Dertigplus en puistjes? Tien prangende vragen over volwassenenacne

Acne houdt niet alleen van tienergezichten, ook volwassenen (en vooral vrouwen) kampen ermee. Van ‘die tijd van de maand’-puistjes tot opstoten door stress, welkom in de wereld van de volwassen acne.

Dacht je je als dertiger enkel te moeten bekommeren om die eerste rimpels, duiken er ineens (weer) puistjes op. Niet alleen tieners worstelen met acne. Volgens een studie, gepubliceerd in de Annales de Dermatologie et de Vénéréologie van december 2010, krijgt ook 40% van de volwassenen ermee te maken.

Die verzameling puistjes, comedonen en/of pijnlijke cysten kan psychologisch wegen, tot littekens en post-inflammatoire hyperpigmentatie (PIH) leiden en, ‘net als elke andere vorm van huidontsteking, tot vervroegde huidveroudering’, aldus Barbara Geusens, doctor in de dermatologische wetenschappen en oprichter van de gepersonaliseerde huidverzorging Nomige. Puistjes én (nog) sneller rimpels dus.

Wat kun je doen? Moet je er chocola voor laten? Het antwoord op prangende acnevragen.

1. Wat is acne?

Simpel gesteld spelen drie factoren een rol. Verstopte poriën en een verhoogde talgproductie vormen de ideale voedingsbodem voor bacteriën die puistjes veroorzaken, de cutibacterium acnes en de staphylococcus aureus. Er is (vaak) ook sprake van witte en zwarte puntjes en eventuele cysten.

2. Is er een verschil tussen tiener- en volwassen acne?

‘Bij tieners duikt acne in de T-zone op: het voorhoofd, de neus en de kin’, vertelt dokter Dagmar Ostijn, dermatoloog bij Dermadent in Merelbeke. ‘Ze hebben ook meer last van die typisch glimmende huid en vet haar. Volwassenen hebben dat minder. Bij hen zit acne meer in de U-zone: de kaak, kin en hals.’

3. Is er een verschil tussen mannen en vrouwen?

Vrouwen krijgen vaker acne. Volgens studies treft de huidziekte 40% van de vrouwen tussen de 25 en de 40 jaar en 5% van de veertigplusvrouwen. ‘Mannen hebben vaak een zware vorm, vooral op de borst, rug en bovenarmen’, zegt Ostijn. ‘Hun gezicht blijft vaak gespaard. Bij vrouwen zit het meer in de U-zone, soms ook in het decolleté.’

4. Ik heb wat puistjes en zwarte puntjes. Is dat acne?

Ja. Dermatologen onderscheiden vier acnetypes. Graad 1 is de zwakste, met vooral open en gesloten comedonen (zwarte en witte puntjes) en wat kleine rode puistjes. ‘Graad 4 is de meest ernstige vorm, met erg veel diepliggende cysten en dikke puisten met etterkopjes’, vertelt Ostijn. ‘Deze vorm komt het minst vaak voor bij volwassenen, de meeste van mijn acnepatiënten zijn types 2 en 3. ‘

5. Waarom krijg ik het?

Bij vrouwen is de oorzaak veelal hormonaal. (Hormonen beïnvloeden de talgproductie.) Die vervelende puistjes die opduiken rond die tijd van de maand? Acne. Ostijn: ‘Een week na de eisprong krijgen veel vrouwen een acneopstoot, of tijdens een zwangerschap, bij PCOS (polycystisch ovariumsyndroom), wanneer ze stoppen met de pil, een pil met progestagenen nemen of overstappen op een hormonenspiraal.’

Ook andere factoren spelen een rol: genetische aanleg, roken, pollutie, uv, medicatie, cosmetica, (langdurig) een mondmasker dragen… ‘Bij vrouwen van in de dertig speelt stress vaak een rol, ook bekend als executive acne.’

Dat (pure) chocola tot puistjes leidt is veeleer een mythe, maar voeding heeft een invloed, Ostijn waarschuwt voor suikers met een hoge glycemische index en eiwitten.

6. Kan ik acne voorkomen?

Je genen liggen vast en je stresslevel naar beneden halen is moeilijk, maar veel vrouwen zijn gebaat bij een anticonceptieaanpassing. ‘Antibiotica slikken voor acne heeft weinig zin zolang je een hormonenspiraaltje hebt dat de puistjes veroorzaakt’, aldus Ostijn.

Je kunt ook snelle suikers mijden, stoppen met roken en je cosmetica aanpassen. Veel mensen met acne gaan in overdrive: ze willen puistjes en zwarte puntjes wegscrubben (wat de situatie alleen maar verergert) en hun huid strippen van alle talg (ook geen goed idee).

Geusens, die zelf acht jaar last had van acne, gelooft in een zachte omgekeerde-psychologieaanpak voor de huid. ‘Door met cosmetica de juiste lipiden aan je huid toe te voegen, zoals jojobaolie, denkt ze dat ze voldoende talg heeft geproduceerd en maakt ze niet nog meer aan. Producten die talg wegnemen strippen de huid, waardoor ze maar talg blijft maken. Kies ook een crème met een vrij lage pH van rond de 4: die waarde kun je testen met een pH-strip. In een zure omgeving kunnen acnebacteriën namelijk niet groeien.’

Goed, maar zacht reinigen haalt make-up, dode huidcellen, talg en pollutie weg die poriën kunnen blokkeren. Geusens raadt een melk- of oliereiniger aan. Ostijn raadt non-comedogene formules aan die poriën niet verstoppen. ‘De term is niet wettelijk beschermd, maar je kunt ervan uitgaan dat grote apothekersmerken daar niet over liegen. En ruil zware foundation in voor mineraal poeder of een specifiek voor de acnehuid samengesteld product.’

7. Ik heb puistjes, dus ik heb acne?

Het ongetrainde oog denkt bij roodheid en puistjes automatisch aan acne, maar zo eenvoudig is het niet. ‘Rosacea, periorale dermatitis, cortisoneacne en folliculitis lijken op acne omdat ze ook puistjes veroorzaken, maar ze geven geen comedonen’, verklaart Ostijn. De dermatoloog weet raad en een gepaste behandeling. Rosacea behandelen met acneproducten verergert de situatie alleen maar.

8. Welke cosmeticabestanddelen helpen?

Hét wonderbestanddeel bestaat niet, verschillende ingrediënten helpen wel. Zo peelen AHA- en BHA-zuren de huid zodat dode huidcellen geen poriën kunnen verstoppen. BHA (salicylzuur) reinigt poriën bovendien van binnenuit en kalmeert. Azelaïnezuur helpt ook bij roodheid en PIH (post-inflammatoire hyperpigmentatie of donkere littekens). ‘Ook ontstekingsremmende niacinamide en zink helpen’, vult Ostijn aan. Net als retinoïden, vitamine A-afgeleiden. ‘Als ze in de juiste basis zitten: in een pure, occlusieve olie kan retinol net voor meer breakouts zorgen’, waarschuwt Geusens.

Probiotica moeten het huidmicrobioom in balans brengen. Zo stopt het Belgische YUN levende lactobacillusbacteriën in zijn acnecrème. Andere merken houden het bij fermenten, lysaten of prebioticabestanddelen, voedsel voor de (goede) huidbacteriën. Door de goede bacteriën te voeden of op de huid aan te brengen, krijgen acnebacteriën geen vrij spel meer. Een interessante piste waar volop onderzoek naar wordt gedaan.

Maar, zegt Ostijn, ‘bacteriën vormen maar een deel van het probleem. Je moet zowel de verhoogde talgproductie als de verhoorning van de huid en de door bacteriën veroorzaakte ontstekingen aanpakken. Enkel op bacteriën inspelen volstaat vaak niet.’

9. Wat kan de dermatoloog doen?

Cosmetica alleen zijn vaak onvoldoende. De dermatoloog stelt, afhankelijk van het type acne, een behandelingsplan op. ‘Bij comedonen werken we met retinoïden, benzoylperoxide dat ook ontstekingsremmend werkt, glycol-, salicyl- en azelaïnezuur’, vertelt Ostijn. ‘Bij papels en pustels komt er een antibioticacrème bij. Bij cysten werkt die niet meer: ze raakt niet tot die diepliggende ontsteking. Orale antibiotica wél. Die worden gecombineerd met een topische behandeling en worden maximaal zes maanden voorgeschreven. Bij heel zware acne en zware cysten stellen we roaccutaan isotretinoïne voor. Een efficiënte behandeling, maar een hoge dosis droogt de huid volledig uit en je mag geen onmiddellijke kinderwens hebben.’

Omdat antibiotica ook de goede bacteriën doden, raadt Geusens aan, in samenspraak met de dermatoloog, eerst probiotica te proberen.

Professionele peelings, laserbehandelingen, microneedling en de Hydrafacial kunnen helpen bij acne(littekens), maar vraag altijd raad aan de dermatoloog.

10. Mag ik een puistje uitknijpen?

Nee, zegt Geusens. ‘Door een puistje uit te knijpen, komen de bacteriën vrij en zorgen ze voor meer puistjes.’ Laat een professional zwarte en witte puntjes verwijderen.

ANTI-ACNE

Deze producten beloven hulp bij acne. Ze zomaar combineren is geen goed idee, win advies in bij de dermatoloog.

1. Retinol Clearing Oil van Dermalogica, 89 euro, via dermalogica.be.

Antiacne en antiageing in één: deze nachtolie met retinol, salicylzuur en lipiden werkt in op puistjes, fijne lijntjes, rimpels en pigmentvlekjes.

2. Sébium Night Peel van Bioderma, 18,21 euro.

Deze nachtkuur met 15% glycolzuur, D-panthenol en antioxidanten belooft een gladdere, stralende huid en minder puistjes in één maand tijd.

3. Skin Perfecting 2% BHA Liquid Exfoliant van Paula’s Choice, 34 euro, via paulaschoice.be.

Deze cultpeeling met 2% salicylzuur houdt poriën schoon en open.

4. Acne Deep Cleanse van Verso, 40 euro, versoskincare.com.

Een peelende reiniger met salicylzuur, niacinamide, kurkuma en zink.

5. Cleanance Women Corrigerend Serum van Avène, 24,50 euro.

P-RefinylTM, een bestanddeel met melk- en glycolzuur, belooft de huid mat en de talgproductie onder controle te houden.

6. ACN+ Cream voor normale tot vette huid van YUN, 39 euro, via yun.be.

Ingekapselde levende bacteriën moeten de acnebacteriën op de huid onder controle houden.

7. Normaderm Phytosolution Verzorging van Vichy, 18,95 euro.

Probiotica, hyaluronzuur en salicylzuur tegen imperfecties en voor een sterke huidbarrière.