Toparchitectuur achter de Knokse hagen

De hoge Knokse hagen verbergen moderne toparchitectuur. Knack Weekend ging met architect Arnout De Sutter op wandel rondom de Magere Schorre langs zijn favoriete woningen uit de eenentwintigste eeuw. Gluur je mee?

1. Kiezen is verliezen

Woning DM ‘Rag Doll’ (2016)

Wat. Als je langs de haag loopt, zie je nog steeds hetzelfde genre pannendak als bijna honderd jaar geleden. En toch is dit een renovatie die niet snel haar gelijke zal vinden. Toen de eigenaars de beschermde cottage uit 1928 kochten, wisten ze niet welke kant ze op wilden. Wilden ze een huis of een boerderij? Een nieuwbouw of een renovatie? Landelijk of modern? Eén ding wisten ze wel: dat ze een grote kelder wilden. Met die wens gingen de architecten aan de slag. Ze behielden het originele huis door het dak en eerste verdieping van de rest af te ‘snijden’ en achteraf te schoren. Om dat te realiseren, werden palen van 17 meter hoog gebruikt om de verdiepingen te ondersteunen. Ondertussen werd de gelijkvloerse verdieping – een minimalistisch glazen huis – opgebouwd. Daarmee wisten ze alle twijfels van de bewoners weg te nemen.

Architect. Delmulle Delmulle Architecten, die vanuit een oude, door hen gerenoveerde chicoreifabriek in Petegem-aan-de-Schelde werken. Die plek illustreert waar ze in uitblinken: een verrassende balans zoeken tussen landelijk en stedelijk. “We zien onszelf echt als vertegenwoordigers van beide mi–lieus”, klinkt het. Ze zijn dan ook de architecten die het waagden om RAY, een evenementenserre naast de Sint-Niklaaskerk, pal in het centrum van Gent, te bouwen.

Bewonderenswaardig. Omdat ze zo ingenieus zijn. “Ik vind het fantastisch dat de bouwheer en architecten zo ver zijn gegaan om die symbiose tussen vroeger en nu te creëren. Ze wisten het silhouet en het bouwvolume van de landelijke cottage te behouden en er meteen een moderne nieuwbouw van te maken. Het was ook een impressionante verbouwing. De werfbeelden van een zwevende cottage op palen zijn hallucinant. Het opzoeken waard op het internet.”

2. Neo-traditioneel

VO Residence (2017)

Wat. Met haar grote, witgekalkte bakstenen volumes en breed, laaghangend rieten dak is deze privéwoning ook een antwoord op de archetypische traditionele villa in Knokke-Heist. Het huis is omringd door de Royal Zoute Golf Club en privétuinen ontworpen door Martin Wirtz. Je ziet er een spel van doorzichten naar en beschutting tegen de weidse omgeving.

Architect. Vincent Van Duysen behoeft geen introductie meer. Zijn werk als architect en ontwerper wordt gekenmerkt door een continu streven naar de essentie van wat een gebouw of ruimte moet zijn. Hiervoor ontving hij al veel prijzen, waaronder de Vlaamse Cultuurprijs en Designer van het Jaar. Zijn naam werd ook meermaals opgenomen in de AD100-lijst van Architectural Digest. Sinds 2016 is hij als creatief directeur aangesteld bij de Italiaanse merken Molteni&C en Dada, wat hem er niet van weerhoudt om ook voor B&B Italia, Flos en Kettal te ontwerpen. Vorige maand lanceerde hij zelfs een collectie objecten voor Zara Home.

Naar aanleiding van Van Duysens zestigste verjaardag dit jaar, nodigde Knack Weekend hem uit voor een podcast met Gert Voorjans, zijn stylistische tegenpool. De vierdelige reeks Tegenpolen kun je nog beluisteren via je favoriete podcastkanaal.

Bewonderenswaardig. “Omdat hij als geen ander die sereniteit weet te bewaren. Er wordt heel veel gebouwd in Knokke-Heist en meestal willen de bouwheren het maximale uit de beschikbare bouwoppervlakte halen. Daardoor vullen de villa’s de percelen bijna volledig op, en doen ze lomp en bombastisch aan. Ook al is dit huis waanzinnig groot, bombastisch is het niet. Het straalt rust, soberheid en elegantie uit, net zoals Villa Zeeëgel van Jacques Dupuis. Hij slaagt er ook als geen ander in om het klassieke rieten zadeldak in een hedendaagse context te integreren.”

3. Schone schijn

Villa B (2018)

Wat. Het principe van de witte gevel met een rood dak, maar dan 2.0. Het ouderlijk huis van de huidige bewoner ging tegen de grond om plaats te maken voor deze villa. Vanaf de straat lijkt hij bescheiden, bestaande uit slechts één gelijkvloerse verdieping, maar dat is schijn. In de achtertuin zie je een sokkel genesteld in het groen, waar de slaap-, bad- en waskamers in werden ondergebracht. Daarbovenop ligt de leefverdieping met een fantastisch uitzicht over de golfterreinen. Het onderscheid tussen de twee-huizen-in-één is zichtbaar aan de gevel, die onderaan uit natuursteen bestaat, terwijl bovenaan Deense Petersen bakstenen ton sur ton werden gevoegd. En ook het dak kreeg met een lessenaarsvorm een moderner silhouet.

Architect. CAAN Architecten uit Gent. Zij verwoorden bewust hun filosofie en palmares niet op hun website. Architect Roel Cocquyt legt aan de telefoon uit waarom: “We zijn erg down-to-earth en willen in eerste instantie dat het klikt met de mensen voor wie we ontwerpen. Alleen zo kunnen we echt voor onze projecten gaan.” Die aanpak valt in de smaak in het hele land, en dus ook in Knokke, waar verschillende projecten in de steigers staan. Een ervan is een appartementsgebouw op de Kustlaan waarmee ze opnieuw het uitzicht van Knokke naar hun hand zullen zetten – maar binnen de perken. Want voor de bouwrestricties heeft Cocquyt begrip. Die zorgen immers voor een harmonieus totaalbeeld in en rond de stad.

Bewonderenswaardig. “Omdat het oorspronkelijke huis dat er stond geen enkele waarde gaf aan het uitzicht rondom”, vindt De Sutter. “CAAN gooide het ontwerp volledig om en vertrok vanuit het idee om te wonen op de eerste verdieping. Maar dan krijg je al snel een zwaar volume. Door het huis in de grond te duwen, torent het niet uit boven al de rest. Dat ze met het dak van het huis ook iets helemaal anders hebben gedaan dan de rest van de straat, apprecieer ik enorm.”

4. Duinpaleis

Villa Pelucio (2013)

Wat. Op deze plek stond ooit een duin die moest wijken voor een zwembad. De eigenaars wilden die in ere herstellen en er een woning tegenaan laten bouwen. Niet in cottagestijl, wel met een sterk architecturaal concept. De architecten tekenden vier bouwlagen te midden van een tuin ontworpen door Dominique Eeman en Chris Ghyselen. Tussen het ondergrondse binnenzwembad en het overdekte dakterras bevinden zich een leefverdieping en de slaap- en badkamers. Het dak, de buitenmuren, maar ook de vloeren en stapstenen in de tuin zijn van zilverkwartsiet. En dat is best zeldzaam. Het Braziliaanse gesteente heeft namelijk onder een welbepaalde lichtinval een zilveren schijn.

Architect. Paul Robbrecht, die sinds 1975 met Hilde Daem aan het roer staat van Robbrecht en Daem Architecten. Samen wisten ze een internationaal palmares op te bouwen: een duiventoren in de Nederlandse bossen van Dorst, een kunstgalerie in de multiculturele wijk Whitechapel in Londen, het stadsarchief van Bordeaux. Dit jaar leverden ze de nieuwe Gallery Xavier Hufkens op in Brussel, straks ook een nieuw ziekenhuis voor Antwerpen. Telkens zijn het architecturale statements. Over private projecten zoals dit blijven ze meestal discreet.

Bewonderenswaardig. Omdat het ontwerp niet alleen in 2014 deel uitmaakte van Bouwwonderen in Knokke-Heist, een tentoonstelling met toekomstgerichte architectuurprojecten. De Sutter: “Het bulkt van de complexiteit en eenvoud, van een ongelooflijke rijkdom in materiaalgebruik – dat zilverkwartsiet, het accoyahout – maar met respect voor het landschap. De geknikte daklijn domineert mooi boven het bos. Het interieur door Bruno Moinard schijnt ook indrukwekkend te zijn.”

5. De openbaring

Villa Knokke (2011)

Wat. Achter een houten portiek schuilt deze betonnen privéwoning, die uit drie delen bestaat. Vooral de vorm van het rieten dak valt op. Er is geen sprake van een zadel- of kameeldak dat je overal in Knokke-Heist ziet, maar van een zaagtanddak uit drie delen. Zo’n vorm zou je eerder boven op een oude fabriekshal verwachten dan op de Magere Schorre.

Architect. Marc Corbiau. Zijn huizen zijn synoniem voor klasse en luxe. “Maar dan enkel als luxe schoonheid en discretie betekent”, liet de bijna tachtigjarige architect uit Bouillon in een interview optekenen. Sinds 1966 bouwt hij aan zijn oeuvre in België maar ook in het buitenland, vaak voor kunstverzamelaars. Hij tekent zuivere lijnen, heeft veel aandacht voor licht en zoekt altijd naar een connectie met het omringende landschap. “Een huis moet niet alleen passen in dat landschap, maar ook in de geest van de plek. De materialen bepaal ik volgens diezelfde visie.”

Bewonderenswaardig. Omdat het ontwerp De Sutter als jonge architect in 2011 een bepaalde hoop gaf. “Het was een van de eerste nieuwe gebouwen in de buurt van de golfclub die echt indruk op me maakten. Omdat ik er een geslaagde herinterpretatie van de fameuze Zoute-stijl met z’n rieten zadeldaken in zag. Het bewees ook dat je met een heel traditioneel stijlelement een sterk en hedendaags beeld kunt creëren. Vandaag zie je meer huizen die met dat typische rieten dak spelen, Corbiau gaf het goede voorbeeld.”