Ooit betekende bedtijd: pyjama aan, hoofd op het kussen en misschien nog even lezen. Vandaag oogt het steeds vaker als de set van een sciencefictionfilm: gloeiende LED-maskers, strakgetrokken zijden slaapmutsen, gezichtstape die je huid in strategische spanning houdt. Slapen is niet langer louter rusten, maar een kans om te optimaliseren. Heeft dat zin?
Het virale gezichtsmasker van Kim Kardashians merk Skims, een elastische band die je gezicht belooft strakker te maken – zorgde recent voor gefronste wenkbrauwen. Voor wie de ‘sleepmaxxing’-trend een beetje volgt, was dat echter niet zo verrassend. Het idee van die trend is simpel: we brengen een derde van ons leven slapend door, dus waarom zouden we die uren niet gebruiken om er beter uit te zien? Het resultaat is een hele reeks gadgets en producten die beweren dat ze precies dat ’s nachts doen: je uiterlijk optimaliseren, terwijl je slaapt.
De nieuwigheden vallen grofweg uiteen in twee kampen. Enerzijds zijn er de slaapverbeteraars: roodlichtlampen die zowel je circadiaans ritme als je huid zouden stimuleren, lavendel- en melatoninemists, of beddengoed dat je lichaamstemperatuur reguleert. Anderzijds heb je het ‘mooi-mens-in-de-ochtend’-gamma: zijden slaapmaskers, leave-on serums en plakstrips die rimpels beloven te verzachten. Maar wat werkt nu echt, en wat is pure hype?
De schoonheidsslaap als markt
Het idee dat slaap schoonheid brengt is allesbehalve nieuw. In de 19e eeuw bezongen dichters het als een romantisch ideaal, en al in de middeleeuwen koppelden volkswijsheden nachtrust aan genezing. Vandaag bevestigt de wetenschap dat ze niet mis zaten: slaap is cruciaal voor lichaam én geest. ‘Het is belangrijk voor bijna alles wat je je kunt voorstellen,’ zegt Maarten Van Den Bossche, psychiater-psychotherapeut gespecialiseerd in slaap-waakstoornissen. ‘Wie slecht slaapt, merkt dat niet alleen aan concentratie en humeur, maar ook aan hongergevoel, gewicht, ontstekingsprocessen, ons immuunsysteem, hart- en vaatgezondheid én de huid.’
Geen wonder dus dat slaapproducten en gadgets intussen een bloeiende markt vormen. ‘Tien tot twintig procent van de bevolking heeft van nature een kwetsbare slaap’, legt Van Den Bossche uit. ‘Daarnaast snoepen veel mensen tijd van hun nachtrust af of onderhouden ze gewoontes die slaap ondermijnen. Het idee dat slaap maakbaar is, klinkt dan bijzonder verleidelijk.’
Schoner slapen
Als slaap ons sowieso gezonder maakt, waarom zouden die uren dan niet ook renderen voor ons uiterlijk? Vanuit die redenering groeit de laatste maanden een nieuwe markt: van zijden kussenslopen en slaapmutsen tot gezichtstapes en het virale Skims face mask. Niet bedoeld om beter te slapen, wel om ’s nachts alvast rimpels aan te pakken en contouren strakker te trekken.
Dermatoloog Dr. Griet Voet van Clinique Dermatologie Gent plaatst daar echter kanttekeningen bij. ‘Facetaping wil rimpels voorkomen door de huid strak te trekken en spieren zogezegd te laten ontspannen’, vertelt ze. ‘Maar zodra de tape eraf gaat, bewegen de spieren opnieuw en keren de rimpels terug. Bovendien kan het nacht na nacht irritatie en roodheid veroorzaken.’
‘Zijden kussenslopen zijn zachter en gladder dan katoen of linnen, waardoor je haar minder snel breekt’, legt ze uit. ‘Maar voor je huid maakt het nauwelijks verschil. Rimpels voorkom je er niet mee. Uiteindelijk is de kwaliteit van je nachtrust belangrijker dan de stof van je kussensloop.’
Je huid herstelt ’s nachts
Ook skincare speelt handig in op het nachtelijke ritme van ons lichaam. ‘Veel herstel- en vernieuwingsprocessen volgen het circadiaanse ritme, waardoor bepaalde functies juist ’s nachts pieken’, vertelt Van Den Bossche. Zo ook de huid: overdag verdedigt ze zich tegen zon en vervuiling, ’s nachts richt ze zich juist meer op herstel. ‘Tijdens de slaap steken celvernieuwing en DNA-reparatie inderdaad een tandje bij’, vertelt Dr. Griet Voet. ‘Slaap je te weinig? Dan kan de productie van hyaluronzuur in je huid verminderen, waardoor je er ongezonder en ouder uitziet.’
Likami, een Belgisch merk, baseert zijn producten expliciet op die wetenschappelijke principes. Oprichters Marianne Priem en Lieven Dejonckheere: ‘Wij hebben een achtergrond in bio-engineering, voeding en dieetleer. Elk product heeft een reden en is gebaseerd op harde feiten. Slaap is voor ons niet zomaar een trend, het is een fundamenteel onderdeel van huidverzorging. Tekort aan slaap verhoogt je cortisolniveau, verlaagt collageen en hyaluronzuur en kan acne veroorzaken. Daarom focussen wij op producten die slaap verbeteren én de huid ondersteunen.’
Dat illustreren ze met hun assortiment. ‘Zo hebben we de Sleep Well Mist met lavendel en vetiverolie. Die geuren hebben een kalmerend effect en kunnen zo een vast avondritueel ondersteunen dat je hersenen koppelen aan ontspanning. Dan is er de Good Night Renewal Cream, met ceramiden, vetzuren en retinol: ingrediënten die bewezen bijdragen aan huidcelvernieuwing en herstel, processen die sowieso ’s nachts actiever verlopen’, vertelt Lieven. ‘Het Recharge Sleep Mask bundelt alfahydroxyzuren en niacinamide (respectievelijk ingrediënten die de huid exfoliëren en vernieuwen, nvdr.) om de huid te exfoliëren en te kalmeren, zodat ze er na een korte nacht toch frisser uitziet. En met het Lume+ LED-masker zetten we in op rood licht, een technologie die bekendstaat om haar positieve effecten op huidcellen en ontspanning, en waarvan eerste studies ook linken suggereren met een betere slaapkwaliteit.’
Wetenschappelijke basis
Dat Likami meesurft op de populariteit van slaaptrends, betekent niet dat het merk blindelings elke hype volgt. ‘Wij kijken altijd door een wetenschappelijke bril’, zegt oprichter Marianne. ‘Er zijn vandaag zóveel hypes, vooral op sociale media, maar wij blijven ons afvragen: wat zegt de wetenschap? Neem facetaping, dat zogezegd ’s nachts rimpels zou wegwerken. Voor ons klinkt dat eerder als marketing dan als een effectief product. Hetzelfde geldt voor een overdosis retinol: dat kan de huid juist beschadigen. Daarom vinden wij transparantie cruciaal. Het etiket moet duidelijk maken wat erin zit, waarom, en hoe je het gebruikt. Alleen zo voorkom je verkeerde verwachtingen en fout gebruik. Voor ons is het steeds zoeken naar de balans tussen wat populair is en wat écht werkt.’
Ook Dr. Griet Voet beaamt dat. ‘Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat vaak ook zo. Wie elke nieuwe hype achterna loopt, geeft niet alleen een fortuin uit, maar krijgt meestal een teleurstellend resultaat. Soms circuleren er zelfs trends die een ongewenst effect kunnen hebben. Zo bestaan er bijvoorbeeld geen wetenschappelijke studies die aantonen dat facetaping of maskers ’s nachts rimpels vermindert’. De dermatoloog raadt vooral aan: ‘Wie extra preventief te werk wil gaan tegen rimpels, kan in overleg met een arts kiezen voor een sterke retinolcrème op voorschrift.’
Een gezonde slaappatroon
‘Een schoonheidsslaap begint bij een gezond slaappatroon’, zegt slaapexpert Maarten Van Den Bossche. Hoe je dat aanpakt? ‘Probeer elke dag rond dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. Houd je slaapkamer koel, meestal tussen de 16 en 20 graden, stil en goed verduisterd. Neem de tijd om te ontspannen voor het slapengaan. Kleine gewoontes, zoals geen alcohol of cafeïne laat op de avond, of zorgen dat je maag niet te vol of te leeg is, helpen ook je slaapkwaliteit te verbeteren. Zelfs lichte aanpassingen kunnen een groot verschil maken.’
Volgens Van Den Bossche functioneert ons slaap-waakritme als een soort schakelaar. ‘Je bent wakker of je slaapt. Om die knop om te zetten, moet je lichaam overschakelen naar rust: je hartslag en lichaamstemperatuur dalen, je hersenactiviteit vertraagt. Alles wat die overgang ondersteunt – ontspanning, rustige routines – helpt daarbij.’
Een nachtelijk schoonheidsritueel met al dan niet luxueuze gadgets kan daar dus perfect bij passen, zolang het je ontspanning brengt. ‘Alles wat je juist alerter maakt, werkt tegen’, legt hij uit. ‘Wat ontspannend werkt, verschilt van persoon tot persoon. Sommigen vinden rust in mindfulness of een halfuur lezen, voor anderen werkt dat juist averechts. Er is geen universeel wondermiddel. De meeste mensen voelen zelf wel wat hen helpt om tot rust te komen. Het belangrijkste is dat je dat ook daadwerkelijk doet, in plaats van eindeloos te zoeken naar één magische techniek.’
De schoonheidsslaap uitgetest
Een gladde huid, minder rimpels, een ochtendglow die geen highlighter kan evenaren: de belofte van een schoonheidsslaap is onweerstaanbaar. Zeker voor wie, zoals ik, doorgaans wakker wordt met een Medusa-kapsel en een opgeblazen gezicht. Om die reden besloot ik mezelf twee weken lang onder te dompelen in een experiment. Niet met de extreme ochtendrituelen waarbij je vijftien maskers tegelijk van je gezicht aftrekt (de zogenaamde morning sheds op sociale media) maar kleine, haalbare ingrepen die een gewone avond omtoveren tot een echt schoonheidsritueel.
Het internet geeft een bijna rituele volgorde: eerst het gezicht reinigen, dan tien minuten onder rood licht, gevolgd door serums en oliën die speciaal voor de nacht zijn ontwikkeld. Voeg een zijden kussensloop, een slaapmasker, overnight haarserum en zelfs voorhoofd-tape toe, en je bent klaar voor je schoonheidsslaap. Ik hield het praktisch en enigszins wetenschappelijk. Wat mijn routine niet haalde? De virale Skims face mask, hydraterende handschoenen, overnight maskers die je poriën verstoppen, of de bizarre trend die zegt dat je castorolie in je navel moet smeren.
De eerste avond was meteen een succes: het Lume+ LED-masker van het Belgische Likami. Futuristisch, bijna sci-fi, thuis kreeg het masker al snel de bijnaam ‘Darth Vader-helm’. Het rode licht bleek verrassend rustgevend. Tien minuten onder het warme gloedje, afgesloten van de wereld, dwongen me om gewoon even niets te doen. Mijn avondritueel werd even een moment voor mezelf.
Het skincare-gedeelte was voorspelbaar maar effectief: crèmes met essentiële oliën en retinol, stoffen die je ’s nachts gebruikt om de zongevoeligheid te vermijden. Ook een haarserum van Kérastase, voedend en herstellend voor droog haar, liet het haar ‘s ochtends zijdezacht en geurend achter. De facetape daarentegen was een fiasco en eindigde als een mislukte knutselopdracht op mijn voorhoofd.
Andere ontdekkingen bleken een blijvertje. De zijden kussensloop en het oogmasker waren zacht en koel, en samen met een vleugje vetiver-sleepmist voelde mijn slaapkamer ineens als een boutiquehotel. De volgende ochtend lag het oogmasker steevast naast mijn kussen en de tape ergens op de grond, maar de kussensloop maakte mijn haar minder wild en dus mijn ochtend nét iets aangenamer.
Gaandeweg vielen er stappen af van mijn routine: het zijden oogmasker claimde mijn man, de tape verdween in de ladekast. Wat overbleef, maakt tot dusver nog steeds deel uit van mijn avondritueel: het LED-masker, de skincare en de vetiver-mist die ik onbewust met slaap begon te associëren.
Of ik daardoor beter slaap of er mooier uitzie? Geen idee. Wat ik wél ontdekte: in plaats van eindeloos scrollen in bed, creëerde ik een ritueel dat ik nu automatisch koppel aan ontspanning en rust. Heb je daarvoor zijde, kruidige serums of een futuristisch masker nodig? Waarschijnlijk niet. Maar maken ze de weg naar bed nét wat aangenamer? Absoluut. Misschien schuilt de echte magie van schoonheidsslaap niet in een specifiek stappenplan, maar in een bewuste overgang van dag naar nacht: een moment dat je helemaal voor jezelf creëert.
