Duurzamer wonen: 11 lokale, circulaire oplossingen voor jouw stekje
Is je huis of appartement aan opfrissing toe? Ben je door je oude matras gezakt? Er zijn heel wat duurzame oplossingen voorhanden, waarbij recyclage en hergebruik de show stelen. Van de badkamer tot de keuken: deze interieurinitiatieven uit België en Nederland maken de cirkel rond.
Bouwen, renoveren of inrichten: vroeg of laat sleutelen we allemaal aan onze woonst. De meest duurzame optie is niets nieuws kopen. Voor je interieur is dat natuurlijk niet altijd mogelijk, zo kun je moeilijk verf lenen en is een badkamer soms aan vervanging toe. Deze lokale bedrijven uit België en Nederland bieden duurzame oplossingen, in lijn met de circulaire economie. Elf initiatieven die je woning duurzamer maken.
Circulair design?
Om te verduurzamen moeten producten gemaakt worden volgens circulaire principes. Maar wat betekent dat concreet en waarin verschilt het van de conventionele, lineaire aanpak?
– Lineair valt simpel uit te leggen als: de wegwerpmentaliteit waarbij we grondstoffen nemen, gebruiken en afdanken. Take, make, waste.
– Circulair wil zeggen dat de grondstoffen en producten zo lang mogelijk worden gebruikt. Wanneer ze stuk zijn, worden ze gerepareerd en als een product echt volledig opgebruikt is, wordt het gerecycleerd. Zo stopt de kringloop niet, maar blijven de materialen in een cirkeltje gebruikt worden.
1. Floorify geeft vloeren tweede leven
Een vloer installeer je doorgaans voor een lange tijd. Goed nieuws, want hoe langer je materialen gebruikt, hoe beter. Maar wat met restjes tijdens het installeren? Die belanden meestal op de afvalberg. Jammer, want vinyl kun je recycleren. Het Belgische vinylvloerenbedrijf Floorify had dezelfde bedenking en start daarom met een inzamelproject van snijresten, getiteld ‘Floorevive’. Breng de overschotten van je Floorify vloer binnen bij een winkelpunt zodat ze gerecycleerd kunnen worden. Zo worden materialen langer in de loop gehouden. Momenteel start het project bij een aantal geselecteerde winkels in België, Nederland en Frankrijk.
Floorify houdt bovendien al van bij het ontwerp rekening met het hergebruik en de recyclage van de vloeren. Bij een verhuis kun je de vloer losklikken en meenemen naar je nieuwe stekje. Ook recyclage is een optie. De vloeren worden niet verlijmd en bestaan ook niet uit hybride composieten met meerdere laagjes in verschillende materialen: dat maakt het recycleren ervan veel gemakkelijker.
Meer info over Floorevive via floorify.com
2. Modulair bouwen met Bao Living
Het Belgische bedrijf Bao Living ontwerpt slimme en duurzame modulaire meubelsystemen, waarin contactpunten en leidingen zijn geïntegreerd voor elektriciteit, water, verwarming, ventilatie en domotica.
De componenten voor de keuken, slaap- en eetkamer waren al circulair. Nu voegt het bedrijf ook een systeem toe voor de badkamer, de technisch meest complexe ruimte in huis. Dankzij hun Slimme Aanpasbare Module (SAM) is de badkamer van Bao Living lijmvrij en circulair. De materialen die gebruikt worden zijn hout, glas, metaal en porselein. Het zijn ofwel materialen die een tweede leven krijgen, ofwel materialen die in de toekomst opnieuw ingezet of gerecycleerd kunnen worden.
Het ontwerp zorgt voor een eenvoudige demontage, waardoor hergebruik of recyclage een makkelijke volgende stap is. Het Belgische bedrijf wil met hun circulaire oplossingen de woningbouw duurzamer en betaalbaarder maken.
3. Gezonde verf van Conscient
Het Belgische merk Conscient werpt zich op als duurzaam en hypoallergeen alternatief voor klassieke muurverf. Het bedrijf heeft als missie om de binnenluchtkwaliteit te verbeteren. De circulaire verf wordt gemaakt zonder titaniumdioxide of biociden. Het zetmeel in de verven van Conscient komt rechtstreeks uit het waswater van de frietfabrieken, die in België overvloedig aanwezig zijn. Wat normaal beschouwd wordt als afval, wordt door Conscient dus gered en omgetoverd tot een circulair product. Het is bovendien ook een veganistisch product, wat niet voor alle muurverven het geval is.
Als gebruiker koop je de verf als poeder in een herbruikbare, katoenen verpakking. Je voegt er zelf water aan toe om er verf van te maken, die een hoge pigmentatie heeft en niet lang nodig heeft om te drogen. De kleurpigmenten komen uitsluitend uit Europa (voornamelijk uit Frankrijk) en zijn gemaakt van de natuurlijke mineralen oker, klei of ijzeroxide.
4. Circulair slapen met Auping
De Nederlandse beddenfabrikant heeft begin februari een heuse nieuwe fabriek in Deventer geopend. In deze fabriek zullen enkel circulaire matrassen worden gemaakt. Goed nieuws, want in Europa worden jaarlijks ruim 35 miljoen oude matrassen afgedankt, waarvan een groot deel wordt verbrand. Er is dus een grote milieuwinst te boeken door het productieproces te verduurzamen.
Sinds 2020 heeft Auping circulaire matrassen in het aanbod, maar dankzij de robotisering in deze nieuwe fabriek kan de productie ervan worden opgeschaald. Elke minuut rolt er een op maat gemaakte, circulaire matras van de band. Voordien kwam er nog veel handwerk kijken bij de productie van de circulaire matrassen van Auping.
De circulaire matrassen van het Nederlandse merk kunnen na gebruik gemakkelijk uit elkaar worden gehaald omdat ze bestaan uit monomaterialen en geen lijm en schuim bevatten. De materialen worden vervolgens gerecycleerd en opnieuw gebruikt voor een nieuwe matras.
5. Design meubels zoals lego met OpenStructures
Wat als we designobjecten ineen zouden kunnen knutselen zoals voorwerpen met Legoblokjes? Het Belgisch-Duitse duo Thomas Lommée en Christiane Högner, de bezielers van OpenStructures, bouwden voort op dit idee en ontwikkelden een open ontwerpsysteem dat vertrekt vanuit een gemeenschappelijk geometrisch raster waar designers mee aan de slag kunnen. Hun platform onderzoekt en ondersteunt een duurzame en democratische manier van ontwerpen. Het doel is design creëren voor hergebruik. Tijdens de ontwerpfase wordt er al gedacht aan wat het object in een volgende fase zou kunnen zijn. Zo kunnen de onderdelen eindeloos opnieuw gebruikt worden.
In 2022 wonnen ze de Ecodesign Award by Ovam tijdens de uitreiking van de Henry van de Velde Awards met hun circulaire concept. Geïnteresseerd in producten die werken volgens het OpenStructures-principe? Surf dan naar de shop en ontdek verschillende toepassingen.
6. Gebruik wat de aarde te bieden heeft met BC Materials
De bouwsector is niet de beste speler als het aankomt om verspilling. Zo komt zo’n 30 tot 40% van ons afval momenteel uit de bouw. Ook heeft de manier waarop we bouwen een grote impact op onze CO2-voetafdruk.
Met hun Brusselse bureau BC Materials willen Nicolas Coeckelberghs en Ken De Cooman hun beste beentje voorzetten en de bouwsector verduurzamen. Dat doen ze door standaard bouwmaterialen te vervangen door leembouwmaterialen. Op lokale bouwwerven halen ze de uitgegraven aarde op om er geperste leemstenen van te maken, die vervolgens op de werf zelf als bouwmateriaal gebruikt kunnen worden. Zo maken ze de cirkel rond.
7. Van gipsafval tot designlampen dankzij More Circular
Als ingenieur zag Marten van Leeuwen tijdens z’n eerste job hoeveel bouwmateriaal er verspild werd. Dat kon beter, vond de ondernemer. Na research ontdekte van Leeuwen dat de mens al meer dan honderd jaar grote hoeveelheden gipsafval op stortplaatsen dumpt, wat onnodig schade aan ons milieu veroorzaakt. Uit deze ontdekking werd More Circular geboren, met als motto: minder afval, meer hoogwaardige, circulaire producten.
De oprichter van More Circular ging aan de slag met gipsafval en vond uiteindelijk een proces waarbij het afval kan omgezet worden in stijlvolle designlampen. Zo zag de circulaire lamp Archy het levenslicht. Er bestaan verschillende versies van de lamp, zowel in wit als zwart: van een reeks hanglampen aan een rail tot een gezellige tafellamp.
8. Sofar ontwerpt jouw sofa voor het leven
Ook de meubelindustrie heeft nog wat watertjes te doorzwemmen als ze circulair wil worden. Gelukkig zijn er lokaal heel wat mooie merken die het goede voorbeeld geven, zoals het Belgische sofamerk Sofar. Na twee jaar intensief onderzoek werd Sofar uit de grond gestampt door Nele Vlaeminck en Esther Noëth. Sofar is een designsofa die kan meegroeien of inkrimpen naarmate je noden veranderen. Ook kan hij hersteld of aangepast worden naar smaak.
De stoffen van Sofar bestaan uit monomaterialen, die gemakkelijk gerecycleerd kunnen worden wanneer ze aan het einde van hun leven zijn gekomen. Er zitten geen nietjes of lijm in de zetels, waardoor je er makkelijk een stuk aan toevoegt. De hoezen zijn zo ontworpen dat ze zonder problemen vervangen kunnen worden. Kortom: met één Sofar kom je heel je leven toe, of je nu van gezinsopstelling wisselt, vlekken maakt op de stof of je interieur een make -over wil geven qua kleurenpalet.
Ook de service van Sofar speelt in op duurzaamheid en gebruiksgemak. Elke sofa kreeg een unieke QR-code waarmee de sofa-eigenaars info krijgen over het herstellen van hun zetel of contact kunnen opnemen met het bedrijf. Ook wie de sofa – je weet maar nooit – wilt vervangen, kan via de QR-code de terugnameservice contacteren. Een maatwerkbedrijf zorgt er vervolgens voor dat alle materialen in een nieuwe sofa terechtkomen. Gedaan met afvalbergen vol afgedankte sofa’s.
9. Rover tovert afvalmaterialen om tot meubels
De jonge Belgische designer Tom De Koninck (24) ‘rooft’ als moderne Robin Hood afvalmaterialen – mét toestemming van de lokale bedrijven waar hij gaat sprokkelen. Met Rover wil De Koninck een duurzaam alternatief bieden voor de huidige gang van zaken, door meubels te maken zonder nieuwe materialen te ontginnen.
Ook houdt de designer rekening met de latere levenscyclus van de materialen volgens het ‘design for dissasembly’-principe. Zo wordt het een echt circulair product, dat eindeloos hergebruikt kan worden. De circulaire meubels van Rover zijn bovendien reproduceerbaar, wat een grotere impact heeft dan eenmalige recyclingprojecten. Deze aanpak leverde hem de human interest Ecodesign Award op, uitgereikt door OVAM en Vlaanderen Circulair.
10. Modulair tafelconcept Topp and Legg
Het Belgische tafelmerk Topp and Legg biedt de optie om te mixen en te matchen. Je kunt de modulaire tafelbladen en poten zelf samenvoegen via een online configurator of in de showroom begeleiding krijgen.
De meubels kun je na verloop van tijd dus ook aanpassen naar smaak of noden. Schuiven er plots meer mensen mee aan tafel? Dan ga je voor een groter tafelblad. Verandert je interieur? Dan kun je een andere kleur of materiaal kiezen om de tafel mee te laten evolueren met jouw smaak. Zo kun je je tafel een lang leven schenken, eentje dat misschien wel – zoals vroeger – generaties overschrijdt.
Luister ook: Henri Decruy, oprichter van Topp and Legg, te gast bij Britt Buysene op de podcast Trends Gamechangers by Sustainababbels
11. Herbruikbare binnenwanden van Juunoo
De winnaar van de Henry van de Velde Award 2024 Ecodesign by OVAM Award mag niet ontbreken in dit lijstje. Juunoo, opgericht door Belg Chris Van de Voorde, ontwikkelt modulaire tussenwanden voor de bouw- en kantoormarkt, en vermijdt op die manier heel wat afval in de bouwsector. Het modulaire systeem met verstelbare stalen modules en kliksysteem zorgt ervoor dat de binnenwanden van Juunoo gemakkelijk geplaatst en verplaatst kunnen worden.
Moet er iets veranderen aan de opstelling? Geen probleem: de wand is niet verloren, maar krijgt gewoon een nieuw plekje. Ideaal voor kantoorruimtes of plekken waar de noden van de bewoner doorheen de jaren veranderen. Het bedrijf werd vernoemd naar de kinderen van de oprichter, Juul & Noor, omdat hij de toekomst duurzamer en dus beter wil maken voor hen.
Voor meer (ver)bouwinspiratie kun je van 17 tot 25 februari terecht op de bouw- en verbouwbeurs Batibouw.
EU-regels ecodesign
In december 2023 bereikten de Europese lidstaten een akkoord met het Europees Parlement rond de ‘Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR)’. Het ultieme doel is om producten die verkocht worden in Europa beter herstelbaar, recycleerbaar en herbruikbaar te maken. Ook worden er maatregelen genomen om het vernietigen van producten die niet verkocht raken tegen te gaan. Gedaan met de wegwerpmentaliteit die jarenlang de plak zwaaide. Tot slot wil de Commissie een ‘Digitaal Product Paspoort’ introduceren, zodat de consument via een QR-code info over de duurzaamheid van het product kan raadplegen.
Deze wetgeving bouwt verder op de huidige regels voor ecodesign, en komt voort uit het Actieplan Circulaire Economie en de Green Deal. Bedrijven die nu al bezig zijn met het sluiten van de kring hebben een voordeel, want zij zullen makkelijker voldoen aan de eisen die Europa oplegt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier