Overzicht: de onthullingen die u recent deden nadenken over de voedingsindustrie

Het ziet er nu al naar uit dat de voedselschandalen elkaar ook in 2018 opvolgen. In dit artikel houden we het overzicht bij.

Dieren-, consumenten- en voedselorganisaties zijn wakkerder dan ooit, lijkt het wel. Ontluisterende filmpjes of ontstellende rapporten over hoe het er aan toegaat achter de metershoge muren van de voedingsindustrie blijven inhameren op ons geweten. We mogen dit soort nieuws echter niet in fragmenten blijven brengen, want het lijkt erop dat elke episode deel uitmaakt van een gelijkaardig productiesysteem waarbij de grote afstand tussen product en consument leidt tot zaken die niet horen.

Daarom bundelen we hier de verhalen en vertellen we ze bij elke nieuwe onthulling opnieuw. In dit artikel zullen zich de komende tijd de momenten verzamelen waarbij we geconfronteerd werden met de lelijke kant van onze voeding. Daarbij laten we rampjaar 2017 op vlak van voedselschandalen achter ons en starten we met een schone lei vanaf 2018. We klinken misschien cynisch, maar blijven hoopvol: hoe beter geïnformeerd, hoe bewuster we tenslotte kunnen kiezen.

Wat er gebeurde: Op 22 juni 2018 trok het Italiaanse voedselagentschap aan de alarmbel: in paardenvlees ingevoerd uit België was cadmium aangetroffen, een zwaar metaal dat nierfalen en osteoporose kan veroorzaken, en statistisch wordt geassocieerd met een toegenomen risico op kanker. Uit onderzoek van Knack blijkt dat het niet gaat om een eenmalige kwestie. Het bewuste vlees werd ingevoerd vanuit het West-Vlaamse bedrijf Chevideco.

Hoe er werd gereageerd: ‘De realiteit vandaag is dat de gemiddelde consument 40 keer meer kans heeft om blootgesteld te worden aan cadmium via zeevruchten of inktvis dan via paardenvlees’, reageert directeur Olivier Kemseke van Chevideco aan Knack. ‘We hebben steeds proactief gecommuniceerd en duidelijke stappen genomen, samen met het FAVV, om paardenvlees met een cadmium-contaminatie uit de keten te halen en te houden. Bij de vastgestelde contaminaties hebben we steeds krachtdadig opgetreden, onze bevoorrading aangepast en met de bevoegde overheid naar de bron ervan gezocht.’

Wat er gebeurde: Dierenrechtenorganisatie Animal Rights legt de pijnpunten van de voedingsindustrie opnieuw vast met een undercoverfilmpje. Ditmaal is het de werking van PLV in Nijlen, het grootste pluimvee-servicebedrijf van België, dat voor opschudding zorgt. Een medewerker van Animal Rights filmt hoe kippen ruw behandeld worden: van kuikens die geschopt worden tot dieren die onder een container belanden. ‘Het idee dat kippenvlees diervriendelijk geproduceerd wordt, is een illusie’, klinkt het bij de dierenrechtenorganisatie.

Hoe er werd gereageerd: Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) belooft te onderzoeken of de afspraken zijn nagekomen zoals neergeschreven in het actieplan voor de sector. Omdat het filmpje van Animal Rights ook beelden uit Wallonië bevat, wil de minister voorzichtig zijn met conclusies: ‘We willen graag weten om wie, wat of waar het gaat.’

Wat er gebeurde: Net als bij het slachthuis van Heist-op-den-Berg beveelt het Federaal Voedselagentschap (FAVV) de onmiddellijke sluiting van het slachthuis van Geel. Twee jaar eerder werden er problemen in verband met hygiëne en infrastructuur vastgesteld en het slachthuis zou ondertussen onvoldoende en te traag naar oplossingen gezocht hebben.

Hoe er werd gereageerd: Supermarktketen Delhaize stopt meteen de samenwerking met de leverancier die vlees uit het slachthuis verwerkt. ‘Tot er meer duidelijkheid is.’ Het slachthuis van Geel gaat in beroep tegen de sluiting. De directie verwijt minister van Middenstand en Landbouw Denis Ducarme (MR) tegen het positieve advies van de beroepscommissie te zijn ingegaan. Er zouden geen problemen zijn op vlak van volksgezondheid noch dierenwelzijn, aldus het bedrijf.

Wat er gebeurde: Het Federaal Agentschap voor Voedselveiligheid (FAVV) trekt de vergunning van het slachthuis van Heist-op-den-Berg in. Aan de grondslag daarvan liggen al jaren aanslepende PV’s en slechte beoordelingen in verband met hygiëne.

Hoe er werd gereageerd: Zaakvoerder Frederik Mortelmans stelt dat de feiten waarover het FAVV spreekt ‘intussen achterhaald’ zijn. Een aantal van de PV’s werden doorgestuurd naar het parket, dus krijgt het verhaal misschien toch nog een staartje.

Wat er gebeurde: Dierenrechtenorganisatie GAIA kan in zes Noord-Italiaanse varkensboerderijen verschillende inbreuken tegen wetten rond dierenwelzijn op beeld vastleggen. Wie parmaham koopt, denkt te betalen voor een luxeproduct, maar krijgt blijkbaar evenzeer dierenmishandeling op het bord.

Hoe er werd gereageerd: De supermarktketens in ons land stelden contact op te nemen met hun leveranciers om vervolgens indien nodig maatregelen te treffen. Het Parmaham-consortium is boos en spreekt van een lastercampagne op het merk.

Wat er gebeurde: Vervallen vlees, soms van wel meer dan tien jaar oud, komt in de Europese voedselketen terecht door fraude met de etiketten. Ook kwam er gewoon vlees buiten als ‘biovlees’.

Hoe er werd gereageerd: Het Federaal Agentschap voor Voedselveiligheid (FAVV) komt het in zwaar vaarwater terecht omdat het te laat en te weinig doortastend zou hebben opgetreden. De Veviba-bedrijven in Rochefort en Bastenaken krijgen wellicht een nieuwe eigenaar.

Wat er gebeurde: dierenrechtenorganisatie Animal Equality kon in een van de fokkerijen van de Spaanse vleesproducent El Pozo filmen hoe abominabel varkens er behandeld werden. De Belgische supermarkten Colruyt en Delhaize verkochten beiden producten van het merk.

Hoe er werd gereageerd: Colruyt en Delhaize zetten hun samenwerking met El Pozo stop. Het bedrijf zelf verdedigt zich door te zeggen dat de fokkerij voldoet aan de Spaanse en Europese wetgeving, een verdediging die doet denken aan die van de West-Vlaamse eierproducent Pyfferoen toen die eind 2017 het onderwerp werd van een Animal Rights-filmpje.

Wat er gebeurde: niemand weet echt welke palmolie duurzaam is en welke niet. Dat blijkt uit een rapport van enkele Belgische ngo’s. Ondanks hoera-berichten uit de industrie is echte duurzaamheid en transparantie nog veraf.

Hoe er werd gereageerd: de Belgische Alliantie voor Duurzame Palmolie heeft de hand gereikt naar de onderzoekende ngo’s. Een rondetafelgesprek tussen de verschillende organisaties staat op de planning.

Wat er gebeurde: mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch publiceert een pittig rapport. Migranten in Zuidoost-Azië zouden volgens HRW terechtkomen in de mensenhandel en zwaar uitgebuit worden in de plaatselijke visserij.

Wat er gebeurde: de slavernij is helaas niets nieuws. Thailand werd al meerdere keren op de vingers getikt en had eerder al nieuwe maatregelen ingevoerd. Sommigen daarvan werpen hun vruchten af volgens HRW, maar heel wat maatregelen blijven dode letter. Europa ‘voert druk uit’.