Paulineplusluis verkozen tot Designer of the Year 2024: ‘Als objecten een emotie teweeg brengen, is dat een functie op zich’

Brusselaars Pauline Capdo en Luis Bellenger koesteren het experiment. Met hun ambachtelijke en kunstzinnige aanpak zorgen ze voor een frisse wind in de wereld van het industrieel design. Hoog tijd om de schijnwerpers te richten op hun studio Paulineplusluis, Knack Weekends Designer of the Year.

Officieel viert de Brusselse designstudio Paulineplusluis over enkele maanden zijn tiende verjaardag. Oprichters Pauline Capdo en Luis Bellenger – allebei ingeweken uit Frankrijk – werkten echter al samen als designstudenten aan ESA Saint-Luc Tournai, waar ze elkaar in 2011 tegen het lijf liepen. ‘We werden verliefd en vormden in eerste instantie een koppel’, vertelt Luis in hun stek in het bedrijvencentrum Euclides in Anderlecht.

‘In de praktische ateliers bleek echter algauw dat we een gelijkaardige visie hadden en allebei graag experimenteren met goedkope materialen. Zo maakte ik op een bepaald moment een lamp uit een bezemsteel, terwijl Pauline hetzelfde deed met een eenvoudig drinkglas en een papieren schijf. Destijds was dat vooral omdat we allebei weinig middelen hadden en vindingrijk moesten zijn. Maar we konden elkaar dus ook helpen bij opdrachten en samen dingen bedenken. We zaten toch op dezelfde golflengte.’

Ondertussen stofferen de lampen, meubelen en objecten van het designduo de catalogi van designmerken in binnen- en buitenland. Daarnaast houden ze er allebei nog een andere job op na: Pauline werkte enkele jaren in het designteam van een brillenmerk en geeft nu zelf les aan ESA Saint-Luc Tournai, terwijl Luis verantwoordelijk is voor het lampenatelier van Rotor DC, het Brusselse collectief dat een tweede leven geeft aan bouw- en sloopafval. ‘Het was altijd goed voor ons om een bezigheid naast Paulineplusluis te hebben’, zegt Pauline. ‘We keren altijd met een fris oog terug naar onze studio, en als koppel moet je ook niet álles samen willen doen.’

‘Ook de financiële zekerheid van een vaste job is belangrijk’, vult Luis aan. ‘Daardoor hebben we een zekere gemoedsrust. Het grootste voordeel is dat we onze identiteit als studio kunnen bewaken en focussen op projecten die we echt wíllen doen. Spreekt een voorstel ons niet aan, dan dwingt niets ons om er toch ja op te zeggen en daardoor onze eigenheid te verliezen.’

Dan helpt het ook dat jullie zelden ontwerpen op basis van een briefing: jullie creëren een prototype en gaan dan op zoek naar een fabrikant die het op de markt wil brengen. Toch is dat een onzeker businessmodel.

Luis: ‘We willen best op bestelling werken. Een grote speler met onbeperkte middelen of een kleiner merk met een gelijkaardige designfilosofie als de onze: uiteraard interesseert dat ons. Maar het is als jonge studio absoluut niet eenvoudig om voet aan wal te krijgen in industrieel design. Veel merken huren vanuit commercieel oogpunt liever een bekende designer in. Daar kunnen we dus niet op zitten wachten. Soms is een bedrijf geïnteresseerd in een ontwerp en haakt het maanden later toch af, maar goed – een stevige portfolio met prototypes komt de geloofwaardigheid en groei van de studio ook ten goede.’

Pauline: ‘Het is geen toeval dat steeds meer jonge designers hun distributie diversifiëren en hun ontwerpen zelf gaan produceren en verkopen. Dat doen wij sinds kort ook met onze Neon-lampen. Veel architecten zijn op zoek naar originele objecten die niet van de grote designnamen komen en sociale media zwengelen dat nog aan. Maar een object moet zich er ook toe lenen om het zelf in serie te produceren. De Neon-collectie integreert bestaande elementen als kabelgoten en vergt weinig manuele arbeid, waardoor we ze voor een betaalbare prijs kunnen aanbieden. Met onze Venise-wandlampen daarentegen zou het haast om collectible design gaan, en dat segment spreekt ons minder aan.’

Jullie willen toegankelijk design maken?

Luis: ‘De prijs is een belangrijk element, vandaag is iedereen daar gevoelig voor. Maar wat ons vooral fascineert, is de populaire cultuur en de vraag hoe en waarom iets daar deel van gaat uitmaken. De mainstream wordt vaak bekritiseerd, maar in de muziek bijvoorbeeld kijken we op naar artiesten die heel hippe referenties samplen, maar toch een breed publiek aanspreken en de collectieve verbeelding prikkelen. Daar streven wij zelf ook naar.’

Lees ook: Julien Renault is Designer of the Year 2023: ‘Mijn ontwerpen vallen niet op, net zoals ik’

De functie van een object is dus maar een deel van de aantrekking?

Luis: ‘Soms zijn objecten niet erg ergonomisch of praktisch, maar spreken ze mensen op een emotioneel niveau aan, wat een functie op zich is. Onze Venise-lampen brengen eerder sfeer in een ruimte dan ze echt te verlichten, maar roepen met hun lamellen in aluminium wel iets op. Iedereen haalt zich spontaan voor de geest hoe het zonlicht door een Venetiaanse jaloezie schijnt, en soms doen ze mensen aan oude detectivefilms denken. Dat is hoe wij ons proberen te onderscheiden: we ontwerpen industriële objecten die in serie geproduceerd worden, maar tegelijk een zekere poëzie bevatten, een déjà vu oproepen, of op zijn minst tot een tweede lezing aanzetten.’

Waar vinden jullie de inspiratie voor die objecten?

Pauline: ‘Hier in ons atelier borrelen zelden ideeën op. In het dagelijks leven worden we echter voortdurend geprikkeld door wat we rond ons zien. Dat kan gaan van eenvoudige voorwerpen als de plisségordijnen bij ons thuis tot architecturale elementen die we op straat tegenkomen, zoals boogvormen, zuilen of de schoorstenen op daken. Op reis en op wandel in Brussel zijn het ook vaak de uit het leven gegrepen taferelen en culturele tradities die ons opvallen. Zo is onze wandlamp Burano (voorlopig een prototype, red.) geïnspireerd op het gelijknamige eiland in de lagune van Venetië, waar we ons verwonderden over de gordijnen die de bewoners voor de deur van hun woning hangen. Zo zijn er tal van alledaagse dingen die banaal lijken, maar voor ons toch iets bijzonders hebben. Op het moment zelf fotograferen we ze gewoon zonder aan een specifieke toepassing te denken, maar vroeg of laat valt alles in de juiste plooi en vertalen we onze observaties in concrete ontwerpen.’

Luis: ‘Onze manier van kijken is misschien wat eigenzinnig. In musea let ik soms amper op de tentoongestelde werken, maar ben ik helemaal in de ban van de scenografie, het ophangsysteem van een schilderij of de lijst errond.’ (lacht)

Het juryrapport

Amélie Rombauts, chef wonen Knack Weekend & Le Vif Weekend
‘De bijzondere lampontwerpen van Pauline Capdo en Luis Bellenger ­verrassen in al hun eenvoud en ­maken van hun studio een waardige ambassadeur van wat België te ­bieden heeft op het vlak van ­productdesign.’

Dieter Van Den Storm, artistiek ­directeur MAD Brussels
‘Met alle aandacht die naar ­collectible design gaat, zouden we haast vergeten dat er ook utilitaire objecten bedacht en gemaakt ­moeten worden. Paulineplusluis staat voor weldoordachte producten waarbij innovatie en een strakke ­esthetiek hand in hand gaan.’

Marie Pok, directeur CID Grand-Hornu
‘Pauline en Luis combineren een spaarzaam middelengebruik met een eenvoudige, maar herkenbare beeldtaal. Door gewone materialen op een ongewone manier te ­gebruiken, creëren ze onverwachte toepassingen in unieke objecten.’

Welke rol spelen 3D-tekenprogramma’s in jullie ontwerpproces?

Luis: ‘Voor sommige ontwerpen moeten we specifieke technische onderdelen laten vervaardigen en dan komt 3D-modellering van pas. We ontwerpen echter al doende aan de hand van maquettes in papier en prototypes. Aan ESA Saint-Luc Tournai hebben we ook nooit iets anders geleerd, daar moesten we voortdurend afgewerkte, min of meer functionerende objecten op ware schaal afleveren. Dat is eigenlijk een must voor elke designstudent. Hoe mooi een ontwerp op papier ook kan zijn, zonder een minimale kennis van de fysieke wetten en de eigenschappen van materialen valt het uit elkaar.’

Pauline: ‘In 3D ontwerpen is goedkoper en minder tijdrovend, maar niet perfect. Zo geven maquettes en prototypes je veel meer een idee van het volume van een object. Bovendien streven we in onze ontwerpen altijd naar een zekere eenvoud, zowel qua gebruik als in de productie. Is een maquette of een prototype te ingewikkeld om te realiseren, dan is de kans groot dat ook de uiteindelijke fabricage problematisch zal zijn.’

Op de agenda
Knack Weekend kroont Paulineplusluis officieel tot Designer of the Year op donderdag 17 oktober op DESIGN ­NATION, de tweedaagse inspiratiebeurs voor designprofessionals in Kortrijk Xpo. De ontwerpen van het duo worden er op 17 en18 oktober tentoongesteld, en na de uitreiking van de prijs volgen een live interview en receptie.

Paulineplusluis neemt ook deel aan FOR THE NOW, het inclusieve designplatform voor opkomende en erkende talenten op 16 en 17 november in ­Maison de la Poste in Tour & Taxis in Brussel, en aan de expo Encounter(s), van 13 december tot 13 april 2025 in CID Grand Hornu.

Waarom kozen jullie eigenlijk voor Brussel als uitvalsbasis?

Pauline: ‘Aanvankelijk bleven we hier hangen omdat Luis na zijn studie meteen werk vond bij een meubelfabrikant voor de groothandel. Daarnaast hadden we als studenten al een klein netwerk in het Brusselse designmilieu opgebouwd en waren een huurwoning en atelier hier betaalbaarder dan in pakweg Parijs. Maar we merkten ook snel dat er in Brussel heel wat initiatieven zijn die jong designtalent ondersteunen. Zo konden we dankzij Belgium is Design (het samenwerkingsverband van de Belgische designplatformen, red.) meermaals ons werk tonen op de meubelbeurs in Milaan en deelnemen aan B2B-events, opportuniteiten die later ook tot onze samenwerking met Hartô en Matière Grise hebben geleid.’

Identificeren jullie je als Franse expats met de Belgische designwereld?

Luis: ‘Het bijzondere is dat Belgisch design geen welomschreven identiteit heeft, maar heel divers is. Elke ontwerper heeft zijn eigen aanpak en wereld, wat betekent dat ook wij gewoon ons ding kunnen doen, zonder druk om in een of ander hokje te passen.’

Pauline: ‘De solidariteit en samenhorigheid in de sector is hier ook groter dan in pakweg Frankrijk: op groepstentoonstellingen en andere evenementen staan de verschillende ontwerpers vaak zij aan zij en krijgt jong talent net zozeer een kans als de gevestigde namen. Dus ja, we voelen ons thuis in de designscene hier.’

De verkiezing
De Designer of the Year-­verkiezing richt al sinds 2006 de schijnwerpers op vernieuwend ­ontwerptalent dat een professionele springplank verdient.
De jury bestond dit jaar uit Amélie ­Rombauts (Knack Weekend), Hanne Debaere (Flanders DC/­For The Now), Lisa Declercq (Design ­Nation/Design Regio Kortrijk), ­Evelien Bracke (Design Museum Gent), Dieter Van Den Storm (MAD Brussels), Laure Capitani (­Wallonie-Bruxelles Design Mode) en Marie Pok (CID Grand-Hornu).

Lees ook: Excentriek keramiek van Studio Biskt: Knack Weekend kiest de Designer van het Jaar