In beeld: de ademende lampen en architectuur van Kinetura

“Meer dan om de beweging an sich gaat het ons om het veranderen van de vorm, om de metamorfose”, stellen Xaveer Claerhout en Barbara Van Biervliet. Naast hun architectenbureau lanceerden ze in 2006 hun eigen designstudio Kinetura. De transformatie van verlichting, meubels en architectuur, met een knipoog naar de Metamorfosen van Ovidius, staat daarin centraal. “Met deze nieuwe esthetiek willen we aansluiten bij onze hedendaagse tijd en dynamische maatschappij”, stelt het duo.

‘Santiago’ (2010) is opgevat als een in de muur in te werken armatuur, waardoor ze volledig in de architectuur kan opgaan. Doordat de lamp zich langzaam kan openen en sluiten, ontstaat er telkens een totaal andere sfeer. Intussen is ‘Santiago’ in productie bij de lichtproducent TAL, met wie Kinetura eind 2009 in zee ging. Dat het concept in de smaak valt, bewijzen de recente nominaties voor de IF product design award 2011 en de Red Dot Design Award 2011.

Interactieve lamp Ook bij de vrijstaande lamp ‘New York’ (2008) staat de metamorfose centraal. Van een mannelijk, recht, gesloten volume transformeert de armatuur in een vrouwelijk, gebogen en open volume. Telkens opnieuw resulteert dat in een totaal andere sfeer. “Je kan de transformatie van de lampen regelen via een afstandsbediening, een timer of een oog”, stellen de ontwerpers. “Daardoor kan je ze dus interactief maken.”

In het Belgisch paviljoen op de jongste wereldexpo presenteerde Kinetura ‘Shangai’ (2010). Het prototype van het model, dat doet denken aan een Chinese lantaarn, bestond al, de naam kreeg de lamp in samenspraak met TAL naar aanleiding van de wereldtentoonstelling in de Chinese stad. Ook de andere lampen zijn genoemd naar een wereldstad.

Form follows function Doordat de lampen bewegen, lijken ze wel een levend wezen. Ze vertellen een verhaal. En net daarin schuilt de moeilijkheid van het ontwerpproces. “We moeten niet alleen de begin- en eindfase ontwerpen, maar ook alle fases daartussen”, stelt Claerhout.

Met hun concept grijpt het duo terug naar het principe ‘Form follows function’. “Bij het begin van de 20e eeuw draaide het in de designwereld om puurheid, om de essentie. Wij voegen daar een dynamische dimensie aan toe. Al is er ook vroeger wel eens met vervormende lampen geëxperimenteerd, maar met die ontwerpen ging veel warmteverlies gepaard. Omwille van het milieu kan dat vandaag de dag niet meer”, vertelt Xaveer Claerhout.

Levende architectuur Met de ademende architectuur zet Kinetura nog een stapje verder. Zo gaan de blinden van het gebouw bijvoorbeeld dicht als de zon schijnt. Of sluit het zijn ramen als het regent. In hun concept reageert de architectuur niet alleen op zijn omgeving, maar ook op zijn bewoners. Zo laten Xaveer Claerhout, die van opleiding kunstwetenschapper en architect is, en zijn vrouw – en ingenieur-architect – Barbara Van Biervliet de architectuur dus een beetje leven.

Doordat de Kinetower kan ageren op zijn bewoners, biedt hij ook op vlak van duurzaamheid heel wat mogelijkheden. “De Kinetower is niet alleen multifunctioneel, flexibel en duurzaam, maar kan ook energie controleren en opslaan. Doordat hij zich aanpast aan zijn omgeving en bewoners, staat hij dichter bij de natuur dan traditionele gebouwen”, stelt het duo. Voor de uitwerking denkt Kinetura aan een composietmateriaal.

‘Sesam, open u’ De idee opent alleszins heel wat perspectieven. Zo werkte het duo onder andere een concept voor een winkel uit. Niet alleen kan de winkeletalage zich aanpassen aan zijn klant, maar ook de pashokjes openen en sluiten zich vanzelf. Het doet een beetje denken aan ‘Sesam, open u’, de magische woorden uit het sprookje van Ali Baba en zijn veertig rovers.

Door de architectuur te laten bewegen speelt ook de dimensie tijd een belangrijke rol bij de Kinetower. Met de toevoeging van de speciaal voor het filmpje door Wim Mertens gecomponeerde pianomuziek krijgt het geheel zelfs filmische dimensies. Het maakt de Kinetower alleen maar levendiger én menselijker.

Elien Haentjens

Benieuwd naar de Kinetower? Bekijk de video op het andere tabblad.