Tuk op antiek: waarom hipsters liever oude meubelen in huis halen

Zijn de hoogdagen van strakke Scandinavische interieurs voorbij? Steeds meer mensen lijken oudere en zelfs antieke meubelen te integreren in hun huis. “Met het oog op de toekomst kunnen we haast niet anders dan op deze manier recycleren.”

Het was, toegegeven, even wennen toen de lamp eindelijk aan ons plafond hing. Na verschillende bewogen discussies over het familie-erfstuk van mijn lief uit de jaren dertig – een in mijn ogen nogal oubollige gouden luster met kristallen – moest ik toegeven dat de lamp er perfect blijkt te passen. Hij combineert mooi met onze hedendaagse meubelen en geeft extra karakter aan de authentieke elementen in onze woonkamer. Nog een pluspunt: ik hoef niet langer op de zetel te slapen.

Als we Pinterest mogen geloven, zullen we in de toekomst alsmaar meer interieurs zien waarin antieke en nieuwe meubelen en objecten hand in hand gaan. Het online plakboek noteerde in zijn trendrapport voor 2023 dan ook de opkomst van zogenaamde Hipstoric homes. ‘Mensen zullen nieuwe manieren vinden om oude spullen in hun huis te eren’, klonk het op basis van enkele opvallende stijgende zoekresultaten, van ‘eclectische vintage interieurs’ (+850 procent) en ‘maximalistische inrichting vintage’ (+350 procent) tot ‘antique room aesthetic’ (+325 procent).

“We verwerpen massaproducten en geven een nieuwe invulling aan vintage en afdankertjes”, vatte Pinterest het samen. “Het resultaat? Zielvolle ruimtes die zelfexpressie en historische nostalgie combineren.”

Het is een tendens die interieurarchitect Gert Voorjans toejuicht. “Mijn opinie is natuurlijk gekleurd, want ik heb nooit iets anders gedaan in mijn werk”, lacht hij. Hoewel minimalistische interieurs lang de plak zwaaiden, vindt hij de interieurtrend zeker niet verrassend. “De voorbije twintig jaar hebben we voornamelijk zeer veel strakke interieurs zien opduiken. Platformen als Instagram en Pinterest maakten dat we wereldwijd visueel op dezelfde manier beïnvloed werden, met haast identieke woningen als gevolg. Op een bepaald moment zijn mensen dat beu.”

“Terwijl vorige generaties alle oude spullen besloten weg te gooien, heb je nu een nieuwe generatie die die net begint te koesteren”, gaat Voorjans verder. “Ik houd niet van het woord nostalgie, maar het vertrekt vanuit een soort drang naar dat huiselijke gevoel dat gepaard gaat met antieke meubelen. We leven vandaag in zo’n snelle wereld, waarbij zo’n object uit het verleden ons in zekere zin ook terugbrengt naar de rust en het ritme van toen.”

Kast in de verf

Toen Stijn (27) vorig jaar een herenhuis in Gent kocht, vroeg hij aan de vorige eigenaar of hij twee oude houten kasten wilde laten staan. “In mijn ogen hoorden ze gewoon bij het huis”, zegt de twintiger. Dat een van de kastdeuren niet meer helemaal sluit en dat de meubelen gebruikssporen bevatten, draagt voor hem alleen maar bij tot de charme. “In een oud huis als het onze zou ik het jammer en inspiratieloos vinden om alleen heel strakke meubelen neer te zetten. Al wil ik natuurlijk ook niet in een huis wonen dat eruitziet alsof mijn grootouders er leven. Wat ik vooral zo leuk vind aan de kasten, en andere oudere meubelen die we kochten, is dat het spullen met een verhaal zijn. Ze zorgen voor warmte in huis.”

De aantrekkingskracht van dergelijke oudere meubelen schuilt volgens Gert Voorjans in het ambacht dat voelbaar is in afwerking en materiaalkeuze. “Het zijn spullen die door een mens zijn gemaakt. Dat binnenkort alles door machines of 3D-printers gemaakt dreigt te worden, maakt dat we op zoek gaan naar objecten waarvan we voelen dat er een geschiedenis aan vasthangt.”

Het wordt volgens de interieurarchitect voor veel mensen ook steeds belangrijker dat hun woning authenticiteit en persoonlijkheid uitstraalt. “Zo geven ze vaak een nieuwe invulling aan oude meubelen, door stoelen bijvoorbeeld opnieuw te bekleden, of een oude tafel in een gekke kleur te schilderen. Je moet er iets van jezelf van maken. Ik geloof niet dat iedereen vandaag nood heeft aan logge, bruine kasten, we wachten niet op een totale flashback.”

Oude, bruine kasten raken effectief moeilijker verkocht, weet Sanne van Delft van Kringwinkel Antwerpen te vertellen. “Maar we merken wel dat mensen oude meubelen vaker gaan upcyclen. Ze plaatsen een nieuwe handgreep op kastdeurtjes, of brengen een likje verf aan. Deze gepimpte projecten tonen ze vervolgens met veel trots op Instagram”, glimlacht ze. “Alleen durf ik niet te zeggen dat het meer dan een trend is. Ik denk niet dat we over vijf jaar nog steeds evenveel oude kastjes zullen verkopen.”

Antiek voor een prijsje

Oude meubelen aanpassen vindt antiquair Frank Van Laer geen enkel probleem, zolang alles maar omkeerbaar is. “Je mag een meubel niet kapotmaken”, meent hij. “Vooral niet wanneer het vakkundig gemaakt antiek is.” Van Laer wijst naar een grote kast in de hoek van zijn Antwerpse winkel. “Kijk maar naar deze Vlaamse deux-corps uit de achttiende eeuw. Ik waste de wax eraf en kalkte hem wit. Op die manier krijg je een veel luchtiger meubel, maar blijft het zijn waarde behouden.”

De antiquair, bekend van het tv-programma Stukken van Mensen, benadrukt dat niet enkel tweedehandsvondsten of erfstukken van grootouders bij een jonger publiek in trek zijn, maar dat het nieuwe cliënteel ook steeds vaker zijn weg vindt naar echt antiek. “Jonge mensen beginnen weer manieren te vinden om oude objecten in hun interieurs te plaatsen op een hedendaagse, speelse manier. Dat de prijzen voor antiek tegenover veertig jaar geleden ook bijna gehalveerd zijn, maakt dat ook meer dertigers en veertigers durven te investeren in meubelen uit pakweg de zeventiende of achttiende eeuw. Twintig jaar geleden was de gemiddelde leeftijd van de kopers nog zeventig jaar, die ligt vandaag een pak lager.”

De 39-jarige Steven is sinds enkele jaren vaste klant bij Van Laer. Zijn laatste aankoop was een Engelse secretary bookcase met kabinet van rond het jaar 1700. “Mijn eerste stuk antiek kocht ik toen ik 35 was”, vertelt de thuisverpleger. “Wat mij er vooral in aantrekt is dat het items zijn die voor zich spreken en een zekere huiselijkheid met zich meebrengen. Omdat ik altijd al meer van die klassieke esthetiek heb gehouden, ben ik nu een huis aan het bouwen in Franse manoirstijl. Zelfs nieuwe kasten probeer ik door schrijnwerkers in deze stijl te laten maken. Als je die even gedetailleerd wilt krijgen als een antiek stuk, komt dat vaak zelfs duurder uit.”

Net doordat veel van zijn leeftijdsgenoten door het overaanbod van projectontwikkelaars in generische sleutel-op-de-deurwoningen gingen wonen, gelooft Steven dat er een kentering begint te komen. “Mensen lijken meer te beseffen wat ze echt willen in een interieur en willen hun creativiteit erin kwijt, merk ik. Oudere, unieke spullen zorgen voor eigenheid. Ik probeer mijn liefde voor antiek dan ook alvast aan mijn kinderen door te geven, ook al zijn ze nog maar zes en drie. Toen ik onlangs de secretaire kocht, vroeg mijn dochter al of zij hem later mag hebben.” (lacht)

Meer maximalisme

Na het minimalisme, dat meer dan twintig jaar de toon zette in onze woningen, lijken ook de hiervoor verantwoordelijke Scandinavische labels te beseffen dat mensen naar meer warmte en eclectische invloeden verlangen dan wat de meeste strakke en grijze interieurs bieden. Merken als &Tradition en Hay spelen met hun nieuwe designs maar wat graag in op deze maximalistische renaissance, waarbij kleur en vorm de leiding nemen.

“Sinds de coronapandemie verlangen mensen nu eenmaal naar meer prikkels en authenticiteit in huis”, verklaart Diane Kervyn van Antica Fine Art Fair de ommezwaai. De bekende beurs uit Namen strijkt in april neer in Brussel met een gloednieuwe editie, waar als vanouds verschillende Belgische en internationale galeries antieke en hedendaagse kunst en design samenbrengen. “We merken dan ook op dat er bij de passerende decorateurs steeds meer vraag is naar unieke meubelstukken voor hun cliënteel. Daarbij zien we dat ze de voorkeur geven aan een eclectische mix van hedendaagse en antieke objecten.”

Ontwerper Gert Voorjans ervaart eveneens een veel grotere vrijheid binnen de opdrachten die hij krijgt van zijn klanten. “Als buitenstaander kun je vaak gemakkelijker creatief aan de slag met bestaande ruimtes en objecten. Het stemt me vrolijk dat meer mensen lijken te beseffen dat je met dezelfde meubelen oneindig veel richtingen uit kunt, en niet steeds alles nieuw hoeft te kopen. Ik heb nooit geloofd in tabula rasa, en altijd de waarde van authentieke elementen ingezien. Ik zeg niet dat je in een dwangbuis van het verleden moet kruipen, maar je kunt oude spullen wel een tweede leven geven.”

Kwestie van moeten

Als je kijkt naar het aanbod en de prijs van bepaalde materialen, zullen veel mensen ook niet anders kunnen dan bepaalde meubelen nieuw leven inblazen, vreest Voorjans. “In de huidige economie durf ik haast geen offertes meer te geven. Vroeger kostten voornamelijk exclusieve interieurs heel veel geld, vandaag dreigt een basisrenovatie al onbetaalbaar te worden. We zullen haast niet anders kunnen dan de recyclage van bestaand meubilair omarmen.”

Het is een visie die ook Frank Van Laer aanhangt: “We leven in een wereld waarin het recyclen en upcyclen van spullen steeds belangrijker gaat worden. Als antiquair probeer je kwalitatieve meubelen te zoeken die de tand des tijds doorstaan, dat is in zekere zin de meest pure vorm van recyclage.”

Dankzij het succes van platformen als Pinterest gelooft de antiquair bovendien dat ook steeds meer mensen oude spullen weer naar waarde zullen schatten. “Het is zoals met huizen kopen: in vervallen staat kunnen veel mensen zich er maar moeilijk een beeld bij vormen en zien ze de eigenheid of de schoonheid niet. Het is dankzij de populariteit van eclectische en maximalistische interieurs dat mensen leren hoe ze een meubel of object bij hen thuis kunnen laten passen in het geheel. Ook door het veelvoud van televisieprogramma’s over vintage en antiek, van Stukken van Mensen tot The Repair Shop en Eenmaal Andermaal, wordt het iets aantrekkelijks voor jongeren. Er zit zeker toekomst in.”

“Nu mensen steeds meer mogelijkheden aangereikt krijgen om van oude spullen iets van zichzelf te maken, merken we ook effectief dat we van bepaalde items minder binnenkrijgen in onze Kringwinkels”, vult Sanne van Delft aan. “Mensen bewaren gemakkelijker dingen, familiestukken blijven langer in de familie. Dat alleen al is een heel mooie evolutie, niet?”