren ergens aan blijven vasthangen. Knellende kleding en het gevaar dat je dier iets inslikt vervolledigen de lijst. Een ander probleem is dat je huisdier geen keuze heeft. Voeding kan hij laten staan, kleren die aangetrokken worden niet.’

Hond in een pakje

En wat met schoenen voor honden? ‘Als modeverschijnsel heb ik ze nog niet gezien’, reageert professor Bernadette Van Ryssen van de faculteit Diergeneeskunde aan de UGent. ‘Er zijn inderdaad schoentjes voor als het sneeuwt als bescherming tegen zout en de kou, of voor honden met teenproblemen, of ter bescherming na een operatie. Kortom, een aantal zaken die de dieren ten goede komen.’

Huisdieren vervoeren in handtassen of buggy’s is ook niet noodzakelijk slecht, vertelt Van Ryssen. ‘Op zich is dit niet schadelijk, lichamelijk noch geestelijk, omdat de hondjes dit meestal aangenaam vinden. Helaas zijn er een aantal chihuahua’s met slechte pootjes: die diertjes kunnen niet lang lopen en men kan ze beter dragen. Misschien kan een dier wel wat aankomen door te weinig te bewegen, maar dat is niet per se het geval. Sowieso zal een hond die liever wil lopen zich niet zomaar in een buggy laten zetten.’

Het ‘verwennen’ van je huisdier hangt met andere woorden af van de situatie en het dier, volgens de experts. ‘Het is oké om geld uit te geven als het je dier gelukkig maakt,’ vat ethicus Kristien Hens samen, ‘maar als het weinig of niets bijdraagt aan het welzijn van je hond of kat, kun je het geld misschien beter anders besteden. Het internet wakkert modegrillen aan: op sociale media poseren met een hond in een pakje werkt nu eenmaal goed. We moeten vermijden dat we onze huisdieren gaan reduceren tot een item voor onze Instagrampagina: als de handtas waarin je hem steekt even belangrijk is als je chihuahua, denk ik dat we onze plicht als baasje verzaken. Daarmee wil ik voor alle duidelijkheid niet zeggen dat iedereen die zo’n pakje koopt zijn huisdier objectiveert.’

Het is weinig waarschijnlijk dat de luxe-items grote veranderingen teweegbrengen in het natuurlijke gedrag van onze huisdieren, maar het brengt misschien wel stress of welzijnsproblemen met zich mee, waarschuwt Christel Moons. ‘Je moet altijd rekening houden met hoe jouw huisdier de toestand ervaart. Maar als er geen probleem is qua dierenwelzijn en jij voelt je beter door een item te kopen van duizend euro, dan lijkt die keuze me volledig aan jou.’